Medreselik (Yeniköy)

Karaman merkeze bağlı köy.

Karaman-Mut karayolu üzerinde yer almaktadır. Köyde kışın şiddetli kar yağışı ve fırtına görülmekle beraber her kış yolları kapanmaktadır.

Karaman’ın güneydoğusunda yer alan köy, Karaman’a 30 km uzaklıktadır.

Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 1.583 m’dir.

36° 56′ 26,6418” kuzey, 33° 16′ 59,3214” doğu koordinatlarında yer alan köyün komşuları; Değirmenbaşı (Erbişim), Kozlubucak ve Lâle köyleri ile Mersin-Mut-Gökçetaş, Güzelyurt, Narlıdere ve Kavaközü mahalleleridir.

Köye, 8 km daha yakın 3 köy bulunmaktadır. Değirmenbaşı (Erbişim) 4,43 km, Kozlubucak 5,98 km ve Ağaçyurdu (Buyuntu) 7,26 km’dir.

Köy, XX. yüzyılın başında göçebe yaşayan bazı yörüklerin yerleşmesiyle birlikte bir yerleşim yeri hâline gelmiştir.

Roma Dönemi’nde köyde yerleşim olduğu şu anda kullanılamayacak hâlde olan kale ve o yıllarda meydana gelen bir deprem sırasında yıkılmış olan bir kiliseden anlaşılmaktadır.

Tahrip edilen kilisenin mimarî malzemeleri köylüler tarafından yapılan inşaatlarda devşirme malzeme olarak kullanılmıştır. Geriye kalan kilise kalıntılarının üzeri toprakla kaplanmıştır.

Medreselik Tümülüsü (Tescil ve Karar No: 01.12.2008-2781); köyün, Kale Mevkii’nde, çevreye hâkim bir tepe üzerinde taş ve toprak yığılarak yapılmıştır. Yaklaşık 30 m çapında ve 10 m yüksekliğindedir. Yakın çevresinde ve üzerinde yapılan incelemede az sayıda çanak çömlek parçasına rastlanmıştır. İncelenen çanak çömlek parçaları Roma Dönemi’ne aittir. Tümülüs yüzeyinde birkaç yerde yapılmış olan küçük çaplı kaçak kazı haricinde korunmuş durumdadır. Roma Dönemi’ndeki mahallî yöneticilerden birisine ait olduğu tahmin edilmektedir.

Köy ve civarında “in” olarak tabir edilen kaya oyukları mevcuttur. Ayrıca köy ve civarında bulunan mezarlar kaçak kazılar nedeniyle tahrip edilmiştir.

Köyün diğer ismi “Yeniköy”dür. 1960 yılı nüfus sayımında köyün adı “Medreselik (Yeniköy)” olarak kaydedilmiştir.

1928 yılında eski Türkçe alfabe ile yayınlanan “Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları” isimli kitapta Medreselik Köyü; İçil Vilayeti, Mut Kâzası, Merkez Nâhiyesi köyleri arasında zikredilmiş ve eski Türkçe harfler ile “مدرسه لك”, Lâtin harfleriyle “Médrésélik” şeklinde ifade edilmiştir.

Dahiliye Vekili Hilmi URAN, İçel Vilâyeti Mut Kâzası’na bağlı Boyuntu, Cerit, Medreselik ve Değirmenbaşı köylerinin Konya Vilâyeti Karaman Kâzası’nın Merkez Nâhiyesi’ne bağlanmasına dair tanzim olunan kararnâme ve esbab-ı mucibe lahiyasını 31 Ekim 1944 tarihinde Başvekâlet’e göndermiştir.

Kararnâme ve esbab-ı mucibe lahiyası aşağıda olduğu gibidir.

İçel Vilâyeti’nin Mut Kâzası’na bağlı Boyuntu, Cerit, Medreselik ve Değirmenbaşı köylerinin bağlı oldukları kâza merkezine olan mesafelerinin uzunluğu dolayısıyla köylülerin idarî işlerde bir takım zorluklarla karşılaştıklarından iktisadî ve idarî bakımlardan kendilerine daha yakın ve aralarında muntazam şose olan Konya Vilâyeti’nin Karaman Kâzası’na bağlanmaları köylülerin dileği üzerine İdare Heyeti ve Daimî Encümen kararlarına dayanılarak her iki vilâyetten teklif edilmiştir.

