Karaman Merkez İlçe’ye bağlı köy.

36° 56′ 32,3844” kuzey ve 33° 0′ 20,3574” doğu koordinatlarında yer alan köy, Karaman’ın güneybatısında bulunmaktadır.

Göksu Vadisi’nde orman içinde kurulan köy, Karaman’a 32,8 km. uzaklıktadır.

Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 533 m’dir.

Toplu köy olup, yaz kış nüfusu aynıdır.

Köy, Bucakkışla, Kurucabel, Yukarıakın, Çukur ve Çatak köyleri ile komşudur. Köye 8 km mesafeden daha yakın 6 köy bulunmaktadır. Çukur 1,3 km, Bucakkışla 2,63 km, Narlıdere 5,5 km, Yukarıakın 5,57 km ve Çukurbağ 7,4 km’dir.

Karaman-Ermenek arasında bulunan ve Roma çağından bu yana işleyen tarihî yol üzerindeki Karamanoğullarının yaptırdığı Bıçaklı Han köyün sınırları içerisinde bulunmaktadır.

“Bostanözü” ismi, arazi vasfına dayanmaktadır. Aslı Farsça olan “būstān” kelimesi (bū “koku” ve yer bildiren -istān > -sitān ekiyle bū-sitān > būstān “koku yeri”) Türkçeleşerek “bostan” şeklini almış sebze bahçesi, bağ anlamına gelmektedir.

Köy, XVI. yüzyılda Aladağ Kâzası’na bağlı karye (köy) idi.

906 (1501) yılında 42 nefer, 36 hâne idi. Vergi hâsılı (geliri), 2.729 akçe idi [Mufassal Tahrir Defteri (TD 40), s. 293].

924 (1518) yılında 57 nefer, 35 hâne nüfus yaşamaktadır. Vergi hâsılı, 3.558 akçe idi [Mufassal Tahrir Defteri (TD 63), s. 143].

947 (1540) yılında karye; Mahalle-i Bostanözü (11 nefer, 4 hâne) ve Mahalle-i Akınlu (35 nefer, 24 hâne) olmak üzere iki mahalleye ayrılmıştır. Vergi hâsılı, 3.992 akçe idi [Mufassal Tahrir Defteri (TD 415), s. 258].

Karyede; arpa, buğday, darı ve pamuk üretiminin yanında bağ, bostan, arıcılık ve hayvancılık halkın geçim kaynakları arasında yer almakta idi.

XVI. asrın sonlarına doğru Tımar Ruznamçe Defteri’ne göre karye-i Bostanözü Karaman eyâleti, Konya sancağının, Aladağ nâhiyesine tabi’ idi.

3 Cemâziye’l-evvel 983 (10 Ağustos 1575) tarihinde Karye-i Bostanözü’nün hâsılı 3.992 akçe olup, 2.915 tımar hissesi Arslan’ın elindedir (RD., nr. 48, s. 2/2).

22 Cemâziye’l-âhir 984 (16 Eylül 1576) tarihinde Karye-i Bostanözü’nün hâsılı 3.992 akçe olup, 1.077 akçelik tımar hissesi Mehmed’in elindedir (RD., nr. 48, s. 69/1).

1256 (1840) yılı Temettü’ât defterinde Bostanözü Karyesi 16 hâneden müteşekkildi.

Karyedeki hâne reisleri ve meslekleri; Abdünnebî-oğlu Mehmed Efendi (çiftçi), Hâcı Halîl-oğlu Halîl (çiftçi), Molla Mehmed-oğlu Abdülkerîm (çiftçi), Abdülkerîm-oğlu Halîl (çiftçi), Abdünnebî-oğlu Ahmed (çiftçi), Adıgüzel Halîl-oğlu Halîl (ırgat), Velî-oğlu Kel Alî (ırgat), Velî-oğlu Süleymân (gündelikçi), Hüseyin-oğlu Hamza (ırgat), Osmân-oğlu Cesim Durmuş (ırgat), Tat Ahmed-oğlu Hüseyin (çiftçi), İbrâhîm-oğlu Dede Mehmed (ırgat), Ahmed-oğlu Memiş (çiftçi), Kart Abdullâh-oğlu Mustafâ (ırgat), Mûsâ-oğlu Çoban İbrâhîm (çoban), Mûsâ-oğlu Mûsâ (ırgat), İnek-oğlu Mehmed (bağban), Mahmûd-oğlu Alî (ırgat) ve Kavak Hasan-oğlu Mûsâ (eytâm) (BOA., ML., VRD., TMT., nu: 15979, s. 392-398).

