Karaman merkeze bağlı köy.

37° 5′ 3,1416” kuzey ve 33° 24′ 2,3322” doğu koordinatlarında yer alan köy, Karaman’ın güneydoğusunda bulunmaktadır.

Üç taraftan kayalıklarla kuşatılmış bir vadi içerisinde yer alan köy, afet bölgesinde (kaya düşmesi, sel) yer almaktadır.  Bu nedenle yeni yerleşim yeri olan kuzeyindeki tepelik sahaya taşınmıştır.

Köy Karaman’a 19,2 km. uzaklıktadır. Zengen (Başharman), Sarıkaya, Üçbaş, Yeşildere (İbrala), Güldere (Gödet) ve Gülkaya (Gödetağını) köyleri arasında yer almaktadır.

Köye 8 km mesafeden daha yakın 5 köy bulunmaktadır. Gülkaya 3,61 km, Sarıkaya 4,55 km, Zengen 4,9 km, Akpınar 5,8 ve Üçbaş 6,47 km’dir.

Orta Toroslar’ın kuzey yamaçlarında yer alan ve çevresinde irili ufaklı köylerin bulunduğu “Zengen Vadisi”, Karaman’ın güneyindeki Gödet Barajı’na açılmaktadır. Paşabağı Köyü, bu vadide yer alan köyler arasında yer almaktadır.

Dağlardan kaynağını alıp, İç Anadolu’nun güney ucundaki baraja boşalan bu suyolunun oluşturduğu vadide yer alan köylerin, sonbahar mevsiminde geçirdikleri bir günün öyküsü, 2005 yılı yapımı “Zengen Vadisi” adlı belgesel ile Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu’nun (TRT) arşivinde yerini almıştır.

Zengen Köyü’nden köy istikametine ilerleyen yolun solunda erken Hristiyanlık dönemine ait bir kaya yerleşimi bulunmaktadır.  Halk arasında “Kisle Boğazı” denilen kiliseler,

köylüler tarafından ağıl, depo, samanlık vb. olarak kullanılmaktadır. Buradan yaklaşık 500 m ileride ve yine yolun solunda aşırı derecede tahrip olmuş, çok sayıda oygu tekne mezara rastlanmaktadır.

Köyün batı girişinde ve güney yamacındaki kayalık sahada yine bugün köylüler tarafından değişik amaçlar için kullanılan çeşitli yapı izlerine rastlanmaktadır. Burada değişik türdeki meskenler içerisinde bir de işlik dikkati çekmektedir.

Köyün kuzeyindeki kaya yerleşimleri, “Hisar” ya da “Kale” olarak adlandırılmaktadır. Bu çok katlı kaya yerleşimlerinde bulunan çok sayıda kaya mekânı dinî ve sosyal hayat alanı gibi değişik amaçlar için tanzim edilmiştir. Bu sahadan doğuya doğru devam edildiğinde kayalara açılmış ancak çoğu tamamlanmamış çok sayıda mezar ve oyma görülmektedir.

Köyün doğusunda bir başka kaya yerleşim sahası daha yer almaktadır. Kaya mekânlarının yanı sıra moloz taşlardan inşa edilmiş sarnıç türü mimarî yapılara da rastlanmaktadır. Buradaki evler, yakın zamanda sel baskını ve kaya düşmesi gibi sebeplerle boşaltılmıştır.

Kaya yerleşiminin en doğusunu teşkil eden kayalıkta 0.89×1.80 m ölçülerinde dikey dörtgen giriş açıklığına sahip kaya mezarı bulunmaktadır. Giriş kapısına denk düşen duvarda, ortada büyük bir arkosol ve onun iki yanında birer mihrap niş yer almaktadır.

Kaya yerleşimlerinin yanından geçen küçük bir derenin üzerinde tek kemerli bir köprü (3,60×4,5 m) korunmuş durumda olup, hâlen kullanılmaktadır.

Yakın çevrede muhafaza edilmiş vaziyette bir pres altlığına rastlanmıştır. Bazı antik malzemeler çeşme yalağı olarak kullanılmaktadır.

Alfaz, köyün 3 km kadar batısındaki bir vadinin batı yamacında yer almaktadır. Dinî ağırlıklı olmak üzere çok sayıda kaya mekânından oluşan kaya yerleşiminin tipik mekânları arkosol içi oygu tekneli mezarlardır. Bunlardan kaya yerleşiminin tam karşısında bulunan kayalığın en batısındaki oygu tekneli mezar, “Üç Mezar” olarak bilinmektedir. Aşırı şekilde tahrip edilmiş oygu teknelerinin içerisi toprak ve moloz doludur.

