Bir süre bucak merkezi olan Karaman merkeze bağlı köy.
Karaman il merkezinin güneybatısında yer alan köy, 24,4 km uzağında bulunmaktadır.
Köy sırtta kurulmuş olup, yerleşim tipi toplu köydür. Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 1.430 m’dir.
37° 6′ 42,642” kuzey ve 2° 57′ 43,7112” doğu koordinatlarında bulunan köy, Yollarbaşı, Pınarbaşı, Yılangömü, Damlapınar (Manyan), Kızılyaka köyleri ve Kâzımkarabekir ile komşudur.
Başkışla’nın merkezine 8 km mesafeden daha yakın 1 köy (Kızılyaka 6,3 km) bulunmaktadır.
Köyün; “Yayladede” ve “Yörükler” adında bağlıları bulunmaktadır.
XVI. yüzyıl Larende (Karaman) Kazası’nda yerleşme ve nüfusu hakkında araştırma yapan bunu kitabında yayınlayan Osman GÜMÜŞÇÜ, Başkışla yakınındaki “Barman Hanı”na işaret ederek, burada geçmişte yaşamış köyün kalıntısı olma ihtimali üzerinde durmuştur.
Şeyh Alî Zâviyesi; Başkışla köyündeki zâviyenin eski emirlerden ve Karamanoğlu İbrâhim Bey’den bütün aşardan, avarızdan, rusumattan muafiyet için mektupları, 905 (1500) yılında Alî bin Mezid’in tasarrufunda bir çiftlik yeri ve toplam 118 akçe geliri vardı (TKGMA., TD., nr. 565, vr. 57b).
906 (1501) yılında da Alî bin Mezid zâviyedâr iken (BOA., TD., nr. 40, s. 242) 924 (1518) ile 928 (1522) yıllarında zâviyenin zâviyedarı olan Mezid veled-i Alî’nin isminin üzerinde “erşed-i vâkıf” ifadesi vâkıftan istifadede öncelik sahibi olduğunu göstermektedir.
Aynı tarihte vâkfın çiftlikten 120 akçe, köydeki bağdan 40 akçe ve koyun resminden 20 akçe olmak üzere toplam 180 akçe geliri yazılmıştı. Gelirin üçte biri olan 60 akçe zâviyenin şeyhine ve 120 akçe misafirlere yemek yedirmeye ayrılmıştı (BOA., TD., nr. 63, s. 255; BOA., TD., nr. 455, s. 239).
XVI. yüzyılın ilk yarısında aynı bilgiler tekrar edilmiş ve zâviyenin vâkfiyesine değinilmiştir. Ancak vâkfın adı “Süle Alî Zâviyesi” şeklinde okunmuş ve yıllık 186 akçe geliri yazılmıştır . Ancak vâkfiyeye ulaşılamamıştır.
930 (1524) yılında ise Başkışla köyündeki 100 akçe geliri olan çiftlik, Şeyh Alî Zâviyesi vakfıydı (BOA., TD., nr. 399, s. 431).
Başkışla köyündeki bir çiftlik ve bağdan 936 (1530) yılında Alî evlâdı vakfının 140 akçe geliri vardı (387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman, 1996, s. 97). Başka bilgi elde edilemeyen zâviye, muhtemelen vâkıfın oğlunun ölümünden sonra ortadan kalkmış olmalıdır.
XVI. asrın sonlarına doğru Tımar Ruznamçe Defteri’ne göre karye-i Başkışla, Karaman eyâleti, Konya sancağının, Belvirân nâhiyesine tabi’ idi.
3 Safer 983 (14 Mayıs 1575) yılında Karye-i Başkışla’nın hâsılı 7.055 akçe ve karyenin nezdindeki Şemük mezra’asının hâsılı 250 akçe idi. Dergâh-ı ‘âlî çavuşlarından Mirzâ Çavuş’un birâderi Ehleddin’in elindedir (RD., nr. 48, s. 60/1).
13 şehr-i Safer 984 (12 Mayıs 1576) tarihinde Karye-i Başkışla’nın hâsılı 7.055 akçe ve karyenin nezdindeki Şemük mezra’asının hâsılı 250 akçe idi. Tımarı Turhan-oğulları Sefer ve Alî’nin elindedir (RD., nr. 48, s. 31/2).
8 Rebi‘u’l-evvel 984 (5 Haziran 1576) tarihinde Karye-i Başkışla’nın hâsılı 7.055 akçe ve karyenin nezdindeki Şemük mezra’asının hâsılı 250 akçe idi. Tımarı Za’im Hüseyin-oğlu İshâk’ın elindedir (RD., nr. 48, s. 24/2).