Karyede; 49 dönüm bağ, 17,5 dönüm alâ tarla, 32 dönüm ednâ tarla, 24 dönüm evsât tarla, 13 adet inek, 157 adet keçi, 25 adet merkeb, 24 adet öküz, 4 adet tana, 1 adet tosun, 6 adet zenbûr (arı) kovanı kayıtlıdır.

Karyenin emlâk yekûn kıymeti 4.652,5 kuruş, hayvân yekûn kıymeti 5.589 kuruş, temettü’âtı 2.325 kuruş, genel yekûnu 12.566,5 kuruş, hâne başı ortalama gelir 786 kuruş, tekâlifi (1) 2.298 kuruş ve tekâlifi (2) 1.905 kuruştur (Başbakanlık Osmanlı Arşivi, ML. VRD. TMT. Defter no: 15978, s. 36-38).

Daha sonra idarî bakımdan Aladağ Kâzası, nâhiye hüviyetine indirilerek, Karaman Kâzası’na bağlanmıştır.

Konya Vilâyeti Sıhhiye Müdürü Dr. Nazmi Azmi Bey [SELCEN, 1303 (1887), Arapgir, Malatya-1945, İstanbul}; 1338 (1922) yılında tarafından kaleme alınan “Türkiye’nin Sıhhi-i İçtimai Coğrafyası, Konya Vilâyeti” adlı eserde; Bostanözü köyü, Konya Vilâyeti, Karaman Kazası, Aladağ Nâhiyesi’ne bağlı köyler arasında geçmektedir.

Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey [1309 (1893), Sapancalı, Sakarya-1958, ?]; 1338 (1922) yılında kaleme aldığı “Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi” isimli kitabında, Aladağ Nâhiyesi’ne bağlı Bostanözü Karyesi’nin “meşhur bir mevkii” olduğunu ve Karaman’a mesafesinin 10 saat olduğunu kaydetmiştir.

1928 yılında eski Türkçe alfabe ile yayınlanan “Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları” isimli kitapta Bostanözü; Konya Vilayeti, Karaman Kazası, Merkez Nahiyesi köyleri arasında zikredilmiş ve eski Türkçe harfler ile ” بوستأن آوزو”, Lâtin harfleriyle “Bostan euzi” şeklinde ifade edilmiştir.

Köy, Konya ili, Karaman İlçesi, Bucakkışla Bucağı’na bağlı iken, 15 Haziran 1989 tarihinde kabul edilen “3578 sayılı 4 il ve 5 ilçe Kurulması Hakkında Kanun” ile Karaman İli, Merkez İlçesi, Bucakkışla Bucağı’na bağlanmıştır (21 Haziran 1989 tarihli ve 20202 sayılı Resmî Gazete).

2014 yılından itibaren ise Karaman İli, Merkez İlçesi, Merkez Bucağı’na bağlanmıştır.

Ülkemizde Bostan, Bostanbaşı, Bostanbükü, Bostancı, Bostancık, Bostancıköyü, Bostancılar, Bostancılı, Bostancıköyü, Bostancıoğlu, Bostandere, Bostanderesi, Bostanhüyük, Bostaniçi, Bostankale, Bostankaya, Bostankent, Bostankolu, Bostanköy, Bostanlar, Bostanlı, Bostanlıdere, Bostanlık, Bostanpınar, Bostantepe, Bostanyeri, Bostanyurdu isimlerinde mahalle, köy ve bağlı olmasına rağmen “Bostanözü” adında başka bir yerleşim yeri bulunmamaktadır.

Köy, 906 (1501) yılında 42 nüfus ve 36 hâneden ibaretti.

924 (1518) yılında 57 nüfus ve 35 hâne idi.

947 (1540) yılında Mahalle-i Bostanözü’nde 11 nüfus, 4 hâne ve Mahalle-i Akınlu’da 35 nüfus, 24 hâne olmak üzere toplam 46 nüfus ve 28 hâne kaydedilmiştir.

1256 (1840) yılı Temettü’ât defterine göre 16 hâne ve 57 erkek kayıtlıdır. Buna göre nüfusunun 80-114 kişi olduğu tahmin edilmektedir.

1314 (1896) yılı Konya Vilâyet Salnâmesi’nde (İl yıllığı) 29 hâne ve 110 kişi olarak kayıtlıdır.