Kaya yerleşim sahasından doğuya doğru gidildikçe kayalığın yükseltisi ve buna paralel yapıların yoğunluğu azalmaktadır. Köylüler tarafından “Yedi Mezar” olarak adlandırılan oda mezar yapısı dikkat çekmektedir. Dikey dikdörtgen bir giriş açıklığına sahip olan kaya mezarında arkosollü ölü yerlerinin yanı sıra zemine açılan oygu tekne mezarlara rastlanmaktadır. Kaçak kazılar sonucunda mezarlar çok tahrifat gördüğünden sadece bir kaçı sağlam kalabilmiştir.

Kaya yüzeylerinde yer yer kaya işaretlerine rastlanmaktadır. Güvercinlik adı verilen kayalıklarda ender rastlanan yazıtlar tespit edilmiştir.

Elbis Çakılı, Güvercinlik ve Karakeş Yakası arasında üç taraftan muhasara edilmiş sadece güneybatı yönünden ulaşılabilen tepede yer almaktadır. Küçük bir tümülüse ait olan kalıntılarda kaçak kazı sonucu ahşap hatıllar ortaya çıkmıştır.

Elverce, köyün 3 km batısındaki kayalıklarda yer almaktadır. Küçük bir vadinin batı yamacındaki su kaynağının etrafında bulunmaktadır. Burada kaya manastırlarının yanı sıra şarap işliklerine de rastlanmaktadır.

Bayat, köyün 2 km doğusunda yer alan boğazda bulunmaktadır. Yer yer rastlanan yapı izlerinden kalıntılar sahasının oldukça geniş alanı kapladığı anlaşılmaktadır.

XVI. yüzyıl Larende (Karaman) Kazası’nda yerleşme ve nüfusunu araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Osman GÜMÜŞÇÜ, 992 (1584) yılı Mufassal Tahrir Defteri sayfa 162 a’da “nezd-i sınur-ı karye-i Ağcain” olan “Bayad” isminde bir yerleşim yerinin varlığından bahsetmektedir. Bu kaya yerleşiminde bir kaya mezarının veya kaya mekânının ilk inşa aşamasına dair işçilik örneklerine rastlanmaktadır. Ayrıca burada kayanın yapısına uygun olarak yapılmış çok sayıda oygu tekne mezarda görülebilmektedir.

Şikârî’nin Karamannâmesi’nde (Zamanın Kahramanı Karamanîlerin Tarihi), Gögez/ Kökez; bilgelikte, özveride, bahadırlıkta, Karaman beylerine omuzdaşlık eden kahramanın adıdır. Bu eserde; 39 kez geçen Gögez/ Kökez Hân/Bey, Karamanoğulları’nın en sadık ve gözüpek yardımcısı konumundadır. Ölünce yerini oğlu almıştır. Gögezoğlu/ Kökezoğlu Karamannâme’de 25 kez geçmektedir. Baba-oğul tipik Türk şövalyeleridir.

Paşabağı Köyü, Başbakanlık Osmanlı Arşivi 906 (1500) yılı Mufassal Tahrir Defteri, sayfa 929 ve Göges/ Güves XVI. asırda Lârende Nâhiyesi’ne tabi idi. Burada Müslüman ve gayrimüslimler (gebran/ zımmıyân) birlikte oturuyordu.

906 (1500) yılında köyde 38 gebran kaydı bulunmaktadır (BOA., TD., nr. 40, s. 929).

924 (1518) yılında 38 hânede 8 Müslüman nefer ve 60 gebran neferden ibaretti. Vergi hâsılı (geliri) 8.354 akçe idi (BOA., TD., nr. 63).

Aynı yıla ait başka bir tahrirde (BOA., TD., nr. 455) ise 65 gebran nefer bulunduğu kaydedilmektedir.

Burada Müslüman ve gayrimüslimler birlikte oturduğundan “müslim” ve “gebran” nefer sayısı ayrı ayrı verilirken, hâne sayısında bu ayırım yapılmamıştır. Bu durumdaki hâneler Müslüman hâneler toplamına dâhil edilmiştir.

935 (1529) yılında 40 hânede 73 Müslüman neferden müteşekkildi. Vergi hâsılı 8.438 akçe idi.

948 (1541) yılı Mufassal Tahrir Defteri 169. sayfasında köyün adı “Göges” olarak geçmektedir.

