Karaman merkeze bağlı köy.
Karaman’ın güneybatısında yer alan köy, Karaman’a 33,3 km uzaklıktadır.
Bucakkışla Köyü’nün karşı yakasında ve Göksu Vadisi’nin eteğinde kurulmuştur.
Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 940 m’dir.
36° 56′ 40,9056” kuzey, 32° 59′ 28,8348” doğu koordinatlarında yer alan köyün komşuları, Çatak, Bucakkışla, Bostanözü, Yukarıakın ve Bayır köyleridir.
Köye, 8 km daha yakın 9 köy bulunmaktadır. Bostanözü 1,3 km, Bucakkışla 3,62 km, Narlıdere 5,63 km, Kurucabel 6,06 km, Yukarıakın 6,06 km, Aşağıakın 6,27 km, Çukurbağ 7,32 km, Çatak 7,82 km ve Bayır 7,85 km’dir.
Karaman-Bucakkışla-Ermenek karayolu köyün içinden geçmektedir.
1980-2007 yılları arasında köyün adı resmî yazışmalarda “Çukurköy” olarak yazılmıştır.
Köyün kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekte birlikte XIX. yüzyılın başlarında kurulduğu tahmin edilmektedir.
Köyü kuran insanların civar köylerden gelip, yerleşmişlerdir. Köyün kurucusu ailler Köseler, Topal Koca, Döşler, Yusuflar ve Hallemmiler’dir.
Köyün yerleşim yerinin kuytu ve çukurda kalmasından dolayı “Çukur” adı verilmiştir.
Karaman’ın mahalle, kasaba ve köylerinin tarihçesini araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN [1319 (1904), Karaman-1996 Karaman], Göksu nehrinden itibaren Toroslara doğru yükselmekte olan dalgalı arazi yapısının, yüksek bir noktasından inen derenin enginine doğru kuytu bir yerde kurulan köye konumundan dolayı “Çukur” adının verildiğini kaydetmektedir.
Köy halkını fizyonomi ve karakter bakımından Aladağ bölgesinden bir şak noktası teşkil etiğini kaydeden GÜLCAN, “Aladağ’ın Bayır Köyü’nden itibaren, Akçaalan ve Hadim bölgesi köyleri halkı ayrı karakteristik özellikler gösterirler. Çukur Köyü’nden itibaren Bostanözü ve Akın köyleri ile Kıravga’ya kadar olan köyler halkı da ayrı karakteristik özelliklere sahiptirler. Bu köylerin halkı daha çok orman içi Türkmenleri (Ağaçeri) karakterindedirler. Bu yapısal özellik daha çok kadınlarda açıkça görülmektedir.” demektedir.
GÜLCAN, yakın zamana kadar tarihî “Karamanoğlu döşemesi” denilen eşkıya yatağı ve tehlikelerle dolu yolun bu köyün yayla bölümü sınırlarında olduğunu ifade etmektedir.
1256 (1844) yılı Temettü’ât defterinde 8 hâneye sahip Çukur Karyesi’ndeki hâne reisleri ve meslekleri; Abdülkerîm-oğlu Ahmed (çiftçi), Molla Halîl-oğlu Mehmed (çiftçi), Abdülgâni-oğlu Alî (çiftçi), Çataklı Velî-oğlu Hasan (çiftçi), Arab Alî-oğlu Abdullâh (çiftçi), Tat Mehmed-oğlu Hasan (çiftçi), Kalabalı Mustafâ-oğlu Hasan (çiftçi), Çoban Mehmed-oğlu Hasan (çiftçi), Hüseyin-oğlu Ahmed (ırgat), Değirmenci Alî-oğlu Alî (ırgat), Kaba İbiş-oğlu Hüseyin (ırgat) ve Yörük Mehmed-oğlu Ahmed’dir (ırgat) (BOA., ML., VRD., TMT., nr. 15979, s. 246-250).
Karyede; 3 dönüm asiyâb (değirmen) hissesi, 23,5 dönüm bağ, 4,5 dönüm alâ tarla, 19,5 dönüm ednâ tarla, 10 dönüm evsât tarla, 34 dönüm hâlî tarla, 10 adet inek, 104 adet keçi, 9 adet merkeb, 13 adet öküz, 2 adet tana, 29 adet zenbûr (arı) kovanı kayıtlıdır.
Karyenin emlâk yekûn kıymeti 2.145 kuruş, hayvân kıymeti 3.218 kuruş, temettü’âtı 910 kuruş, genel yekûnu 6.273 kuruş, hâne başı ortalama gelir 784 kuruş, tekâlifi (1) 1.056 kuruş ve tekâlifi (2) 1.185 kuruştur (BOA., ML., VRD., TMT., nr. 15978, s. 34-35).
Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey [SAVAŞÇIN, 1309 (1893), Sapancalı, Sakarya-1958, ?]; 1338 (1922) yılında kaleme aldığı “Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi” isimli kitabında, Aladağ nâhiyesine tabi Çukur Köyü’nün Karaman’a mesafesinin 11 saat olduğunu kaydetmiştir.
1928 yılında eski Türkçe alfabe ile yayınlanan “Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları” isimli kitapta Çukur Köyü; Konya Vilayeti, Karaman Kazası, Merkez Nâhiyesi köyleri arasında zikredilmiş ve eski Türkçe harfler ile “چقور”, Lâtin harfleriyle “Tchoukour” şeklinde ifade edilmiştir.
1256 (1840) yılı Temettü’ât Defteri’nde Aladağ Kazası’na bağlı Çukur Karyesi’nde; 8 hânede 25 erkek olarak kayıtlıdır. Buna göre nüfusunun 40-50 kişi olduğu tahmin edilmektedir.
1314 (1896) yılı Konya Vilâyeti Salnâmesi’ne (İl Yıllığı) göre 34 hâne ve 113 kişidir.
Köy, 1320 (1904) yılında 129 kişi olarak sayılmıştır.
Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey, 1338 (1922) yılında köyün nüfusunu 24 hâne ve 69 kişi olarak kaydetmiştir.
1341 (1925) yılında yapılacak mebus (milletvekili) seçimi için hazırlanan nüfus defterine göre nüfusu 151’dir.
Köy; 1935’de 94, 1940’de 107, 1945’de 98, 1950’de 108, 1955’de 132, 1960’da 151, 1965’de 81, 1970’de 282, 1975’de 216, 1980’de 204, 1985’de 228, 1990’da 196 ve 2000’de 139 kişi olarak sayılmıştır.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 yılında geçilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne (ADNKS) göre köyün nüfusu 137 kişidir.
2008’de 126, 2009’da 129, 2010’da 122, 2011’de 128, 2012’de 122, 2013’de 115, 2014’de 111, 2015’de 111, 2016’da 117, 2017’de 113, 2018’de 108, 2019’da 110, 2020’de 102 ve 2021’de 106 kişi olarak tespit edilmiştir.
Köy nüfusuna kayıtlı ailelerin soyadları; Ağır, Akgün, Can, Çolpan, Dönmez, Geder, Güler, Koç, Küçük, Sak, Soykan, Şahin ve Şimşek’tir.
89 seçmeni olan Çukur Köyü’nde 1 Kasım 2015 günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde 90 seçmen 1344 numaralı sandıkta oy kullanmıştır. 88 oy geçerli sayılırken, 2 oy geçersiz sayılmıştır.
Çukurlular, 61 oyla en fazla AK Parti’yi tercih etmişlerdir. MHP 22 oy ve CHP 1 oy almıştır. HDP’ye ise hiç oy çıkmamıştır.
16 Nisan 2017 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişi öngören halk oylaması (referandum) sonuçlarına göre; Çukur Köyü’nde %75,29 oranında “evet” ve %24,71 oranında “hayır” çıkmıştır.
Köyün Muhtarı, Hüseyin KOÇ’tur [irtibat numarası: 0 (539) 735 81 25].
Köyün azaları; Hüseyin GÜLER, Mahmut ÇOLPAN, İlyas DEMİR ve Selahattin GEDER’dir.
Köyün eski muhtarları; Mustafa SOYKAN (2011-2019), Yusuf GEDER (2009-2011), Mehmet KÜÇÜK (2005-2009), Turgut KOÇ (2004), Yusuf ŞİMŞEK (2003-2004), Osman ÇOLPAN (2002), Mehmet KÜÇÜK (1999-2002), Ramazan AĞIR (1994-1999), Hüseyin ŞİMŞEK (1986-1994), Yusuf GEDER (1984-1985), Hüseyin ŞİMŞEK (1977-1984), Ahmet GÜLER (1976), Mahmut ÇOLPAN (1975-1976), Ali AKGÜN (1973-1975), Hüseyin ŞİMŞEK (1971-1973), Mehmet KOÇ (1969-1971), Mustafa ŞİMŞEK (1963), Hüseyin GÜLER (1956-1959), Hasan AKGÜN (1954-1956), Ramazan SOYKAN (1953), Mehmet YILMAZ (1952), Ahmet DEMİR (1950), Ahmet KÜÇÜK (1949), Hasan AKGÜN (1947-1949) ve Hüseyin GÜLER’dir (1940).
Köy Akdeniz ikliminin tesiri altında karasal ve Akdeniz iklimleri arasında geçiş özelliği göstermektedir.
