[1324 (1908)-1966]
Karamanlı siyasetçi ve bürokrat.
1324’de (1908) Karaman Şampazarı’nda (Gökçe Köyü) doğdu. Babası Zekeriya Efendi, annesi Vahide Hanım’dır.
İlkokula köyünde başladı, orta ve lise tahsilini Karaman ve Konya’da tamamladı. 1927 yılında Konya Lisesi’nden mezun oldu. 1933’de İstanbul Yüksek Mühendislik Okulu Su Şubesi’nden mezun oldu.
4 Mayıs 1933’de Ankara Su İşleri Mühendisi olarak devlet hizmetine girdi. Sırasıyla Sular Genel Müdürlüğü Mühendisliği, Su Süzgeci İşletme Müdürlüğü, Su İşleri Reisliği Merkez Yüksek Mühendisliği, Merkez Fen Heyeti Mıntıka Şefliği, Çubuk Barajı İşletme Müdürlüğü, Su İşleri Reis Muavinliği, Bayındırlık Bakanlığı Yüksek Fen Heyeti Üyeliği görevlerinde bulundu.
Demokrat Parti’de (DP) siyasete başlayan BİRAND, DP milletvekili adayı olarak katıldığı 21 Temmuz 1946 genel seçimlerinde 63 bin 531 oy almıştır. Bu seçimde Cumhuriyet Halk Partisi’nden 16 milletvekili seçilmiştir.
DP milletvekili adayı olan BİRAND; 14 Mayıs 1950 genel seçimlerinde 166 bin 252 oy ve 2 Mayıs 1954 genel seçimlerinde 164 bin 524 oy almıştır.
14 Mayıs 1950, 2 Mayıs 1954 ve 27 Ekim 1957 seçimlerinde DP’den aday olan BİRAND, TBMM IX., X. ve XI. Dönem Konya milletvekilliği yapmıştır.
BİRAND, IX. dönemde; Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Kuruluş Kanun, Bayındırlık Bakanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü 1951 yılı bütçeleri, Limanların inşa, tevsi, ıslah ve teçhizine dair olan Kanun, Yeniden yapılacak su işleri için gelecek yıllara sâri taahhütlere girişilmesine mezuniyet verilmesi hakkındaki 3132, 4100, 4649 ve 5259 sayılı kanunlara ek kanun, Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilât ve Vazifeleri hakkındaki Kanun, Devlet memur ve hizmetlilerine tahsisat verilmesi hakkındaki Kanun, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Çukurova Elektrik Türk Anonim Ortaklığı arasında Seyhan Barajı Hidro-Elektrik tesislerinin devrine müteallik olarak akdedilen mukavelenin tasdiki hakkındaki Kanun, Nafıa Vekâleti, Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü ve Karayolları Umum Müdürlüğü 1954 yılı bütçeleri, Bayındırlık Bakanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü 1952 yılı bütçeleri ve Bayındırlık Vekâleti, Karayolları Genel Müdürlüğü 1953 yılı bütçeleri münasebetiyle 10 kez söz almıştır.
BİRAND, X. dönemde; Vekâleti, Devlet Su İşleri ve Karayolları Umum müdürlükleri 1956 yılı bütçeleri münasebetiyle 1 kez söz almıştır.
BİRAND, XI. dönemde; 1959 malî yılı Muvazene-i Umumiye Kanunuma bağlı (A/2) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkındaki Kanun, Ziraat Vekâleti Toprak Muhafaza ve Ziraî Sulama İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilât ve Vazifeleri hakkındaki Kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi binası ve eklenti binaları ile tesislerinin yapılması yetkisinin Nafıa Vekâletine devri hakkındaki Kanuna ek Kanun, 1959 malî yılı Muvazene-i Umumiye Kanununa bağlı (A/1) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında Kanun, Sanayi Vekâleti, Petrol Dairesi Reisliği 1960 yılı bütçeleri ve İmar ve İskân Vekâleti 1960 yılı Bütçesi münasebetiyle 6 kez söz almıştır.
Milletvekilliği sürecinde DP Genel İdare Kurulu üyesi olarak görev aldı. Vatan Cephesi kurucularındandır. Demokrat Parti iktidarında Karaman’ın il olması yönünde gayretleri olmuştur.
27 Mayıs İhtilalinden sonra tutuklu olarak Yassıada’ya götürüldü. 4 yıl 2 ay ağır hapis cezası ve 1 yıl 2 ay Konya’da gözetim cezası aldı.
Cumhurbaşkanı Celâl BAYAR’ın kızı Dr. Nilüfer GÜRSOY hatırasında “Konya milletvekili olan bir eniştem var, Remzi BİRAND. Ben Remzi enişteyi göremedim görüşte. Vapurda dönerken eşine ‘Remzi enişte iyi mi?’ dedim. Şöyle bir döndü yüzüme baktı, ürkek bir bakışla: ‘İyi ama ellerinin üzerinde kabuk kabuk siyah yaralar var’ dedi. Çünkü ellerinin üzerinde sigara söndürmüşler.” şeklinde Yassıada’da yaşadıklarını anlatmaktadır.
16 Ekim 1962’de çıkarılan af kanunu sonunda serbest bırakıldı.
Emekli olduktan sonra müteahhitlik yapan BİRAND, 8 Şubat 1966’da vefat etti. Ankara’da Cebeci Asrî Mezarlığı’nda toprağa verildi.
1935’de Nezahat Hanım’la evlenen BİRAND’ın Olcay (TANYELOĞLU), Uğur ve Nurtan isimli 3 çocuğu bulunmaktadır.
BİBLİYOGRAFYA:
Kazım Öztürk, Türk Parlamento Tarihi, Ankara 1998, c. VII, s. 728-729; TBMM Albümü, Ankara 2010, c. II, s. 579, 652, 734; Ahmet Atalay, İsmail Çıpan, “Cumhuriyet Dönemi Konya Milletvekilleri”, Konya İl Kültür Müdürlüğü, Milli Mücadeleden Günümüze Konya (1945-1965), Konya: 1999, c. I, s. 132; Ömer Akdağ, Konya’da Çok Partili Dönem Genel Seçimleri (1946-1957), Konya 2011, s. 135, 240, 300; http://www.sabah.com.tr/pazar/2014/05/25/27-mayis-turkiye-icin-kirilma-noktasidir?paging=4 erişim tarihi: 30.07.2016; https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/td_v2_istatistik.tutanak_hazirlav_meclis=&v_donem=&v_yasama_yili=&v_cilt=&v_birlesim=&v_sayfa=&v_anabaslik=&v_altbaslik=&v_mv=REMZ%DD%20B%DDRAND&v_sb=&v_ozet=&v_kelime=&v_bastarih=&v_bittarih= erişim tarihi: 30.07.2016; Yeni Konya Gazetesi: 19 Mayıs 1950, Sayı: 345; 11 Mayıs 1954, Sayı: 1763; 29 Ekim 1957, Sayı: 2997; Yeni Meram Gazetesi, 16 Eylül 1961, Sayı: 3968; Şehir Postası, 19 Ekim 1962, Sayı: 215.
Uğur ERKÂN.