992 (1584) yılı Tapu Kadastro Kuyud-ı Kadime Arşivi, Mufassal Tahrir (Hariç-ez) Defteri’nin 28. sayfasında “Vakıf İmaret-i Sultaniye (Karapınar)” olarak geçmektedir.

Göves Köyü sakinlerinden Taraklı-oğlu Mustafâ’nın evine Kara Alî Beşe’nin girip taciz etmiş ve Mustafâ bu zâtı şikayet etmiştir [KŞS., nr. 280, 9a/2, sene 1057 (1647)].

15 Rebiulahir 1188 (25 Haziran 1774) tarihinde Devlet merkezinden çeşitli sebeplerle gelen görevlilere ve ayrıca kazânın bazı hizmetleri için Karaman’dan yapılan masraflara mukabil karye halkından tahsil edilmek üzere; Karye-i Göves’in hissesine 100 kurûş vergi düşmüştür (KŞS., nr. 290, s. 28).

5 Safer 1189 (7 Nisan 1775) tarihinde H. 25 Rebiülahir 1188’den 5 Safer 1189’a kadar (5 Temmuz 1774- 7 Nisan 1775) Karaman’da biliktiza yapılmış olan masraf mukabili Karye-i Göves’e 200 kurûş vergi taksim edilmiştir (KŞS., nr. 290, s. 88).

3 Recep 1189 (30 Ağustos 1775) tarihinde Saferü’l Hayr’ı 5. gününden, Receb-i Şerîfinin başına gelinceye dek (7 Nisan 1775-28 Ağustos 1775) Karaman’da biliktiza yapılmış olan masraf mukabili Karye-i Göves’e 300 kurûş vergi taksim edilmiştir (KŞS., nr. 290, s. 114).

19 Zilhicce 1189 (11 Şubat 1776) tarihinde H. 1189 senesi Saferü’l-Hayr’ı 15. gününden, Zilhicce’nin 19. gününe gelinceye kadar (17 Nisan 1775-11 Şubat 1776) Devlet merkezinden çeşitli sebeplerle gelen görevlilere ve ayrıca kazânın bazı hizmetleri için Karaman’dan yapılan masraflara mukabil karye halkından tahsil edilmek üzere; Karye-i Göves’e 220 kurûş vergi tahakkuk ettirilmiştir (KŞS., nr. 290, s. 126).

19 Receb 1190 (3 Eylül 1776) tarihinde 1189 senesi 19 Zilhiccesi’nden 19 Receb-i şerifi’ne kadar (10 Şubat 1776- 3 Eylül 1776) Karaman’da biliktiza yapılmış olan masraf mukabili Karye-i Göves’den 150 kurûş vergi ödemesi istenmiştir (KŞS., nr. 290, s. 153/1).

20 Zilhicce 1190 (30 Ocak 1777) tarihinde 19 Receb 1190’dan 20 Zilhicce 1190’a kadar (3 Eylül 1776-30 Ocak 1777) Karaman’ın biliktiza vaki olan masarifatı Karaman’da sakin ulemâ, sülehâ, âyân ve ahali meyanında hesap edilerek mahalle ve karyelere taksim edilmiştir. Buna göre Karye-i Göves’e 220 kurûş vergi düşmüştür (KŞS., nr. 290, s. 163/2).

7 Rebî-ül âhir 1245 (6 Ekim 1829) tarihinde Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye’den Lârende Kazâsına gönderilen askerler arasında Karye-i Göges’den Süleymân-oğlu Yahyâ bulunmaktadır (KŞS., nr. 296, s. 3.4).

Karye-i Göges, senede bir def’a olmak üzere 1245 (1830) yılı için hâkim efendilere 8 kurûş ve mutâd kâtiplere 6 kurûş olmak üzere toplam 14 kurûş aidat veriyordu (KŞS., nr. 296, s. 14.1).

12 Cemâziye’l-evvel 1246 (7 Kasım 1830) tarihli Medîne-i Lârende kazâsına bâ buyuruldı matlub olunub kazâ-i mezbûrun mahallât ve kurâsından cem’ ve tedârik birle Konya’ya irsâl olunan şairin (köy ve kazaların arpa) defterinde; Göges karyesinden şaîr 25 kile beyân olunmuştur (KŞS., nr. 296, s. 155.1).

