Karaman merkeze bağlı olan köy.

Karaman’ın güneyinde yer alan köy, Mersin İli ile Cerit Köyü arasında kalmıştır.

Köyün “Bağlıbük” ve “Develi” adında bağlıları bulunmaktadır.

36° 54′ 50.4180” kuzey ve 33° 9′ 30.2580”doğu koordinatlarında yer alan köy, Karaman’a 47 km uzaklıktadır.

Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 1.294 m’dir.

Köy, idarî bakımdan Konya Vilâyeti, Karaman Kazası’nın Merkez Nâhiyesi’ne bağlı idi.

15 Haziran 1989 tarihinde kabul edilen 3578 sayılı 4 il ve 5 ilçe Kurulması Hakkında Kanun gereğince Karaman İli, Merkez İlçe, Merkez Bucağı’na 41 köyle birlikte bağlanmıştır (21 Haziran 1989 tarihli ve 20202 sayılı Resmî Gazete).

Köyün eski ismi “Avlağı”dır. İsim olarak “avlak” (< avla-k) eski Türkiye Türkçesi ve halk ağzında; “avlanılan, avı bol yer, av alanı” manasına gelmektedir.

Köy, her türlü yaban hayatının ve dağ keçilerinin barınmasına imkân verecek ıssız durumda oluşu nedeniyle avlanmaya elverişli bir konumdadır.

Köyün bulunduğu bölge çevresi dağlarla kuşatılmış olup, tipi ve fırtınadan korunmuş vaziyettedir.

1994 yılında “Avlağı” olan köyün adı Avgan (Narlıdere) Köyü ile karıştırıldığı bahanesiyle “Elmadağı” olarak değiştirilmiştir.

Köye “Elmadağı” isminin verilmesinde eski önemini kaybetse de elma bahçelerinin etkili olduğu bilinmektedir. Diğer bir iddia ise Cerit oymaklarından birinin adının “Elma Göllü/Güllü” olmasıdır.

Ülkemizde “Elmadağı” adında başka bir yerleşim birimi bulunmamaktadır.

Çorum-Osmancık ve Elazığ-Kovancılar’daki birer köyün, Afyonkarahisar-Merkez-Büyükkalecik, Kütahya-Aslanapa-Bezirgan ve Niğde-Çiftlik ilçe merkezi’ndeki bağlıların adı “Avlağı”dır.

Köy, Cerit Köyü’nden 1951 yılında ayrılana kadar bu köyün bağlısı idi.

Cerit Köyü, Buyuntu (Ağaçyurdu), Medreselik ve Değirmenbaşı (Erbişim) köyleriyle birlikte İçel (Mersin) İli Mut Kazası’na bağlı bir köyler iken bağlı bulundukları kaza merkezine olan mesafelerinin uzunluğu dolayısıyla köylülerin idarî işlerde bir takım zorluklarla karşılaştıklarından iktisadî ve idarî bakımlardan kendilerine yakın ve aralarında muntazam şose olan Karaman Vilâyeti’nin Karaman Kazası’na bağlanmaları köylülerin dileği üzerine İdare Heyeti ve Daimi Encümen kararlarına dayanılarak her iki vilâyetten (İçel, Konya) teklif edilmiştir.

Vekâletçe (İçişleri Bakanlığı) yapılan incelemelerde; bu teklif yerinde görülmüş ve muamelesi de 4025 sayılı kanunun 1 . maddesi (d) fıkrasına uygun bulunmuştur. Başvekâletçe (Başbakanlık) 2 Kasım 1944 tarihinde Cumhurbaşkanlığına havale edilen evrak, 6 Kasım 1944 günü Cumhurbaşkanı İsmet İNÖNÜ, Başvekil (Başbakan) Şükrü SARAÇOĞLU ve Dâhiliye Vekili (İçişleri Bakanı) Hilmi URAN tarafından imzalanmıştır (15.11.1944 tarihli ve 5857 sayılı Resmî Gazete).

Köy, çam ormanları arasında bağlık ve bahçelik olması ve menba (kaynak) sularına izafeten “Cerit’in incisi” olarak adlandırılmıştır.

Köylülerin asılları hayvancılıkla geçinen yörüklerden olduklarından kışlamak için Göksu yakınlarında yeni yerleşim yeri teşkil etmişlerdir.