Köyün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Köyde Antepfıstığı başta olmak zeytin, üzüm, buğday, nar, elma, kiraz, nohut, ceviz ve incir yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Her türlü yaz ve kış sebzesi üretilmektedir. Köyün su kaynakları yetersizdir. Tarım arazilerinin 1/3’lük kısmı Göksu’dan motopomp vasıtasıyla çıkarılıp havuzlarda biriktirilmek suretiyle sulanmaktadır. Bu da girdileri artırmaktadır.
İl Özel idaresi tarafından yerüstü sulaması kapsamında Çatak, Çukur, Bostanözü sağ sahil geçiş projesi hayata geçirilmiştir.
Diğer köylerde Anlantik sakızı ve menengiç ağaçlarına Antepfıstığı aşılama çalışmalarında köyden alınan kalemler ve aşıcılar kullanılmaktadır.
Köyün Kuşapa, Çongu, Hatçalı ve Yayla mevkiilerinde sulu tarım yapılamamaktadır. 199 dekar alan nadasa bırakılmaktadır.
Köyde 3 adet büyükbaş hayvan ile 248 adet koyun ve 1.689 adet keçi olmak üzere toplam 1.937 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır.
Köyün 1,9702 hektar otlağı bulunmaktadır.
Köyün arazi kadastrosu 18.04.1996 tarihinde kesinleşmiştir. Orman kadastrosu 18.04.1996 yılında ilân edilmiştir. 950,4436 hektar orman varlığı bulunmamaktadır. 2/B alanı bulunmamaktadır.
Ormaniçi köy kapsamında olan köyün ormanı, kızılçam, karaçam ve meşe ağaçlarından oluşmaktadır.
Köyün mevkileri; Bozbelen, Burçaklı, Bük, Çayırlık, Çongu, Değirmenyanı, Gölyeri, Hatçalı, Hottubağı, Kale, Kayabaşı, Kızılbağ, Köyiçi, Köyönü, Kuşapa, Maşa, Mezaryanı, Yanıkharman, Yayla ve Yaylabağı’dır.
Köyün ilkokulu 1968 yılında yapılmıştır. Köyün öğrencileri Bucakkışla Köyü’nde bulunan ilkokul ve ortaokula taşınmaktadır.
Şair Ali HOTTUOĞLU [1279 (1863)-1935) köyde doğmuştur. Okuma yazma bilmeyen şair, koşma ve destan türü şiirler söylemiştir. Köy ve civarında sevilen bir insan olan şairin günümüze ulaşan fazla şiiri bulunmamaktadır.
Günümüze Dolaşık’ın Durmuş Ağa’ya horozunu vurduğu taşlaması ulaşmıştır.
“Bende horozumu ıramazdım gözümden
Attı martini vudu iki dizinden
Ağlayı ağlayı ben de oldum iki gözümden
Ulen oğlum sende bozulmuş bağa dönersin
Sekiz saat sayarlar Bostanözü ile Karaman’ın arasın
Kimse sarmaz ben garibin yarasın
Hanginiz vireceksiniz virin horozumun parasın
Yarın oğlum sen de bozulmuş bağa dönersin”
Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur.
Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köy içi yolları parke taşı ile kaplanmıştır. Köye ulaşım Akçaalan, Kalaba, Ada ve Bayır köylerinden kalkan özel şahıslara ait minibüslerle sağlanmaktadır.
BİBLİYOGRAFYA:
Doğan Koçer, Karaman Temettü’ât Defterleri, Karaman 2007, c. I, s. 98, 233, 238, 243; c. III, s. 472-475; Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları, Dahiliye Vekaleti, İstanbul 1928, s. 853; Durmuş Ali Gülcan, Karaman Mahalle, Kasaba ve Köyleri Tarihçesi, Karaman 1989, s. 159, 160; Sapancalı Muallim H. Hüseyin Bey, Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi (1338 R./ 1341 H.), Yayınlayan: İbrahim Güler, Ankara 1993, s. 33; Abdullah Uysal, Necati Alodalı, Musa Demirci, Dünü, Bugünüyle Karaman Kültür-Tarih-Coğrafya, Konya 1992, s. 135; https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr erişim tarihi: 05.02.2016; http://karaman.gov.tr/il-mahalli-idareler-mudurlugu erişim tarihi: 19.02.2016; http://www.resmigazete.gov.tr erişim tarihi: 19.02.2016; https://sonuc.ysk.gov.tr erişim tarihi: 07.02.2016; http://bucivar.com/karaman/merkez/cukurkoy erişim tarihi: 27.01.2017; http://cukurkoyuu.tr.gg erişim tarihi: 04.02.2017.
Uğur ERKÂN.