9 Ramazânü’l-mübarek 984 (30 Kasım 1576) tarihinde Karye-i Başkışla’nın hâsılı 7.055 akçe ve karyenin nezdindeki Şemük mezra’asının hâsılı 250 akçe idi. Tımarı İshâk’ın elindedir (RD., nr. 48, s. 84/1).
1177 (1763) tarihli kayıtlarda Konya Sancağı’nda vaki Karaman Kazası’na bağlı köyler içinde ismine rastlanmamaktadır.
1256 (1840) yılı Temettü’ât defterinde Gaferiyâd kazâsına tabi Başkışla Karyesi için “Hoca Hâssı mülhakâtından” ifadesi kullanılmıştır.
109 hâneye sahip karyedeki hâne reisleri ve meslekleri; Hâcı Mehmed-oğlu Molla Mehmed (imâm), Deli Hâcı-oğlu Mûsâ Kethüda (çiftçi), Deli Hâcı-oğlu Ahmed (çiftçi), Deli Hâcı-oğlu Memiş (çiftçi), Davûd-oğlu İsmâ’îl (çiftçi), Deli Hüseyin-oğlu Mahmûd (çiftçi), Kel Velî-oğlu Mustafâ (çiftçi), İmâm-oğlu Mehmed (çiftçi), Ferhât-oğlu Hüseyin (çiftçi), Cırık Velî (çiftçi), Kör Ahmed’in-oğlu Mustafâ (çiftçi), Tüydü Hasan-oğlu Mehmed (ırgat), Gök Mûsâ-oğlu Mehmed (çiftçi), Gök Mûsâ-oğlu Mûsâ (çiftçi), Acayip-oğlu Velî (çiftçi), Kel Velî-oğlu Mehmed (ırgat), Talaş-oğlu Bekir (çiftçi), Sadi’nin Yûnûs (ırgat), Molla Abdî-oğlu Hasan (ırgat), Molla Bekir-oğlu Bekir (çiftçi), Molla Bekir-oğlu Mustafâ (çiftçi), Hasan Paşa-oğlu Mehmed (çiftçi), Molla Hıdır-oğlu Mehmed (çiftçi), Güdük Alî-oğlu Mustafâ (ırgat), Karaca-oğlu İbiş (çiftçi), Boşnak-oğlu Hüseyin (Rum İli Ordusu’nda asker), Ya’kub-oğlu Ali (çiftçi), Avcı-oğlu Abdülbaki (çiftçi), Topal-oğlu Abdülhalîm ve Hüseyin (çiftçi), Hâcı Mahmûd-oğlu Ahmed (çiftçi), Hâcı Mahmûd-oğlu Mustafâ (çiftçi), Top Memiş-oğlu Ömer (çiftçi), Boşnak-oğlu Âli (ırgat), Dede Halîl-oğlu Mustafâ (merkumun emlâk, arâzî ve sâ’ir temettû’âtı ve de bir işe iktidârı olmayıb, şunun bunun i’ânesiyle geçinir), Koca Hasan (ırgat), Yörük Mehmed (çiftçi), Kâsım-oğlu Mehmed (çiftçi), Dede Halîl-oğlu İbrâhîm (çiftçi), Tüydü Hasan (çiftçi), Molla Hasan-oğlu Molla Abdullâh (mesleği belirtilmemiş), Tüydü Ahmed (çiftçi), Yûsûf Hasan (çiftçi), Ferhât-oğlu Mehmed (çiftçi), Ferhât-oğlu Mahmûd (çiftçi), Dede Halîl-oğlu Halîl (ırgat), Kadı-oğlu Alî (ırgat), Velî’nin Hasan (çiftçi), Cırık İbiş (çiftçi), Koca Ahmed-oğlu Hasan (ırgat), Göcemen Mehmed (ırgat), Zâdık-oğlu Alî (çiftçi), Gök Mûsâ-oğlu Mustafâ (eytâm), Kör Velî-oğlu Ahmed (çiftçi) İhsân-oğlu Abdurrahmân (çiftçi), Zâdık-oğlu Ahmed (çiftçi), Koraş-oğlu Ahmed (çiftçi), Hâcı Mahmûd-oğlu Abdurrahmân (ırgat), Avcı-oğlu Süleymân (çiftçi), Nebî Ahmed (çiftçi), Cırık Ahmed (çiftçi), Deveci Süleymân (ırgat), Abdülkadir’in Ögey-oğlu Kumcu Mehmed (çiftçi), Velî’nin Mustafâ (çiftçi), Yahya’nın-oğlu Hasan (çiftçi), Hâcı Hasan (çiftçi), Kolukısa-oğlu İsmâ’îl (çiftçi), Kömürcü Mustafâ (çiftçi), Küçük Hüseyin-oğlu Mustafâ (çiftçi), Yılangömülü Durmuş (ırgat), Akîm Süleymân (şunun bunun i’ânesi ile idâre oluna geldiği), Yılan-oğlu Mahmûd (çiftçi), Deli Osmân-oğlu Ahmed (çiftçi), Geveze Mustafâ-oğlu Halîl (eytâm), Aladağlı Abdullâh-oğlu Hüseyin (ırgat), Bâbuccu Alî-oğlu Hüseyin (ırgat), Hâcı Hüseyin-oğlu Ahmed (çiftçi), Boşnak-oğlu Osmân (Rum İli Ordusu’nda asker), Ferhât-oğlu Ahmed (çiftçi), Kel Velî-oğlu Velî (ırgat), Hâcı Mahmûd-oğlu Hasan, Keçeli Velî-oğlu Mustafâ (Rum İli Ordusu’nda asker), Kurt Ahmed (çiftçi), Fükdâz-oğlu Mehmed (ırgat), Gök Mûsâ-oğlu Hüseyin (çiftçi), Çakıl Mahmûd (ırgat), Döş-oğlu İsmâ’îl (çiftçi), Adalı Hüseyin-oğlu Alî (ırgat), Mahmûd-oğlu İsmâ’îl (çiftçi), Ferhât-oğlu Alî (çiftçi), Hasan Beşe-oğlu Hasan (çiftçi), Hasan-oğlu Yûnûs (çiftçi), Kara İlyas-oğlu Mûsâ (çiftçi), Vâ’iz-oğlu Mehmed (müsin ve ihtiyâr), Eşe’nin-oğlu Mehmed (ırgat), Vâ’iz-oğlu Mahmûd (ırgat), Deli Memiş-oğlu İsmâ’îl (çiftçi), Kâsım-oğlu Kâsım (çiftçi), Çölmek-oğlu Memiş (merkum asâkir-i nizâmiye-i hazret-i şahâneden bâ tezkire istibdâlen gelmiş redif nizâmı iktizâsı üzere el’an alaya idhâl olunmamış olduğu), Ebûbekir-oğlu Hüseyin Zevcesi Ayşe Hâtûn (merkum Hüseyin asâkir-i nizâmiye-i hazret-i şahânede iken vefât eylemiş olub, zîrde murakkam emvâli zevcesinin zabt ve idâresindedir) ve Nevâhlı Mehmed’dir (ırgat).
Karyede; 32 adet bargir (beygir), 10 adet ganem (koyun), 57 adet inek, 2 adet inek tanası, 2 adet katır, 582 adet keçi, 242 adet keçili oğlak, 86 adet merkeb, 147 adet öküz, 19 adet zenbûr (arı) kovanı, asiyâb (değirmen) hissesi, 27,75 dönüm bağçe, 215,5 dönüm bağ, 1.331,5 dönüm ednâ tarla, 483,5 dönüm hâlî tarla ve 848 dönüm mezrû tarla kayıtlıdır.
Kıymet-i emlâk 27.241 kuruş, kıymet-i hayvân 33.276 kuruş, temettü’âtı 15.625 kuruş, genel yekûnu 76.142 kuruş, hâne başı ortalama gelir 699 kuruş ve tekâlifi 8.876 kuruştur (BOA, ML., VRD., TMT., nr. 10043, s. 218-251).
Köy, idarî bakımdan 1338 (1922) yılında Dr. Nazmi (SELCEN) tarafından kaleme alınan “Türkiye’nin Sıhhi-i İçtimai Coğrafyası- Konya Vilâyeti” isimli kitapta, Konya Vilâyeti, Karaman kazâsı, Afgan nâhiyesi’ne merbut 17 köyden birisi olarak geçmektedir.
Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey [SAVAŞÇIN, 1309 (1893), Sapanca, Sakarya-1958, ?]; 1338 (1922) yılında kaleme aldığı “Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi” isimli kitabında, Afgan nâhiyesine tabi Başkışla Köyü’nün Karaman’a mesafesinin 6 saat olduğunu kaydetmiştir.
SAPANCALI, köyde “Devret-ü ula” sınıfında, 40 talebeli bir mektebin varlığından bahsetmektedir. Ayrıca, köyün Konya ve Karaman hâdisesinde [Delibaş Mehmet İsyânı olarak da adlandırılmaktadır. 2 Teşrinievvel 1336 (2 Ekim 1902)- 15 Teşrinisani 1335 (15 Kasım 1920)] çok dahli olduğunun üzerinde durmuştur.