5 Zilhicce 1246 (17 Mayıs 1831) tarihinde rûz-i hızır i’tibâriyle yani Zi’l-hiccetü’ş-Şerîfenin beşinci gününe gelinceye kadar altı mâhda Karye-i Göges’in Der-Saâdete bildirilen masrafı 418 kurûştur (KŞS., nr. 296, s. 94.1).

15 Safer 1247 (26 Temmuz 1831) tarihinde Karye-i Göges’den Mehhmed’in-oğlu Îsâ ve Monla Alî-oğlu Mehmed askere alınmıştır (KŞS., nr. 296, s. 86.2).

1256 (1840) yılı Temettü’at defterinde Göges için “Karapınar Vakfı perâkendesi” ifadesi kullanılmıştır.

Göges’teki hâne reisleri ve meslekleri; Hüseyin-oğlu Alî Efendi(bâ berât-ı ali imâm), Hatîb Osmân-oğlu Osmân (çiftçi), Tokmak Mehmed-oğlu İbrâhîm (çiftçi), Mehmed Kethüda’nın-oğlu Muhsîn (çiftçi), Hayrullah Mehmed-oğlu Abdulfettah (çiftçi), Köse Mehmed-oğlu Velî (çiftçi), Hasan-oğlu Alî (ırgat), Hayrullah Mehmed-oğlu Osmân (çiftçi), Nevâhlı Alî-oğlu Mahmûd (çiftçi), Sarı Yâhyâ-oğlu Salîh (çiftçi), Alî-oğlu Velî (çiftçi), Mûsâ’nın Halîl (çiftçi), Bulduk Osmân-oğlu Mehmed (çiftçi) Bulduk Osmân-oğlu Mustafâ (çiftçi), Çolak Mehmed-oğlu Hasan (çiftçi), Hüseyin-oğlu Ömer (çiftçi), Hüseyin-oğlu Mehmed (çiftçi), Cop Alî-oğlu Mehmed (çiftçi), Ölmez Osmân-oğlu Süleymân (çiftçi), Hasan-oğlu Mustafâ (eytâm), Abdülgani-oğlu Kara Mehmed (çiftçi), Abdülkerîm-oğlu Alî (çiftçi), İbrâhîm-oğlu Benli Mustafâ (ırgat), Mehmed Kethüda’nın-oğlu Hüseyin (Rumili Ordusu’nda asker), İbrâhîm-oğlu Mehmed (çiftçi), Şa’ban-oğlu Ahmed Kethüda (çiftçi) ve Hâcı Abdullâh Efendi-oğlu Mehmed (eytâm) (BOA., ML., VRD., TMT., nu: 10486, s. 2-18).

Hâne sayısı 27 olan Göges’te; 110 adet ganem (koyun), 35 adet toklu, 12 adet inek düğesi, 20 adet inek, 1 adet kısır inek, 5 adet tanalı inek, 190 adet  keçi, 42 adet oğlak, 37 adet merkep, 4 adet merkep sıpası, 4 adet sıpalı merkep, 44 adet öküz, 6 adet tana, 9,25 dönüm bağ, 58 dönüm alâ tarla, 155,5 dönüm ednâ tarla, 84 dönüm evsât tarla, 141,5 dönüm hâlî tarla, 156 dönüm mezrû tarla varlığı kayıtlıdır. Emlâk kıymeti 4.569,5 kuruş, hayvân kıymeti 13.517 kuruş, temettü’atı 5.960 kuruş, yekûnu 24.046,5 kuruş, hâne başı ortalama gelir 891 kuruş ve tekâlifi 1.875 kuruştur (Başbakanlık Osmanlı Arşivi, ML. VRD. TMT. d. no: 10442, s. 22-27).

3 Şevvâl 1263 (14 Eylül 1847) tarihinde Medine-i Larende’de Hoca Mahmûd Mahallesi sâkinlerinden müteveffiye Şerîfe nâm hâtunun kâtil-i zevci Mustafâ’nın Sadrazam emri gereği olarak malının satılarak diyetin ödetilmesi istenmiştir. Buna göre; Zengen ve Göges karyelerinden hınta darı keyl 22 yarım 1 fî 52 kıymet 1.150,5 kurûş; Zengen ve Göges karyelerinden hınta çavdar keyl 56 yarım 3 fî 42 kıymet 2.770 kurûş ve Zengen ve Göges karyelerinden şa‛îr (arpa) keyl 75 yarım 3 fî 28 kıymet 991,5 kurûştur (Konya Şer’iyye Sicili, nr. 80, s. 27/1).