1320 (1904) genel nüfus yazımı defterinde 186 kişi olarak sayılmıştır.

Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey, 1338 (1922) yılında köyün nüfusunu 25 hâne ve 74 kişi olarak kaydetmiştir. Bu yıllarda hâne başına düşen nüfusun düşük oluşu dikkati çekmektedir.

1341 (1925) yılında yapılacak mebus (milletvekili) seçimi için hazırlanan nüfus defterine göre 220 kişidir.

Köy; 1935’de 95, 1940’da 101, 1945’de 91, 1950’de 112, 1955’de 190, 1960’da 160, 1965’de 227, 1970’de 244, 1975’de 272, 1980’de 334, 1985’de 402, 1990’da 383 ve 2000’de 259 kişi olarak sayılmıştır.

2000 yılı nüfus sayımında nüfus, köyden şehre göç nedeniyle azalarak 259’a düşmüştür.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 yılında geçilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne (ADNKS) göre köyün nüfusu 221 kişidir.

2008’de 203, 2009’da 203, 2010’da 205, 2011’de 195, 2012’de 193, 2013’de 207, 2014’de 197, 2015’de 178, 2016’da 171, 2017’de 142, 2018’de 139, 2019’da 141, 2020’de 150 ve 2021’de 147 kişi olarak tespit edilmiştir.

136 seçmeni olan Bostanözü Köyü’nde 1 Kasım 2015 günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde 132 seçmen 1324 numaralı sandıkta oy kullanmıştır. Kullanılan oyların 3’ü geçersiz sayılmıştır.

Bostanözülüler, 111 oyla en fazla AK Parti’yi tercih etmişlerdir. MHP 11 oy ve CHP 2 oy alırken, HDP’ye ise hiç oy çıkmamıştır.

16 Nisan 2017 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişi öngören halk oylaması (referandum) sonuçlarına göre; Bostanözü Köyü’nde %87,70 oranında “evet” ve %12,30 oranında “hayır” çıkmıştır.

Karaman ve köylerini araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN (R. 1319/ M. 1904, Karaman-1996 Karaman), “Bu köy halkı, dolayındaki Çukur ve Akın köylerinin halkına etnolojik olarak benzerler” demektedir.

Köy nüfusuna kayıtlı ailelerin soyadları; Atay, Birer, Can, Çetin, Çolpan, Diler, Dönmez, Emir, Erdoğan, Eren, Karataş, Keskin, Meğez, Ölmez, Önkol, Önler, Sıcakyüz, Sönmez, Şimşek, Tunç, Ünüvar, Yalçın ve Yılmaz’dır.

Köyün muhtarı; Ali ÖNKOL’dur (irtibat numarası: 0545 411 81 11).

Köyün azaları; Hüseyin ÖNLER, Abdurrahman SÖNMEZ, Ali KESKİN (Ömer oğlu) ve Ramazan ÖNLER’dir.

Köyün eski muhtarları; Ahmet ERDOĞAN (2012-2014), Ramazan SICAKYÜZ (2011-2012), Mehmet ÖNKOL (1993-2011), Ali TUNÇ (1984-1993), İsmail SICAKYÜZ 1977-1981), Kerim SÖNMEZ (1976-1977), Hüseyin ERDOĞAN (1975), Ali TUNÇ (1974-1975), Ali ÖNKOL (1973), Hüseyin YALÇIN (1972-1973), Küçük Hacı BİRER (1970-1971), Büyük Hacı BİRER (1969-1970), Ali ÖNKOL (1968-1969), Ali TUNÇ (1966), Hasan ATAY (1964-1965), Mehmet ATAY (1963-1964), İsmail SICAKYÜZ (1959-1960), Hasan EREN (1954-1958), Ali ÖNKOL (1952), Mehmet ÖNLER (1951), Ali ÖNKOL (1950-1951), Mehmet ÖNLER (1949-1950), Halil ÖZBEK (1947-1949), Kerim ÖLMEZ (1943), Ali YALÇIN (1942) ve Mehmet SÖNMEZ’dir (1941).

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. 450 rakımda ve mikroklima özelliğinden dolayı turfanda sebzeciliğe uygundur. Arazisi az olmakla beraber verimlidir.

Köyün tarım arazileri Göksu nehrinden sulanmaktadır. 142 dekarlık alan nadasa bırakılmaktadır. Buğday başta olmak üzere zeytin, nar, üzüm, arpa, nohut, incir, sebze (domates, ıspanak, patlıcan, biber, hıyar), Antepfıstığı, elma, şeftali ve ceviz yetiştiriciliği yapılmaktadır.