1928 yılında eski Türkçe alfabe ile yayınlanan “Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları” isimli kitapta Başkışla Köyü; Konya Vilâyeti, Karaman Kazâsı, Başkal’a Nâhiyesi köyleri arasında zikredilmiş ve eski Türkçe harfler ile “باش قشله”, Lâtin harfleriyle “Bache kichla” şeklinde ifade edilmiştir.
Köy, daha sonra Konya Vilâyeti, Karaman Kazası’na bağlı bir nâhiyesi merkezi haline getirilmiştir. Bucak merkezi olarak 20 (Efgan, Özdemir, Bardas, Burhan, Bucakkışla, Bozkandak, Pınarbaşı, Çatak, Çukurbağ, Habiller, Durayda, Şıhlar, Sarıhacı, Dağal, Kızılyaka, Kemran, Göcer, Manyan, Mastad ve Yılangömü) köy bağlanmıştır.
8 Haziran 1931 tarihli kararname ile Başkışla Nahiyesi’nin merkezi, nâhiye mülhakatından Kızılyaka Köyü’ne nakledilmiştir. (1 Temmuz 1931 tarihli ve 1837 sayılı Resmî Gazete).
1938 yılının Temmuz ayında Başkışla köyünde köy temizliği ve bataklık kurutma işleriyle ağaç aşılama işleri yapılmıştır (“Kazalarımızda”, Ekekon, nr. 534-264, 9 Temmuz 1938, s. 2).
Köy, Konya ili, Karaman İlçesi, Kızılyaka Bucağı’na bağlı iken, 15 Haziran 1989 tarihinde kabul edilen 3578 sayılı 4 il ve 5 ilçe Kurulması Hakkında Kanun ile 11 köyle birlikte Karaman İli, Kâzımkarabekir İlçesi, Kızılyaka Bucağı’na bağlanmıştır (21 Haziran 1989 tarihli ve 20202 sayılı Resmî Gazete).
Daha sonra 17 Şubat 1993 tarihinde Kızılyaka Bucak Merkezi, Bozkandak, Damlapınar, Göçer, Muratdede, Şeyhler ve Yılangömü köyleri ile birlikte Karaman İli, Merkez İlçesi Merkez Bucağı’na bağlanmışlardır (22.02.1993 tarihli ve 21504 sayılı Resmî Gazete).
Adıyaman Merkez Yazlık; Amasya Taşova Karlık; Elazığ Merkez; Kıraçköy, Altınkuşak; Giresun Alucra Aktepe, Bulancak Hisarkaya, Dereli, Heydere, Küknarlı, Keşap ve Dokuztepe; Kütahya Simav Akpınar; Tokat Merkez Kızık; Artvin Ardanuç; Avcılar, Cevizlik, Şavşat Yukarıkoyunlu, Yusufeli; Çevreli, Yüncüler ve Balalan; Erzincan Kemaliye Gümüşçeşme; Tokat Merkez Yakacık; Kastamonu Araç; Bektüre, Kovanlı, Muratlı ve Okluk, Bozkurt İnceyazı, Cide Günebakan, Daday; Akılçalman, Boyalıca ve Fasıllar, Doğanyurt Taşlıpınar, İhsangazi; Bedirgeriş, Belençal, Obruk ve Sarıpınar; Çorum Kargı Saraçlar, Sinop Durağan Erduası, Kastamonu Küre; Bürüm ve Kozköy, Sivas Gürün Osmandede, Zonguldak Çaycuma Aşağıihsaniye, Zonguldak Devrek Güzelyurt, Zonguldak Ereğli Ortacı, Karaman Ermenek Görmeli, Karabük Yenice Saray, Bartın Merkez Akbaş, Nevşehir Gülşehir Eskiyaylacık, Sinop Boyabat Kurusaray, Sinop Durağan Sofular, Sinop Erfelek Kirazlık, Gerze Tatlıcak, Saraydüzü Fakılı, Türkeli Sazkışla, Çankırı Çerkeş Beymelik, Ilgaz; İlçe Merkezi, Beyköy, Kuyupınar, Yukarıbozan ve Yukarıdere ile Düzce Cumayeri İlçe Merkezi’ndeki bağlıların adı “Kışla”dır.
Giresun Bulancak, Zonguldak Çaycuma, Bartın merkez ve Uşak Ulubey’deki köylerin adı “Kışla”dır.