Köy, 1338 (1922) yılında Konya Vilâyeti Sıhhiye Müdürü Dr. Nazmi Azmi Bey [SELCEN, 1303 (1887), Arapgir, Malatya-1945, İstanbul] tarafından kaleme alınan “Türkiye’nin Sıhhi-i İçtimâî Coğrafyası (Konya Vilâyeti)” kitabında, Konya Vilâyeti, Karaman Kazâsı, İbrala Nâhiyesi’ne bağlı köy olarak geçmektedir. Kitabı yayına hazırlayan Mehmet KARAYAMAN, köyün adını “Gödeste” olarak Lâtinize (transkript) etmiştir.

Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey [1309 (1893), Sapancalı, Sakarya-1958, ?]; 1338 (1922) yılında kaleme aldığı “Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi” isimli kitabında, İbrala Nâhiyesi’ne bağlı karyenin Karaman’a mesafesinin 4 saat olduğunu kaydetmiştir. Kitabı yayına hazırlayan İbrahim GÜLER, köyün adını “Gödes” olarak Lâtinize (transkript) etmiştir.

1928 yılında eski Türkçe alfabe ile yayınlanan “Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları” isimli kitapta Gögez; Konya Vilayeti, Karaman Kazası, İbrala Nâhiyesi köyleri arasında zikredilmiş ve eski Türkçe harfler ile “كوكش”, Lâtin harfleriyle “Gueuguéche” şeklinde ifade edilmiştir.

Köy, Konya ili, Karaman İlçesi, Merkez Bucağı’na bağlı iken, 15 Haziran 1989 tarihinde kabul edilen “3578 sayılı 4 il ve 5 ilçe Kurulması Hakkında Kanun” ile Karaman İli, Merkez İlçesi, Merkez Bucağı’na bağlanmıştır (21 Haziran 1989 tarihli ve 20202 sayılı Resmî Gazete).

Köyün geçmişten izler taşıyan ismi, 1961 yılında yabancı ad taşıdığı gerekçesiyle “Paşabağı” olarak değiştirilmiştir. Türkiye’de 12 binden fazla köyün ismi (%35 kadarı) değiştirilmiş durumdadır. Yapılan köy adı değiştirme işlemlerinde her zaman isabetli kararlar alındığını söylemek zordur.

İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından 1968 yılında yayınlanan “Köylerimiz (1 Mart 1968 gününe kadar)” isimli kitapta; Paşabağı’nın eski adı “Gövaz/Gövez” olarak geçmektedir.

Ülkemizde Göges, Göves isminde başka bir yerleşim birimi bulunmamaktadır. Şanlıurfa Haliliye İlçe Merkezi’ndeki mahallenin adı “Paşabağı”dır.

Karaman ve köyleri ile ilgili olarak araştırmalar yapan ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN (R. 1319/ M. 1904-1996), “Gögez” olan köyün isminin yeni harflerin kabul ve uygulamasından sonra bilinçsizlikle “Göves” olduğunu, Gögez’in eski uygarlıklar çağı adının, az çok değişikliğe uğramış bir biçimi olduğunu kaydetmektedir.

GÜLCAN, Silifke’nin doğusunda târihî “Olba” şehirleri arasında “Korigos” adlı bir şehrin bulunduğunu, H. A. SEABY tarafından yayınlanan “Greek Coins and Valües” adlı kitapta Karaman dolaylarındaki “Goropisos” adlı şehirden bahsedildiğini ve bu şehrin “Gögez”in andacı olabileceğini ileri sürmüştür.

GÜLCAN, İran topraklarında Hamse eyaleti bölgesine yerleşip, uzun süre burada kaldıktan sonra Anadolu’ya geçen Türkmenlerin Karaman dolaylarına gelenlerinden olduğunu, Zengen, Dereköy (Fisandon), Paşabağı (Göves), Yeşildere (İbrala) ve Gökçe köylerini ilk kuran Avşar (Afşar) Türklerinden olduğunu ileri sürmüştür. Karamanoğulları topluluğu da önceleri İran topraklarında “Elbürüz” dağları dolaylarında yaşamışlardır.

Avşar boyu, Oğuz Kağan Destanı’na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud’a göre Divân-ı Lügati’t-Türk’deki yirmi iki Oğuz bölüğünün altıncısıdır. Bu boyların Bozoklar kolundan (sağ kolundan) Oğuz Kağan’ın oğlu Yıldız Han’ın dört oğlundan en büyüğü olan Afşar’ın soyundan gelir.