Vekâletçe yapılan incelemelerde; bu teklif yerinde görülmüş ve muamelesi de 4025 sayılı Kanunun 1 inci maddesi d fıkrasına göre uygun bulunmuştur.

Kararnâme ve esbab-ı mucibe lahiyası Başvekâlet’e ulaştıktan sonra Başvekâlet bu evrakları 2 Kasım 1944 tarihinde Cumhurbaşkanlığı’na havale etmiştir. Daha sonra Cumhurbaşkanı İsmet İNÖNÜ, Başvekil Şükrü SARAÇOĞLU ve Dahiliye Vekili Hilmi URAN, 6 Kasım 1944 günü toplanarak aşağıdaki kararnâmeyi kabul etmişlerdir

“Madde 1- İçel Vilâyeti’nin Mut Kâzası’na bağlı Boyuntu, Cerit, Medreselik ve Değirmenbaşı köyleri Konya Vilâyeti Karaman Kâzası’nın Merkez Nâhiyesi’ne bağlanmıştır.

Madde 2- Bu kararnâme hükmünü icraya Dahiliye Vekili memurdur.”(Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30..11.1.0, Yer No: 171..32..4. Tarih: 6 Kasım 1944 ve 15 Kasım 1944 tarihli ve 5857 sayılı Resmî Gazete).

Köy, Konya ili, Karaman İlçesi, Merkez Bucağı’na bağlı iken, 15 Haziran 1989 tarihinde kabul edilen “3578 sayılı 4 il ve 5 ilçe Kurulması Hakkında Kanun” ile Karaman İli, Merkez İlçesi, Merkez Bucağı’na bağlanmıştır (21 Haziran 1989 tarihli ve 20202 sayılı Resmî Gazete).

Karaman’ın mahalle, kasaba ve köylerinin tarihçesini araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN [1319 (1904), Karaman-1996 Karaman], köyün Silifke’nin Bolacalı aşiretinden Molla Hasan’ın mülkü olduğunu kaydetmektedir.

Köyün Alanya yöresi aşiretlerinden bir aile tarafından kurulduğunu belirten GÜLCAN, bu ailenin ilk önce Göksu Vadisi’nde bulunan Yerebakan isimli ıssız bir yere yerleştiklerini ve yaylak olarak köyün bulunduğu yeri kullandıklarını ifade etmektedir.

Köy, Molla Ahmed (Zehir Ahmed), Çalık Hâcı Mehmed Hoca, Molla Alî Hoca (Küçük Alî) isimli kardeşlerin uğraşıları ve öncülük etmeleri ve Mut kaymakamının da müsamaha göstermesiyle 1336-1338 (1920-1922) yılları arasında evlerin yapılmasıyla teşkil edilmeye başlanmıştır.

Molla Hasan tarafının bu yerleşime itirazı mülkî makamlarca dikkate alınmayınca, doğusu Söğütkaşı, kuzeyi Kırburun, batısı Suludere (Deliçay) güneyi de bugünkü köyün karşı yamacındaki tepelerle çevrili olan otlak, sulu ve kıraç araziler Yerebakanlılara 25 bin liraya satılmıştır.

Burada yurt tutanlara hissesi 25 lira olmak üzere malî durumlarına göre 3-5-8 veya daha fazla paylar alarak aralarında paylaşmışlardır.

Bundan sonra da zaman zaman bu dolayların sahipleri olan Silifke aşiretlerinden ve özellikle yöreyi Kozlubucak Köyü’ne kadar sahiplenen meşhur Karacabeğ soyundan olan Kara Şahin Ağa’dan satın almışlardır.

Yerebatanlıların çocuklarının tahsili için burada medrese benzeri bir ilim ocağı kurduklarını kaydeden GÜLCAN, köye “Yeniköy” adından ziyade “Medreselik” adının kabul gördüğünü ve tescilinin yapıldığını belirtmektedir.

Köy câmiinin bulunduğu yerde kilise ve 200 m kuzeybatısında bahçeler içerisinde hamam harabesi bulunmaktadır. Köyün kuzey taraflarında kaya oygu mezar taşlarına rastlanmaktadır.