Burdur İl Merkezi, Elazığ Arıcak Erimli, Kütahya Tavşanlı Balıköy, Hatay Arsuz; İzmir Ödemiş; Van Erciş; Balıkesir Susurluk; Düzce Gümüşova; Mardin Nusaybin; Osmaniye Toprakkale; Van Çaldıran; Zonguldak Ereğli; Şanlıurfa Viranşehir; Sakarya Adapazarı; Adana Yüreğir; Antalya Muratpaşa ve Samsun İlkadım ilçe merkezlerindeki mahallelerin adı “Kışla”dır.
Karaman ve köyleri ile ilgili araştırmalar yapan ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN, Karaman ile güneybatısında bulunan köy ve kasabalar arasındaki yolculuklarda, yolcuların barınması için yörede yer yer barınaklar (han) yapıldığını kaydetmektedir.
GÜLCAN, köyün bulunduğu yerde bu barınaklardan olması nedeniyle Başkışla isminin verildiğini ifade etmektedir.
Kışla, (Eski Türkçe’de kışlaġ < kışla-mak) askerlerin barınması için yapılan büyük binâ anlamına gelmektedir. Kışlak (< kışla-k) ise, 1. Kışın barınılan yer, kışlık yer; 2. Yayladan inen göçebelerin kışı geçirmek üzere hayvanları ile birlikte kondukları yer; 3. Eskiden orduların kışın barınmak üzere çekildikleri yer; 5. Kışın otundan ve suyundan faydalanılmak üzere bir veya birkaç kasaba halkına kışlakiye karşılığında tahsis edilen yâhut tapulu şahıs malı olan arâzi anlamlarına gelmektedir.
Bu arada sırtta kurulan köy, kar ve fırtınaya açık bir konumdadır.
Köy halkının çevre köy halkından ayrı özellikler gösterdiği tespitinde bulunan GÜLCAN, “Diğer köylere oranla daha hareketli, haşin davranışlı olup, kendilerini tehlikeye atabilecek yapıdadırlar” demektedir.
1256 (1840) yılı Temettü’ât defterinde 109 hâne ve 249 erkek kayıtlıdır. Buna göre 498-558 olduğu tahmin edilmektedir.
Köyün nüfusu 1290 (1874) yıl Konya Vilâyeti Sâlnâmesi’nde (İl Yıllığı) 279 kişidir.
1311 (1896) yılı Konya Vilâyeti Sâlnâmesi’nde 106 hâne ve 628 kişi kayıtlıdır.
1320 (1904) genel nüfus yazımı defterinde 791 kişi olarak sayılmıştır.
Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey, 1338 (1922) yılında köyün nüfusunu 126 hâne ve 637 kişi olarak kaydetmiştir.
1341 (1925) yılında yapılacak mebus (milletvekili) seçimi için hazırlanan esas defterde 878 kişidir.
Köy; 1935’de 739, 1940’da 799, 1945’de 822, 1950’de 979, 1955’de 964, 1960’da 1.012, 1965’de 1.071, 1970’de 1.114, 1975’de 1.081, 1980’de 1.006, 1985’de 932, 1990’da 877 ve 2000’de 670 kişi olarak sayılmıştır.
Köy, 1970 ve 1980’lerde yurtdışına göç vermiştir. Bundan dolayı gurbetçi işçi sayısı da azımsanmayacak kadar fazladır.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 yılında geçilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne (ADNKS) göre köyün nüfusu 610 kişidir.
2008’de 582, 2009’da 570, 2010’da 549, 2011’de 520, 2012’de 476, 2013’de 446, 2014’de 425, 2015’de 411, 2016’da 403, 2017’de 372, 2018’de 356, 2019’da 346, 2020’de 334 ve 2021’de 325 kişi olarak tespit edilmiştir.
Köyün nüfusu göçler nedeniyle azalmaktadır. Gençler genellikle okumak ya da çalışmak için köyden kente göç etmektedir. Genç nüfusun göçüyle köyün yaş ortalaması yükselmiştir
Köyün yetiştirdiği önemli simalardan birisi Başkışlalı Yûnus Hoca’dır [KARABACAK, 1302 (1886)-1959]. Mehmet Ali KIRBOĞA (Karasakal), Karaman ve Konya civarı hocalarını kaleme aldığı eserinde; Yunus Hoca’nın ömür boyu doğduğu köye fahrî olarak ilim ve irfan veregeldiğini kaydetmektedir.