İngiliz Seyyâh Edwin John DAVIS (1826-1901), 20 Haziran 1875’te Karaman’dan Mut’a giderken, birden patlak veren bir fırtına sebebiyle mağara şeklinde evlerin de bulunduğu ve “Geuguézz” olarak adlandırdığı köye sığınmıştır.

DAVİS, buradaki mağaraların Hristiyanlık çağından önce de uzun zaman yerleşim için kullanıldığını bildirmektedir. DAVİS, 21 Haziranda Gödet’e (Güldere) gitmek üzere buradan ayrılmıştır (DAVİS 1879: 316).

Osmanlı Padişahlarından III. Murat Han [29 Ramazan 981 (22 Aralık 1574)- 5 Cemazeyilevvel 1003 (16 Ocak 1595)] çağında Karaman ve yöresi köylerinin nüfusunun saptandığı deftere göre; Göges’in nüfusu, 76’dır.

1246 (1831) tarihli Lârende Nüfus Defteri’nde (COA, Nfs. d 3451); Güğes Köyü, 22 hanede 71 kişi olarak kayıtlıdır.

1256 (1840) yılı Temettü’ât defterinde Göges Köyü nüfusu 28 adet hânede 82 erkek olarak kayıtlıdır. Bu defterler vergi amaçlı tutulduğundan sadece hâne reisi olarak sadece erkekler kayıt altına alınmıştır. Buna göre nüfusunun 164-168 olduğu tahmin edilmektedir.

1314 (1896) yılı Konya Vilâyeti Salnâmesi’nde (il yıllığı) 42 hâne ve 187 kişi olarak kayıtlıdır.

1320 (1902) yılında nüfusu 284 olarak tespit edilmiştir.

Sapancalı Muallim H. Hüseyin Bey, R. 1338/ M. 1922 yılında köyün nüfusunu 41 hâne ve 220 kişi olarak kaydetmiştir.

Köy; 1935’de 269, 1940’da 293, 1945’de 257, 1950’de 255, 1955’de 316,1960’da 347, 1965’de 350, 1970’de 336, 1975’de 287, 1980’de 354, 1985’de 281, 1990’da 236 ve 2000’de 200 kişi olarak sayılmıştır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 yılında geçilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne (ADNKS) göre köyün nüfusu 196 kişidir.

2008’de 192, 2009’da 190, 2010’da 181, 2011’de 180, 2012’de 174, 2013’de 163, 2014’de 155, 2015’de 159, 2016’da 185, 2017’de 201, 2018’de 196, 2019’da 189, 2020’de 193 ve 2021’de 191 kişi olarak tespit edilmiştir.

Köydeki sülâleler ve aldıkları soyadları; Körıbılının çocukları (Akdemir), Yalmanlar (Akdoğan), Çobanhasanlar (Altunay ve Kurt), Körmemedler (Altuntaş), Katırcının Süleymân’ın çocukları (Aslantop), Kaçak Hasan’ın çocukları (Ayöz), Kocabıyıklar (Baran), Coplar (Cop), Bekçi Memed’in çocukları (Erdoğan), Topalaligil (Erginyiğit), Cancımustafa (Ertap), Kocahasan’ın çocukları (köye Kızıllar’dan gelmişlerdir, Gülsuna), Arapaligiller (Yemen’den gelin getirmiş, Karataş), Bekironbaşıgil (Kaya), Kerimaligil (Kılınç), Tınılar (Özbay), Memişliler (Özer), Hacıveligil (Özkan), Katipahmed’in çocukları (Özsoy), Keller (köye Ağın’dan gelmişler, Sayer), Tomanalar (Soydoğan), Beyler (Soyyiğit), Latifliler (Şahin), Hafızbekirgil (Tokmak), Aliçavuşgil (Turgut), Sarıhalilgil (eşi Dağal’dan geldiği için Dağallı, Türkdal), Körşabanlar (Uysal), Yörükoğlu (köye Silfke-Keben’den gelmişler, Uysal) ve Yazlıklar’dır (Yücetaş).

112 seçmeni olan Paşabağı Köyü’nde 1 Kasım 2015 günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde 112 seçmen 1398 numaralı sandıkta oy kullanmıştır. Kullanılan oyların 108’i geçerli sayılırken, 4 oy geçersiz sayılmıştır.

Paşabağılılar; 73 oyla en fazla AK Parti’yi tercih etmişlerdir. MHP 20 oy ve CHP 12 oy almıştır. HDP’ye ise oy çıkmamıştır.