Köyün karşı yamacındaki tepenin üzerinde çakıl taşlarından yığma bir gözetleme höyüğü bulunmaktadır. Bu höyüğün yanında yeraltı mahzenine veya başka bir binaya benzeyen tonoz örtülü bir yapı kalıntısının ağız bölümü dikkati çekmektedir. Buradaki kalıntılar 30 km uzaklıkta olan Alahan yöresindeki Bizans Dönemi’ne ait bir yerleşim yerine ait olmalıdır.

Köyde, Zengen, Gökçe ve Kozlubucak köylerinde sıkça rastlanan deniz canlılarına ait fosil ve istiridye kabukları görülmektedir.

Bolavat Deresi, köyün batısından kaynaklanmaktadır.

1935’de 427, 1940’da 457, 1945’de 201, 1950’de 235, 1955’de 210, 1960’da 232, 1965’de 242, 1970’de 247, 1975’de 283, 1980’de 363, 1985’de 303, 1990’da 275 ve 2000’de 173 kişi olarak sayılmıştır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 yılında geçilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne (ADNKS) göre köyün nüfusu 150 kişidir.

2008’de 179, 2009’da 180, 2010’da 165, 2011’de 166, 2012’de 157, 2013’de 159, 2014’de 151, 2015’de 148, 2016’da 141, 2017’de 142, 2018’de 129 ve 2019’da 120, 2020’de 116 ve 2021’de 125 kişi olarak tespit edilmiştir.

Köy nüfusuna kayıtlı ailelerin soyadları; Alkan, Altıntaş, Doğan, Doğruay, Dölek, Ergin, İş, Karabulut, Külüş, Mutlu, Ocak, Özcan, Sefer, Seven, Şafak, Şen, Uyar, Uysal, Uçar, Yaşar, Yavuz, Yılmaz ve Yüksel’dir.

114 seçmeni olan Medreselik Köyü’nde 1 Kasım 2015 günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde 113 seçmen 1388 numaralı sandıkta oy kullanmıştır. 111 oy geçerli sayılırken, 2 oy geçersiz sayılmıştır.

Medreselikliler, 90 oyla en fazla AK Parti’yi tercih etmişlerdir. MHP 13 oy ve CHP 5 oy almıştır. HDP’ye ise 2 oy çıkmıştır.

16 Nisan 2017 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişi öngören halk oylaması (referandum) sonuçlarına göre; Medreselik Köyü’nde %77,14 oranında “evet” ve %22,86 oranında “hayır” çıkmıştır.

Köyün muhtarı, Alaaddin ALKAN’dır [irtibat numarası: 0 (535) 621 16 73].

Köyün azaları; Ahmet Nurettin ALKAN, Latif ALKAN, Mustafa KÜLÜŞ ve Ali ÖZCAN’dır.

Köyün eski muhtarları; Ahmet Nurettin ALKAN (2004-2009), Alaaddin ALKAN (1999-2004), Abdullah UÇAR (1994-1999), A. Hamdi DOĞRUAY (1989-1994), Mustafa ÖZCAN (1977-1989), Hamdi DOĞRUAY (1973-1977), Ahmet SEVEN (1971-1972), Durmuş KARABULUT (1968-1971), Ahmet MUTLU (1967), Kerim ÖZCAN (1966-1967), Mustafa ÖZCAN (1965), Ali Rıza DOĞRUAY (1963-1964), Mustafa ÖZCAN (1954-1960), Ahmet MUTLU (1951), Mustafa ÖZCAN (1950), Mustafa DOĞAN (1948) ve Süleyman UYAR’dır (1947-1948).

Köyün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Köyde buğday başta olmak üzere nohut, elma, ceviz, üzüm, kiraz, fasulye ve kavak gibi ürünler yetiştirilmektedir.

9,7488 dekar alan nadasa bırakılmaktadır.

Köyde 45 adet büyükbaş hayvan varlığı ile 1.261 adet koyun ve 158 adet keçi olmak üzere toplam 1.419 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır. 207 adet arı kovanı mevcuttur.

Köyün 9,7488 hektar mera varlığı bulunmaktadır.

