Karaman merkeze bağlı köy.

Karaman’ın kuzeybatı yönünde yer alan köy, Karaman’a 10,9 km uzaklıktadır.

37° 12′ 57,5172” kuzey, 33° 6′ 25,1598” doğu koordinatlarında yer alan köyün komşuları, Mesudiye (Muhacir Duraydası), Çiğdemli (Davgandos), Çakırbağ (Dilbeyan), Yazılı (Göndere) ve Yollarbaşı’dır (İlisıra).

Köyün rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 1.023 m’dir.

Köyün “Soğunlar” adında bir bağlısı bulunmaktadır.

Köye, 8 km daha yakın 7 köy bulunmaktadır. Çiğdemli 2,85 km, Çakırbağ 3,97 km, Mesudiye 5,34 km, Karaman Merkez 6,37 km, Yazılı 6,68 km ve Yollarbaşı 7,41 km’dir.

Köyün eski adı “Mâsara” olup, 1961 yılında yabancı ad taşıdığı gerekçesiyle “Bölükyazı” olarak değiştirilmiştir. Türkiye’de 12 binden fazla köyün ismi (%35 kadarı) değiştirilmiş durumdadır. Yapılan köy adı değiştirme işlemlerinde her zaman isabetli kararlar alındığını söylemek zordur.

Köyün kadastrosu 27 Aralık 1957 tarihinde kesinleştiği için tapu kayıtları ile Tapu Kadastro Bilgi Sisteminde (TAKBİS) köyün adı “Masara” olarak geçmektedir.

Karaman’ın mahalle, kasaba ve köylerinin tarihçesini araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN (R. 1319/ M. 1904, Karaman-1996 Karaman), köyün “Mâsara” olan tarihî adının bilinçsizlik ve büyük bir yanılgı sonucunda, yurdun dört bir yanındaki yerleşim adlarının değiştirilmesi sonucu değiştirildiğini kaydetmektedir.

GÜLCAN, Mâsara’nın İslâm öncesi medeniyetlerin yerleşim merkezi olduğunu, bunu köyün kuzeybatısındaki eski mezarlığın varlığına dayandırmıştır.

GÜLCAN, eskiden bu mezarlıkta, büyük bir bakır içerisinde başı aşağıya doğru sarkıtılmış cesede rastlanıldığını, Horasan harçla yerleştirilmiş şarap küpleri, düzme gök taşlara rastlanıldığını kaydetmektedir.

Mâsara Karyesi ve çevresi (Melvedâne (Milidâne) ve Yoğunlar), XVI. yüzyılda ilk önce Lârende Nâhiyesi’ne bağlı iken daha sonra Kaş Nâhiyesi’ne bağlanmıştır.

Mâsara, Toroslardan inen dereler ve ovanın çukur yerinde bulunan suğlalar nedeniyle sulu tarım yapıldığı için geliri oldukça fazlaydı. Bu yüzden H. 906/ M. 1500, H. 924/ M. 1518 ve H. 935/ M. 1529 yıllarında Mâsara’nın geliri padişah hassına ayrılmıştır.

Mâsara H. 924/ M. 1518 yılında 24 hâne, 31 Müselman (Müslüman) neferden ibaretti ve vergi hâsılı (geliri) 11.514 akçe idi.

Melvedâne (Milidâne); 28 hâne 49 Müselman nefer, vergi hâsılı 6.502 akçe idi.

Yoğunlar; 10 hâne, 26 Müselman nefer ve vergi hâsılı 1.763 akçe idi.

H. 935/ M. 1529 yılında 26 hâne, 32 Müselman neferden müteşekkildi ve vergi hâsılı 10.890 akçe idi.

Melvedâne (Milidâne), 30 hâne 51 Müselman nefer, vergi hâsılı 6.544 akçe idi.

Yoğunlar; 12 hâne, 28 Müselman nefer, vergi hâsılı 1.751 akçe idi.

H. 992/ M. 1584 yılında Mâsara, 74 Müselman neferden ibaretti ve vergi hâsılı 11.250 akçe idi.

Melvedâne (Milidâne); 157 Müselman nefer, vergi hâsılı 10.000 akçe idi. Ayrıca, 3 bâb tahûnhâneden 75 resim vergi alınıyordu.

Yoğunlar; 33 Müselman nefer ve vergi hâsılı 1.800 akçe idi (Başbakanlık Osmânlı Arşivi, TD, nr. 40, v. 207 a., sene H. 992/ M. 1584)

Mâsara Karyesi’nin XVII. yüzyılın sonralarında dağıldığı, H. 1256/ M. 1840 yılı Temettü’ât defterinde yer alan kayıtlardan anlaşılmaktadır. Söz konusu defterde; Mâsara Çiftliği, Millî Adana Mezrâsı, Derbeyân (Dirbeyân) Mezrası ve Davgandos Çiftliği için “İşbu İlisıra karyesi civârında olan karyeler bundan 150 yıl mukaddem levendan urgununda perâkende ve ahâlîleri perîşân olup, yeri hâlî ve tarlaları mu’attal kalmış olduğundan bazı arâzîlerinin İlisıra karyesi ahâlîleri zira’at ve bazı arâzîlerini zira’at ide geldikleri” ifadesi kullanılmıştır.