Köy, nüfus bakımından 20 yıllık gibi bir sürede hızla büyüyerek Cerit Köyü’nü geçmiştir.

Karaman ve köyleri ile ilgili olarak araştırmalar yapan ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN, köy halkının Cerit oymaklarından olduğunu ileri sürmüştür.

Cerit Türkmenleri; Anadolu’ya göçleri sırasında Suriye’nin Halep yöresi ile Hatay İli’nin çevresine Binboğa Dağları’na yerleşen 14 oymaktan oluşuyordu. Bunlar; İmrenli, Azılı, Vamili, Hamdili, Çakılı, Tatarlı, Mustafa Beğli, Ceyhan Bekirlisi, Altıgöz Bekirlisi, Elma Göllü, Yalagevi, Durak, Humatlı ve Yumutlu idi.

Köyde, Sarıkeçili Bakılar, İbişli, Ağacılar, Karazorlular, Vezirli, Hacı Muhtarlı ve Ibıklı yörüklerine mensup aileler bulunmaktadır.

Köy; 1955’de 280, 1960’da 339, 1965’de 368, 1970’de 387, 1975’de 414, 1980’de 589, 1985’de 451, 1990’da 485 ve 2000’de 427 kişi olarak sayılmıştır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 yılında geçilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne (ADNKS) göre köyün nüfusu 475 kişidir.

2008’de 435, 2009’da 430, 2010’da 457, 2011’de 452, 2012’de 428, 2013’de 425, 2014’de 406, 2015’de 385, 2016’da 367, 2017’de 360, 2018’de 357, 2019’da 331, 2020’de 302 ve 2021’de 330 kişi olarak tespit edilmiştir.

Köydeki sülâleler ve aldıkları soyadları; Abbaslı (Gezer), Ağacılar (Coşkun), Bakılar (Yılmaz), Cırıklı (Yanar), Finiler (Özkan, Ünlü), Hamzalarlı (Yarat), Ibıklı (Türk), İbişli (Gür, Seyhan), Kadılar (Arıkan, Deli, Kadıoğlu, Yıldızsoy), Karayusuflu  (Dönmez), Karazorlu (Bircan, Çelik, Peker), Kılbırlılar (Bozkurt), Kıtırlılar (Boylu), Küççükler (Taş, Uçar, Uyar), Mollahüseyinli (Avşaroğulları, Öztaş), Şebekli (Daşar), Şıkşıkalar (Şıkşık), Topalhacılar (Topbaş), Tülüler (Sakür), Ümmetli (Gider) ve Vezirli’dir (Ateş).

266 seçmeni olan Elmadağı Köyü’nde 1 Kasım 2015 günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde 225 seçmen 1355 ve 1356 numaralı sandıklarda oy kullanmıştır. 220 oy geçerli sayılırken, 5 oy geçersiz sayılmıştır.

Elmadağlılar, 172 oyla en fazla AK Parti’yi tercih etmişlerdir. MHP 33 oy ve CHP 4 oy almıştır. HDP’ye ise oy çıkmıştır.

16 Nisan 2017 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişi öngören halk oylaması (referandum) sonuçlarına göre; Elmadağı Köyü’nde %89,05 “evet” çıkarken, %10,95 oranında “hayır” çıkmıştır.

Köy muhtarı, İbrahim COŞKUN’dur (irtibat numarası: 0537 473 69 42).

Köyün azaları; Arif GÜR, Abdullah DELİ, Ahmet SAKÜR ve Ali GİDER’dir.

Köyün eski muhtarları; Zekeriya YILMAZ (2014-2019), Ali TÜRK (1999-2009), Yonis DELİ (1994-1999), Ömer COŞKUN (1989-1994), Mehmet ŞIKŞIK (1984-1989), Nebi ATEŞ (1977-1980), Ahmet COŞKUN (1976-1977), Ahmet DELİ (1975-1976), Ali BOYLU (1973-1974), Bayram TÜRK (1971-1973), Mehmet SEYHAN (1969-1971), Mehmet BİRCAN (1968-1969), Mahmut GÜR (1966), Halil ÖZTAŞ (1963-1966), Mahmut GÜR (1956-1963), Mustafa ÇELİK (1954-1956) ve Ali ÜNLÜ’dür (1952-1954).