Köyün kadastrosu 19 Mart 1984 tarihinde kesinleşmiştir.

Köy; “orman bitişiği köy” kapsamında olup, Gürlevik, Aydoğan, Köyönü, Köyiçi, Urgankuran ve Salma mevkiilerinde olmak üzere toplam 1.419,1036 hektar orman varlığı bulunmaktadır. Köyün yüksek noktalarında ağaç yetişmemektedir, bunun yerine ancak bazı çalılık türleri mevcuttur. Köyün yakın yerlerinde bulunan ağaçlık alanlar hem menba suyu ile hem de çam ağaçlarının içinde olması nedeniyle piknik yapmak için ideal mekânlardan birisidir.

Köyün mevkileri; Aydoğan, Bolavat, Çataloluk, Güplüce, Gürlevik, Halkalı, Hankaşı, Karadağ, Kargadağı, Kocapınar, Kozakhanı, Köyiçi, Köyönü, Kuyucak, Meydan, Salma, Salman, Söğüt, Taşarası ve Urgankıran’dır.

Köyün kargir câmii bulunmaktadır.

Köyün öğrencileri Lâle Köyü’nde bulunan ilk ve ortaokula taşınmaktadır.

Köyün medar-ı iftiharı Çanakkale şehididir. Ali oğlu Abdullah (R. 1305/ M. 1889- R. 9 Haziran 1331/ M. 22 Haziran 1915), Sığındere’de şehadet şerbetini içmiştir.

Kozak Hanı; köyde 553 parsel numarasında kayıtlı olup, 696 m²dir. Karaman-Mut kervan yolu üzerinde tek katlı ve iki sahınlı olarak inşa edilmiştir. Karamanoğulları Dönemi’ne ait olan han, Sertavul Hanı ile büyük ölçüde benzerlik göstermektedir. Hanın girişi, dar kenarlardan biri üzerindedir ve giriş açıklığının içinde yer aldığı sahın, diğerinden daha geniştir. Her iki sahnın üzeri birer beşik tonozla örtülüdür. Handa ocak sistemi de bulunmaktadır.

Köyde Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ait kargir bakımevi bulunmaktadır.

Köy dağın eteklerine kurulu olduğu için güneş geç saatlerde doğmaktadır. Köyde düzlük alan çok azdır. Evler kerpiçten yapılmaktadır.

Köyde kargir câmii, uygulama bahçesi, kahvehâne, lokanta, köy odası ve dükkânlar bulunmaktadır.

Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köy içi yolları parke taşı ile kaplanmıştır.

Köydeki yollar 14,2064 hektar alan kaplamaktadır.

BİBLİYOGRAFYA:

Rahmi Hüseyin Ünal, “Kozak ve Sertavul Hanları (Karaman-Mut)”, Konya (Yayına Hazırlayan: Fevzi Halıcı), Ankara, 1984, s. 59-64; Musa Şaşmaz, Türkiye’nin İdari Taksimatı (1920-2013), Ankara 2014, c. VII, s. 362; Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları, Dahiliye Vekaleti, İstanbul 1928, s. 367; Durmuş Ali Gülcan, Karaman Mahalle, Kasaba ve Köyleri Tarihçesi, Karaman 1989, s. 265-269; Abdullah Uysal, Necati Alodalı, Musa Demirci, Dünü, Bugünüyle Karaman Kültür-Tarih-Coğrafya, Konya 1992, s. 166; cengiz Topal, Karaman Kültür Envanteri, Karaman 2007, s. 232; İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Köylerimiz (1 Mart 1968 gününe kadar), Ankara 1968, s. 11, 625 ; Orman İçi ve Orman Bitişiği Köyler ve Belediyeler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretimi Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara 2003, s. 378; https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr erişim tarihi: 05.02.2016; http://karaman.gov.tr/il-mahalli-idareler-mudurlugu erişim tarihi: 19.02.2016; http://www.resmigazete.gov.tr erişim tarihi: 19.02.2016; https://wikipedia.org erişim tarihi: 27.01.2017; https://sonuc.ysk.gov.tr erişim tarihi: 07.02.2016; http://bucivar.com/karaman/merkez/medreselik erişim tarihi: 27.01.2017.

Uğur ERKAN.