KIRBOĞA, “İçinden âlim çıkan her köyün edep ahlâkı derhal belli olduğu gibi, Başkışla Köyü’nün de Yunus Hoca’dan aldığı İslâmî terbiyenin eserleri halen bâkidir” ifadesini kullanmaktadır.
Köyün yetiştirdiği önemli şahsiyet ise Asıl adı Durmuş Ali olan Aşık Gufranî’dir [1280 (1864)-1926]. Mehmet Fuat KÖPRÜLÜ, Son Asır Şairleri eserinde; Yusuf Ziya ORTAÇ ve Sadettin Nüzhet ERGUN, Halk Edebiyatı isimli antoloji eserlerinde Gufranî, hakkında “Nükte ile hicvi birleştirmiş, zeki bir edası vardır. Son zamanda yetişen saz şairlerimizden en olgunu olarak gösterilebilir” şeklinde sitayişle bahsetmektedirler.
Köyün medar-ı iftiharı şehidleridir. Piyâde Er İbrâhîm-oğlu Dursun [1309 (1893)- 27 Nisan 1331 (10 Mayıs 1915)]; Birinci Cihân Harbi, Çanakkale Cephesi, Arıburnu Muharebesi’nde şehadet şerbetini içmiştir.
Hasanpaşaoğulları’ndan Piyade Er Ahmed-oğlu Mustafâ [1308 (1892)- 25 Temmuz 1331 (7 Ağustos 1915)]; Birinci Cihân Harbi, Çanakkale Cephesi, Meydan Harbi’nde şehit düşmüştür.
Piyâde Er Mustafâ-oğlu Ahmed [1308 (1892)- 27 Temmuz 1331 (9 Ağustos 1915)]; Birinci Cihân Harbi, Çanakkale Cephesi, 11. Fırka Seyyar Hastahanesi’nde şehit olmuştur.
Çavuş Kerimoğulları’ndan Nebî-oğlu İbrâhîm [1312 (1896)- 26 Teşrinievvel 1338 (26 Ekim 1922)]; İstiklâl Harbi, Garp Cephesi, Beştepe Muharebesi’nde şehit düşmüştür.
İmâmoğulları’ndan Er Abidin-oğlu Hüseyin [1316 (1900)- 9 Haziran 1341 (1925)]; Muharebe dışı şehit olmuştur.
Kofratoğulları’ndan Er Hasan-oğlu Abdurrahmân [1317 (1901)- 30 Temmuz 1341 (1925)]; Şeyh Sait Harekatı’nda şehit olmuştur.
323 seçmeni olan Başkışla Köyü’nde 1 Kasım 2015 günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde 301 seçmen 1320 numaralı sandıkta oy kullanmıştır. Kullanılan oyların 292’si geçerli sayılırken, 9 oy geçersiz sayılmıştır.
Başkışlalılar 262 oyla en fazla AK Parti’yi tercih etmişlerdir. MHP 22 oy ve CHP 4 oy almıştır. HDP’ye ise oy çıkmamıştır.
16 Nisan 2017 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişi öngören halk oylaması (referandum) sonuçlarına göre; Başkışla Köyü’nde %92,78 oranında “evet” ve %7,22 oranında “hayır” çıkmıştır.
Köyün muhtarı, İsmail BOYACI’dır [irtibat numarası: 0 (536) 978 45 68].
Köyün azaları; Mehmet Ali COŞKUN, Veli KORKMAZ, Fahri BOYACI ve Mustafa ÇETİN’dir.
Köyün eski muhtarları; Mustafa BAŞ (2014-2019), Eyüp GÜLEÇ (2009-2014), Bayram ŞİMŞEK (1999-2009), Salih ÖZTÜRK (1994-1999), Kadir KELEK (1989-1994), Musa ÇALIŞ (1986-1989), Adil DAŞDOĞAN (1984-1986), Abit KÜÇÜKÇETİN (1977-1984), Mustafa BAŞ (1973-1977), Abdullah KURT (1968-1973), Mustafa YALÇIN (1966), Kadir KÜÇÜKALADAĞ (1963-1965), Ali ŞAHİN (1954-1960), Mehmet DEMİR (1952), Abdullah KURT (1950), Mehmet GÜR (1948), Hüseyin DEĞİRMENCİ (1947-1948), Ahmet COŞAR (1943), Hüseyin YALÇIN (1942) ve Mustafa BAŞ’dır (1939).
Köyün iklimi, karasal iklimin etkisi altındadır. Köy yazları sıcak, kışları ise soğuk ve kar yağışlıdır.