16 Nisan 2017 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişi öngören halk oylaması (referandum) sonuçlarına göre; Paşabağı Köyü’nde %68,97 oranında “evet” ve %31,03 oranında “hayır” çıkmıştır.

Köy muhtarı, Mustafa SOYYİĞİT’tir [irtibat numarası: 0 (543) 575 10 69].

Köyün azaları; Ahmet KUTLUYER, Celalettin ŞAHİN, Murat SAĞLAM ve Rasim SAYER’dir.

Köyün eski muhtarları; Mustafa YÜCETAŞ (2004-2019), Hüseyin SAYER (1999-2004), Ömer KILINÇ (1997-1999), Mustafa BARAN (1994-1996), Ahmet YÜCETAŞ (1984-1994), Mehmet Emin TOKMAK (1977-1984), Şaban ÖZER (1973-1977), Mustafa TOKMAK (1971-1973), Bekir KAYA (1970-1971), Şaban ÖZER (1968-1970), Arif KAYA (1967), Recep KILIÇ (1963-1967), Arif KAYA (1959), Abdullah ÖZBULAK (1956-1959), Ahmet ÖZSOY (1954-1955), Hasan ÖZER (1953), Hasan Hüseyin YÜCETAŞ (1952), Hüseyin SOYYİĞİT (1950), Mustafa ALTINTAŞ (1949), Hüseyin KAYA (1948-1949), Hasan Hüseyin BAYTAŞ (1947), Şaban UYSAL (1947), Ömer KILIÇ (1943) ve Hasan ÖZER’dir (1942).

Köyün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Buğday başta olmak üzere nohut, arpa, kavak, ceviz, elma, silajlık mısır, Macar fiği, fasulye, patates, yonca ve domates yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Köyde 120,478 dekar alan nadasa bırakılmaktadır. Köye Ziraat Odası Başkanlığı ve Karaman İl Özel İdaresi işbirliğiyle selektör (tohumluk temizleme) binası kazandırılmıştır.

Köyde 231 adet büyükbaş hayvan varlığı ile 1.315 adet koyun ve 704 adet keçi olmak üzere toplam 2.019 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır. 130 adet arı kovanı mevcuttur.

Köyün kadastrosu 10 Şubat 1976 tarihinde kesinleşmiştir. Köy, “orman bitişiği köy” kapsamındadır.

Köyün mevkiileri; Akgedik, Alfaz, Alfaz Karaçeşme, Aşağımahalle, Bağışyeri, Elverce, Erik Ağacı, Eskiyer, Gazipınarı, Gökgayrak, Karaardıç, Kebenaltı, Kırkharman, Kızıldere, Kızılharman, Körkuyu, Köyiçi, Olukman, Orman, Sürtme, Taşkonak ve Yüksekharman’dır.

Köyün okulu ve lojmanı 1961 yılında devlet tarafından yaptırılmıştır. 3.292 m2lik alana sahip olan okul ve bahçesi kullanılmamaktadır. Köyün çocukları Karaman merkezde bulunan Yavuz Sultan Selim İlkokulu’na taşınmaktadır.

Köyün medar-ı iftiharı Çanakkale şehididir. Piyade Er Halîl-oğlu Ahmed [1305 (1889)- 19 Haziran 1331 (2 Temmuz 1915)]; Birinci Cihân Harbi, Çanakkale Cephesi, Seddülbahir Muharebesi’nde şehadet şerbetini içmiştir.

Karaman’ın yakın tarihteki kültürü ve geleneklerini araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Ahmet Talat DURU, Paşabağı, Kılbasan, Yeşildere (İbrala), Zengen (Başharman) ve Dereköy (Fisandon) köylerinin giyimlerini birbirine tamamen benzetmektedir.

DURU, giyim şekillerini; “Altı buçuk metre pazenden entari şalvar takım. Gençler başlarına kenarı siyahlı, yüzyirmi santimlim değirmi çember, yaşlılarda aynı çemberin siyahını alırlar. Örtü olarak potükare örtü de kullanırlar.” şeklinde tarif etmektedir.

Köy tüzel kişiliğine ait; 2 adet câmii, 1 adet okul ve bahçesi, 15 adet çeşme ve harimi, 1 adet kargir mandıra evi, 1 adet konuk odası, 10 adet kavaklık, 1 adet tarla, 1 adet yunaklık, 1’i metruk olmak üzere 2 adet mezarlık bulunmaktadır.

Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup, köy içi yolları parke döşenmiştir.