Köyün iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir. Ancak köy hudutları içerisinde karasal iklim ve Göksu Vadisi üzerinden Akdeniz iklimi arasındaki kesişim noktasında yer alır.

Köyün bitki örtüsü; köyün güneyinde; maki, ardıç, andız, pelit (meşe), şimşir, dişbudak (karadal) ve zeytin, yukarı yayla ve ağaçların tahrip olduğu alanlarda sarıçam, ardıç ve bozkır bitki örtüsü yer almaktadır.

Köyün temel geçim kaynağı, tarım ve hayvancılıktır. Köyde buğday başta olmak üzere nohut, zeytin, arpa, üzüm, elma, burçak, nar, susam, şeftali ve ceviz yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Köyde 13,823 dekar alan nadasa bırakılmaktadır.

Köyün 200 adet büyükbaş ile 169 adet koyun ve 4.975 adet keçi olmak üzere toplam 5.144 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır.

Köyün kadastrosu 26.04.1996 tarihinde kesinleşmiştir. Orman kadastrosu 25.04.1996 tarihinde ilân edilmiştir. Köyün 2414,8861 hektar orman ve 28,900 hektar 2B varlığı bulunmaktadır.

Köyün mevkiileri; Ada, Akçeşme, Akyaka, Bayatdüzü, Beşdededüzü, Çağallı, Çal, Çömlektepesi, Gökyer, Hoyrazlıyurt, Kale, Kanlıgöl, Killik, Kocadüz, Köpekpazarı, Köselerlik, Kumluöz, Sarıkızkoyağı, Sayarlı ve Sayharman’dır.

Köye ilkokul, 1964 yılında açılmıştır. 1 derslik ve 1 lojmandan müteşekkil idi. Köyün bağlısı olan Taşdibi’ndeki ilkokul ise halk tarafından lojmanla bitişik olarak taştan yapılmıştır.

Köyde 2013 yılında hizmete açılan 4 derslikli ilkokulda Elmadağı’ndan (Taşdibi, Bağlıbük) başka Cerit ve Bademli köylerinden gelen öğrenciler taşımalı öğrenim görmektedir.

Köyün medar-ı iftiharı şehididir. Köy nüfusuna kayıtlı Jandarma Komanda Er Ali AVCI (1974-03.10.1995), Siirt-Okçular-Seribirtepe mevkiinde mevziye sızan teröristler tarafından şehit edilmiştir.

Karaman merkezden ulaşım minibüsle sağlanmaktadır.

BİBLİYOGRAFYA:

Durmuş Ali Gülcan, Karaman Mahalle, Kasaba ve Köyleri Tarihçesi, Karaman 1989, s. 83-84; Abdullah Uysal, Necati Alodalı, Musa Demirci, Dünü, Bugünüyle Karaman Kültür-Tarih-Coğrafya, Konya 1992, s. 115; İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Köylerimiz (1 Mart 1968 gününe kadar), Ankara 1968, s. 58; Musa Şaşmaz, Türkiye’nin İdari Taksimatı (1920-2013), Ankara 2014, c. 8, s.322-c.10, s. 228-229; Karaman Şehit Aileleri Derneği, Karaman Şehitleri Albümü, Karaman 2006, s. 54; biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr erişim tarihi: 05.02.2016; karaman.gov.tr/il-mahalli-idareler-mudurlugu erişim tarihi: 09.05.2016; sonuc.ysk.gov.tr/module/ssps.jsf erişim tarihi: 07.02.2016; http://www.haritatr.com/elmadagi-koyu-haritasi-mba50 erişim tarihi: 25.05.2016; karaman.meb.gov.tr/kbp/?sayfa=kurumdetay&id=72 erişim tarihi: 25.05.2016; www.karamankadastro.gov.tr erişim tarihi: 25.05.2016;
tr.wikipedia.org/wiki/Elmada%C4%9F%C4%B1,_Karaman erişim tarihi: 25.05.2016; http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=265560 erişim tarihi: 25.05.2016; www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5745f1c5e1fe68.76746087 erişim tarihi: 25.05.2016; www.kubbealtilugati.com/sonuclar.aspx?km=avlak&mi=0 erişim tarihi: 25.05.2016.

Uğur ERKÂN.