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Köy düz bir yerde bulunmadığı için fazla büyük tarlalara sahip değildir. Buğday başta olmak üzere üzüm, nohut, arpa, ceviz, elma, mercimek, ayçiçeği, yonca, domates, kiraz, vişne, badem, adi fiğ, fasulye, kavak, dane mısır, sarımsak, şeftali, Macar fiği, kayısı ve soğan gibi ürünler yetiştirilmektedir. 104,562 dekar alan nadasa bırakılmaktadır.
Organik Tarımın Yaygınlaştırılması ve Kontrolü Projesi kapsamında; Kızılyaka, Damlapınar, Bozkandak, Başkışla ve Muratdede köylerinde 179 üretici ile toplam 4.568 dekar alanda organik üzüm üretimi yapılmaktadır.
Köy, 27 Şubat 2010 tarihinde 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu gereğince “uygulama alanı” ilân edilmiştir. Ancak köylülerin itirazı nedeniyle 6.406 hektar alanda arazi toplulaştırması çalışmalarına başlanamamıştır.
Köyde 337 adet büyükbaş hayvan ile 1.561 adet koyun ve 588 adet keçi olmak üzere toplam 2.149 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır.
Köyün 229,5353 hektar mera varlığı ile 0,4481 hektar yaylası bulunmaktadır.
Köyde, tarımsal kalkınma kooperatifi bulunmaktadır.
Köyün kadastrosu 27 Şubat 1982 tarihinde kesinleşmiştir. Köy; “orman bitişiği köy” kapsamında olup, 2.327,8161 hektar orman varlığı bulunmaktadır.
Köydeki ailelerin soyadları; Çokalar (Acımık), Ağdıklar (Ağdık), ? (Akbulut), ? (Akdağ), Sarıkızınmuammerlar (Aktaş), Aladağlar (Aladağ, Büyükaladağ, Küçükaladağ), ? (Andaç), Yanarifler (Atay), Kartoğlanlar (Ateş), Varatlar (Atik), Karalar (Bağcı, Güleç, Kömürcü), Tallipler (Bakar), Hacıhasanlar (Baş), Boyacılar (Boyacı), Yörükler (Alanya’dan gelmişler, Boz), ? (Bulduk), Cırıklar (Cırık, Koçak, Küçükcırık), Hocalar (Coşar, Karabacak), Kulalar (Coşkun), ? (Ermenek’ten gelmişler, Çakıl), Kâtipler (Çalış), Şamaklar (Çam), Güssünhasanlar (Çetin), Menduhlar (Çetintürk), Çokalar (Çölmek), Mıcıklar (Daşdoğan), Değirmenciler (Değirmenci), Boşnaklar (Demir, Okur), Yahyalar (Dingil), ? (Eğribaş), Halıstalar (Eroğlu), Seyidmemedler (Eskici), Ganiler (Fıçı), Macırlar (Göçen), Dervişler (Güneş), Topcular (Gür), Zarifler (Gürgen), Karabıyıklar (Karabıyık), Karacalar (Karaca), Karaibrahımgil (Karataş), Gebreliler (Katırcı), Omarlar (Kaya), Kelekler (Kelek), Tomaklar (Kılıç), ? (Kolata), Kolukısalar (Kolukısa), Kıraçlar (Korkmaz), ? (Koşar), Gonrazlar (Kömür), ? (Kumcu), Bekarlar (Kurşun), Kurtlar (Kurt, Kurtoğlu), Çavuşoğulları (Kuru), ? (Küçükçetin), Küçükler (Küçükdemir), Kınacılar (Küçükyaşar), Bekirler (Önal, Ünal), Çobanmemedler (Özcan), Pepeler (Özer), Marangozlar (Öztürk), Pancarlar (Pancar), Kelhilimler (Pınar), ibişler (Şahin), Hatılayaklar (Şimşek), Alatalılar (Alata’dan gelmişler, Tan), Tatlılar (Tanrıverdi), Hamdiler (Tekin), Çioğlangil (Tetik), ? (Topak), Kocaoğlangil (Uğur), Değirmenci (Yalçın), Hacıimamlar (Yavuz), Davutlar (Yıldız) ve Köykatibi’dir (Yılmaz).
Köyün mevkiileri; Akçay, Akçakoyağı, Baramani, Basmakçı, Bayırkısığı, Becidede, Cevizlipınar, Civilali, Çanakdüzü, Değirmenarkı, Değirmendibi, Dikmendibi, Elmalı, Embeliç, Hacıbabadağı, İskeftepe, Kaletepe, Kızılyer, Kiltenpınarı, Kocakuztepe, Kozağacı, Köyiçi, Kum, Kuyualanı, Kültenpınarı, Mahmuthacı, Manastır, Maşatlık, Meketepe, Sakıztaş, Tataryeri, Tavşancık Çayır, Tepeardı, Uğurpınarı, Ulupınar, Yasmakcı, Yayla, Yağlıpınar ve Yum’dur.