GÜLCAN, geçmişte Bostanözülüler’in tarlalarında yetiştirdikleri pamuktan dokumalık hazırladıklarından bahsetmektedir.

Köyün sadece 8 adet büyükbaş ve 113 adet küçükbaş  hayvan (koyun) varlığı bulunmaktadır.

Köyde arazi kadastrosu 03.05.1996 tarihinde kesinleşmiş olup, orman kadastrosu 3.05.1996 tarihinde ilân edilmiştir.

Köy, “orman içi köy” kapsamında olup, 2.096,755 hektar tescil edilmiş orman varlığı bulunmaktadır. 2/B alan bulunmamaktadır.

Köyün mevkiileri; Alipınarı, Aşağıbağ, Avganlıbağı, Barambalı, Baramyolüstü, Belen, Borbaşı, Bük, Çaltalı, Çaltılı, Çatılı, Çayırlık, Çefttepesi, Depo, Eğrisavak, Gülkoyağı, Hanmevkii, İlice, Kabacep, Kabaçeft, Kaynarca, Kızılyer, Köprübaşı, Köycivarı, Köyiçi, Köyönü, Küçükpınar, Kürthavdı, Sakızlıbağ, Taşbaşı, Yaylabağı ve Yolüstü’dür.

Köyün çocukları ilk ve orta öğrenim için Bucakkışla köyü’nde bulunan ilk ve orta okula taşınmaktadır.

Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup, köyiçi yolu parke taşı ile kaplanmıştır.

Köyde, vatandaş ve devlet işbirliğiyle yapılan “Koca Çınar Parkı”, 29 Mayıs 2016 Pazar günü hizmete açılmıştır. Parkın, yapımında tamamen tabiî Göksu Nehri taşları kullanılmış olup, pembe ve beyaz zakkumlar parka ayrı bir renk katmıştır.

BİBLİYOGRAFYA:

Alâaddin Aköz, “XVI. Asrın İlk Yarısında Aladağ Kâzası (1501-1540)”, Osmanlı Araştırmaları XVI, İstanbul 1995, s. 69-71; Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları, Dahiliye Vekaleti, İstanbul 1928, s. 853; Suat Yıldız, (H.984) 1576-1577 Tarihli Timar Ruznamçe Defterine Göre Karaman Eyaleti (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2010, s. 151, 218, 280, 281; Durmuş Ali Gülcan, Karaman Mahalle, Kasaba ve Köyleri Tarihçesi, Karaman 1989, s. 114-115; Abdullah Uysal, Necati Alodalı, Musa Demirci, Dünü, Bugünüyle Karaman Kültür-Tarih-Coğrafya, Konya 1992, s. 122; İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Köylerimiz (1 Mart 1968 gününe kadar), Ankara 1968, s. 98; Doğan Koçer, Karaman Temettü’ât Defterleri, Karaman 2007, c. I, s. 97,98, 243; c. III, s. 513-517; Nazmi Selcen, Türkiye’nin Sıhhi-i İctimâi Coğrafyası Konya Vilayeti, Yayına hazırlayan ve sadeleştiren: Mehmet Karayaman, Konya 2009, s. 80; Sapancalı Muallim H. Hüseyin Bey, Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi (1338 R./ 1341 H.), Yayınlayan: İbrahim Güler, Ankara 1993, s. 33; Orman İçi ve Orman Bitişiği Köyler ve Belediyeler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretimi Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara 2003, s. 379; https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr erişim tarihi: 05.02.2016; http://karaman.gov.tr/il-mahalli-idareler-mudurlugu erişim tarihi: 19.02.2016; https://sonuc.ysk.gov.tr/module/ssps.jsf erişim tarihi: 07.02.2016; http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=BOSTAN erişim tarihi: 16.10.2016; http://www.kubbealtilugati.com/sonuclar.aspx?km=BOSTAN&mi=0  erişim tarihi: 16.10.2016; http://bucivar.com/karaman/merkez/bostanozu erişim tarihi: 16.10.2016; https://tr.wikipedia.org/wiki/Bostan%C3%B6z%C3%BC,_Karaman erişim tarihi: 16.10.2016; http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=265592 erişim tarihi: 16.10.2016; http://www.larende.com/bostanozu-koca-cinar-parki-hizmete-acildi-26993h.htm erişim tarihi: 16.10.2016.

Uğur ERKÂN.