Bir kısmı İç Anadolu, diğer kısmı Akdeniz bölgesinde yer alan il.
Karaman şehrinin merkez olduğu Karaman ili Antalya, Konya ve Mersin illeriyle komşudur. Merkez ilçeden başka Ayrancı, Başyayla, Ermenek, Kâzımkarabekir ve Sarıveliler adlı beş ilçesi bulunmaktadır.
“Kadim şehir’’ unvanın hak eden Karaman, Bizinidi, Talaranza, Landa ve Laranda (Lârende) isimleriyle anılmıştır.
İl olarak, Orta Anadolu (merkez, Ayrancı, Kâzımkarabekir) ve Göller (Başyayla, Ermenek, Sarıveliler) tarım havzaları ile Konya kapalı sulama havzasının güneydoğusunda yer alır.
İl merkezinin rakımı (deniz seviyesinden) bin 35 m. yüksekliktedir. Karaman, Toros dağlarını Sertavul Geçidi’nde (1.610 m.) aşarak Akdeniz kıyılarını Anadolu’nun iç kesimlerine bağlayan tarihî ticaret yolunun (Silifke-Mut-Karaman-Konya yolu) üzerinde yer almaktadır.
Karaman ve çevresinin M.Ö. 8 binli yıllarında yerleşik iskâna sahip olduğu ortaya konulmuştur. Karaman coğrafî, kültürel ve tarihî özellikleriyle yaklaşık 10 bin yıldan bu yana önemli bir tarım, ticaret ve sanayi merkezi olmuştur.
Karaman’ın nüfusu; 31 Aralık 2021 tarihi itibariyle Adrese Dayalı Kayıt Sistemi’ne (ADKS) göre; 129 bin 551’i erkek nüfus ve 129 bin 287’si kadın nüfus olmak üzere 258 bin 838 kişidir. Türkiye nüfusunun %0,3’ü Karaman’da ikâmet etmektedir. İllerin nüfus büyüklüğü sıralamasına göre Karaman 67 nci sırada yer almaktadır.
ADKS’ye göre; 2000’de 214.461; 2001’de 216.318; 2002’de 217.902; 2003’de 219.417; 2004’de 221.026; 2005’de 222.700; 2006’da 224.409; 2007’de 226.049; 2008’de 230.145; 2009’da 231.872; 2010’de 232.633; 2011’de 234.005; 2012’de 235.424; 2013’de 237.939; 2014’de 240.362; 2015’de 242.196; 2016’da 245.610; 2017’de 246.672; 2018’de 251.913; 2019’da 253.279 ve 2020’de 254.919 kişi olarak sayılmıştır.
Karaman’ın nüfus artış hızı, 2021 yılında binde 15,3 olarak gerçekleşmiştir. Nüfus artış hızı sıralamasına göre 81 il arasından 18 inci sırada yer almaktadır. Karaman merkezin nüfus artış hızı binde 21,6’dır.
Karaman merkezde 197 bin 2; Ayrancı’da 7 bin 859; Başyayla’da 3 bin 508; Ermenek’te 27 bin 843; Kâzımkarabekir’de 4 bin 404 ve Sarıveliler’de 11 bin 394 kişi yaşamaktadır.
İl ve İlçe merkezlerinin nüfusu 197 bin 2’dir. İlde toplam belediye sayısı 11 olup, toplam 159 köyü bulunmaktadır. Belde ve köylerde ise toplam 61 bin 836 kişi yaşamaktadır.
Karaman’da kilometrekareye 29 kişi düşmektedir. Karaman, illerin nüfus yoğunluğu sıralamasına göre 81 il arasında 71 inci sırada yer almaktadır.
Karaman nüfusunun %52’sinin yaşı 34’ten küçüktür.
Karaman’da bin 752’si erkek, bin 449’ü kadın olmak üzere toplam 3 bin 201 yabancı uyruklu ikâmet etmektedir. Bu rakam 2020’de 3 bin 128 kişiden ibaret idi.
Karaman’ın yüzölçümü 8 bin 851 kilometrekaredir. Rakım farkı 400-bin 920 metre arasında değişmektedir. Yüzölçümünün 346 bin 848 hektarını (%39) tarım alanları, 187 bin 115 hektarını (%21) çayır-mera alanları, 241 bin 152 hektarını (%27) orman alanları ve 885 bin 100 hektarını (%13) diğer araziler (yerleşim birimleri, su yüzeyleri, kayalıklar v.b.) teşkil etmektedir.
Karaman’ın plaka kodu 70’dir.
BİBLİYOGRAFYA:
İslâm Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, c. 24, s. 445-446; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt İstatistikleri.