Köyde ilkokul 1931 yılında açılmıştır. 1971 yılında 2 lojmanı ve 5 dersliği olan yeni binasına taşınmıştır. Köyün çocukları; ilkokul için Kızılyaka Köyü’ne, ortaokul için Bozkandak Köyü’ne taşınmaktadır.
Köyde 2 adet camii bulunmaktadır.
Başkışla’da Maden Tetkik Arama (MTA) Enstitüsü Karaman İli Maden Haritası’na göre barit madeni rezervleri bulunmaktadır.
Köyün içme suyu, kanalizasyon sistemi, PTT acentesi, Sağlık ocağı vardır. Sağlık personeli ise belli sürelerle diğer komşu köylerle dönüşümlü olarak bulunmaktadır.
Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup, köyiçi yolları parke taşı ile döşenmiştir. Köye elektrik ve elektrikli eşyalar 1980’li yıllardan sonra girmeye başlamıştır. Köyde sabit telefon ve internet bağlantısı vardır.
BİBLİYOGRAFYA:
Hamit Şafakcı, “Belvirân Kazası Tekke ve Zâviyeleri (1476-1876)”, Vâkıflar Dergisi 45-Haziran 2016, s. 74; Muhammed Sarı, Atatürk Dönemi İç Anadolu Bölgesi’nde Îmar İskân Faaliyetleri (1923-1938), (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Konya 2011, s. 378; Ahmet Cengiz, Karaman Tarihi (XVIII. Yüzyıl), Konya 2014, s. 128; Osman Gümüşçü, XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazasında Yerleşme ve Nüfus, Ankara 2001, s.51; Mehmet Ali Kırboğa, Silinmeyen Simalar (Karaman ve Konya Civarı Hocaları), İstanbul 2012, s. 220, 294-302; Doğan Koçer, Karaman Temettü’ât Defterleri, Karaman 2007, c. I, s. 90, 232, 238, 242; c. III, s. 368-396; Abdullah Uysal, Necati Alodalı, Musa Demirci, Dünü ve Bugünüyle Karaman (Kültür-Tarih-Coğrafya), Konya 1992, s. 269; Suat Yıldız, (H.984) 1576-1577 Tarihli Timar Ruznamçe Defterine Göre Karaman Eyaleti (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2010, s. 151, 238, 246, 274, 295; Mehmet Kurt, Antik Çağda Karaman (Laranda) ve Yakın Çevresi (Tarihî Coğrafya-Yerleşimler-Kalıntılar-Buluntular), Konya 2011, s. 26; Durmuş Ali Gülcan, Karaman Mahalle, Kasaba ve Köyleri Tarihçesi, Karaman 1989, s. 95-96; Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları, Dahiliye Vekaleti, İstanbul 1928, s. 854; İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Köylerimiz (1 Mart 1968 gününe kadar), Ankara 1968, s. 106; Musa Şaşmaz, Türkiye’nin İdari Taksimatı (1920-2013), Ankara 2014, c. 8, s.322- c.10, s. 229; Sapancalı Muallim H. Hüseyin Bey, Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi (1338 R./ 1341 H.), Yayınlayan: İbrahim Güler, Ankara 1993, s. 35, 36, 75, 87; Orman İçi ve Orman Bitişiği Köyler ve Belediyeler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretimi Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara 2003, s. 37; www.msb.gov.tr erişim tarihi: 05.02.2016; www.karamankadastro.gov.tr erişim tarihi: 05.02.2016; biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr erişim tarihi: 05.02.2016; karaman.gov.tr/il-mahalli-idareler-mudurlugu erişim tarihi: 09.05.2016; sonuc.ysk.gov.tr/module/ssps.jsf erişim tarihi: 07.02.2016; http://bucivar.com/karaman/merkez/ba%C5%9Fk%C4%B1%C5%9Fla erişim tarihi: 02.07.2016; http://karaman.meb.gov.tr/kbp/?sayfa=kurumdetay&id=54 erişim tarihi: 02.07.2016; http://karaman.tarim.gov.tr/Belgeler/2016/ocak/karaman erişim tarihi: 02.07.2016; http://kubbealtilugati.com/sonuclar.aspx?km=KIŞLA&mi=0 erişim tarihi: 02.07.2016.
Uğur ERKÂN.