BİBLİYOGRAFYA:

İbrahim Hakkı Konyalı, Âbideleriyle ve Kitâbeleriyle Karaman Tarihi, Ermenek ve Mut Âbideleri, İstanbul 1967, s. 117; Mehmet Çoraman, 280 No’lu Karaman Şeriye Sicili, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (basılmamış yüksek lisans tezi), Afyonkarahisar 2011, s. 29, 67; Sevda Gürbüz, 296 Numaralı Karaman Şer’iye Sicili Çerçevesinde 1829-1832 Yılları Arasında Karaman’da Sosyal, İdarî ve Hukukî Hayat, (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2009, s. 49, 76, 245, 271, 272, 440, 441; Savaş Eroğlu, 1847-1848 Tarihlerinde Konya’nın Sosyal ve Ekonomik Durumu (80 Numaralı Konya Şer’iye Siciline Göre), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2007, s. 169; Mehmet Kurt, Antik Çağda Karaman (Laranda) ve Yakın Çevresi (Tarihî Coğrafya-Yerleşimler-Kalıntılar-Buluntular), Konya 2011, s. 17; Alâaddin Aköz, XVI. Asırda Lârende Kazâsı Hakkında, Osmanlı Araştırmaları XIII, İstanbul 1993, s. 108, 112, 122; Hatem Aka, H. 1186-1190 (M. 1772-1776) Tarihli 290 Numaralı Karaman Şer’iye Sicil Defterinin İncelenmesi (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 1994, s. 78, 81, 85, 89, 92, 94; Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları, Dahiliye Vekâleti, İstanbul 1928, s. 854; Osman Gümüşçü, XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazası’nda Yerleşme ve Nüfus, Ankara 2001, s. 60, 195; Mehmet Kurt, Karaman (Laranda) Çevresindeki Kaya Yerleşimleri, Konya 2012, s. 64-66; Durmuş Ali Gülcan, Karaman Mahalle, Kasaba ve Köyleri Tarihçesi, Karaman 1989, s. 284-286; Harun Tunçel, Türkiye’de İsmi Değiştirilen Köyler, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ 2000, c. 10, sy. 2, s. 23-34; Mehmet Kurt, Eskiçağda Karaman, Ankara 2007, s. 62; Ahmet Gökhan Kaynakcı, XVII. Yüzyılın İlk Yarısında Larende,  Ankara-2007 (basılmamış yüksek lisans tezi), s. 70-71; Ahmet Talat Duru, Karaman’ın Yakın Tarihteki Kültürü ve Gelenekleri, Konya 1999, s. 40; Abdullah Uysal, Necati Alodalı, Musa Demirci, Dünü, Bugünüyle Karaman Kültür-Tarih-Coğrafya, Konya 1992, s. 173; Metin Sözen, Necdet Sakaoğlu, Şikârî, Karamannâme (Zamanın Kahramanı Karamanîlerin Tarihi), İstanbul 2005, s. 74, 87; Besim Atalay, Divanü Lügati’t-Türk, Ankara 2006, c. 1, s. 56; İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Köylerimiz (1 Mart 1968 gününe kadar), Ankara 1968, s. 444, 661; İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Konya İli (Bülten 65), Ankara: 1965, s. 38; Nazmi Selcen, Türkiye’nin Sıhhi-i İctimâi Coğrafyası Konya Vilayeti, Yayına hazırlayan ve sadeleştiren: Mehmet Karayaman, Konya 2009, s. 80, 81, 85;

Şeyda Taşdemir, 1831 Tarihli Lârende (Karaman) Nüfus Defteri’nin Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2019, s. 14; Doğan Koçer, Karaman Temettü’ât Defterleri, Karaman 2007, c. I, s. 50, 237, 242; c. II, s. 147-154; Sapancalı Muallim H. Hüseyin Bey, Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi (1338 R./ 1341 H.), Yayınlayan: İbrahim Güler, Ankara 1993, s. 34; https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr erişim tarihi: 05.02.2016; http://karaman.gov.tr/il-mahalli-idareler-mudurlugu erişim tarihi: 19.02.2016; http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx… erişim tarihi: 19.02.2016; https://sonuc.ysk.gov.tr/module/ssps.jsf erişim tarihi: 07.02.2016; http://www.trt.net.tr/televizyon/detay.aspx?pid=10836 erişim tarihi: 19.02.2016;http://bucivar.com/karaman/merkez/pasabagi erişim tarihi: 27.11.2016.

Uğur ERKÂN.