Aynı defterde Doğan KOÇER’in Lâtinizasyonunu (transkript) “Millî Adana Mezrâsı” olarak aktardığı yer için GÜLCAN, eski çağlardan miras “Milladan” yada “Milladon” olma ihtimali üzerinde durmuştur. XVI. asırda Lârende Kazâsını araştıran Alâaddin AKÖZ ise burayı “Melvedâne (Milidâne)” şeklinde Lâtinize etmiştir.

GÜLCAN, köyün minareli câmiinin sonradan yıkıldığını, kalıntılarından motifli, kitâbeli gök bir mermer taşın, buradan sökülerek İlisıra’daki Asar Câmii’nin duvarına hatıra için yerleştirildiğinden bahsetmektedir.

Amerikalı Arkeolog John Robert Sitlington STERRET (1851-1914), 1884-1885 yıllarında yapmış olduğu seyahatte bölgenin tarihî coğrafyasına dair önemli bilgiler vermektedir. STERRET, FİSCHER’in haritasında Mâsara’yı Karaman’ın güneyine yerleştirmesine karşı çıkmış ve bunların Konya Karaman yolu üzerinde olduğunu bildirmiştir (STERRET 1888b, s. 14).

Köy, önceleri Yollarbaşı (İlisıra) Köyü’ne bağlı çiftlik iken, 8 Mart 1947 tarihinden itibaren Yoğunlar Çiftliği’ni de kendi çevresine almak suretiyle “Mâsara” adlı ayrı köy haline getirilmiştir (21 Mart 1947 tarihli ve 6562 sayılı Resmî Gazete).

Ülkemizde “Masara” adında bir yerleşim yeri bulunmamaktadır.

Bitlis Merkez ve Kastamonu Hanönü’ne bağlı köylerin adı “Bölükyazı”dır.

Kilis İl Merkezindeki bir mahalle, Hakkâri Yüksekova’daki bir köy ile Gümüşhane Merkez Dölek’in bağlısının adı “Bölük”tür.

Ankara Nallıhan İlçe Merkezi ile Çorum Osmancık İlçe Merkezi’ndeki mahallelerin adları “Yazı”dır.

Sivas Divriği’ne bağlı köyün adı “Yazı”dır.

Ağrı, Merkez, Yorgunsöğüt; Giresun, Bulancak, Burunucu; Erzincan, Refahiye, Salur; Kastamonu, Merkez, Eymir; Kastamonu, Merkez, Emirli; Kastamonu, Daday, Fasıllar; Sivas, Koyulhisar, Kadife ve Karabük, Safranbolu, Yazıköy’deki bağlıların adı “Yazı”dır.

H. 924/ M. 1518 yılında 24 hâne ve 31 Müselman neferden ibaretti.

H. 935/ M. 1529 yılında 26 hâne ve 32 Müselman neferden müteşekkildi.

H. 992/ M. 1584 yılında 74 Müselman neferden ibaretti.

Köy; 1950’de 255, 1955’de 239, 1960’da 314, 1965’de 345, 1970’de 309, 1975’de 234, 1980’de 344, 1985’de 504, 1990’da 357 ve 2000’de 187 kişi olarak sayılmıştır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 yılında geçilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne (ADNKS) göre köyün nüfusu 108 kişidir.

2008’de 146, 2009’da 137, 2010’da 144, 2011’de 140, 2012’de 134, 2013’de 148, 2014’de 140, 2015’de 138, 2016’da 138, 2017’de 148, 2018’de 163 ve 2019’da 163 kişi olarak tespit edilmiştir.

Köydeki sülâleler ve aldıkları soyadları; Akbaşlar (Gençer), Alibüyükler (Büyük), Basmacılar (Büyükbasmacı, Küçükbasmacı), Bekirçavuşgil (Bulanık), Habbiler (Şişmanoğlu), Hamzalar (Tuna), Hasançavuşlar (Kısacık), Kısacıklar (Kısacıkoğlu), Köseler (Köse), Mazlumlar (Tekin), Osmançavuşlar (Alkan), Sarılar (Köseoğlu), Sekiller (Peker), Şişmanlar (Şişman) ve Topçular’dır (Topçu).

123 seçmeni olan Bölükyazı Köyü’nde 1 Kasım 2015 günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde 118 seçmen 1328 numaralı sandıklarda oy kullanmıştır. Oyların tamamı geçerli sayılmıştır.

Bölükyazılılar, 78 oyla en fazla AK Parti’yi tercih etmişlerdir. MHP 27 oy ve CHP 11 oy almıştır. HDP’ye ise hiç oy çıkmamıştır.

16 Nisan 2017 tarihinde Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişi öngören halk oylaması (referandum) sonuçlarına göre; Bölükyazı Köyü’nde %70,2 oranında “evet” çıkarken, %29,8 oranında “hayır” çıkmıştır.

Köyün Muhtarı, Hacı Mahmut ŞİŞMAN’dır (irtibat numarası: 0(532) 254 15 42).

Köyün azaları; Mustafa TOPCU (Ali oğlu), Mehmet ŞİŞMANOĞLU, Furkan ALKAN ve Sinan KÖSE’dir.

Köyün eski muhtarları; Mustafa TOPCU (2014-2019), Arif  KISACIKOĞLU (2010-2014), Hüseyin TOPÇU (1999-2009), Abdullah PEKER (1994-1999), Hüseyin KÖSE (1989-1994), Arif  BÜYÜKBASMACI (1984-1989), Mustafa TOPÇU (1973-1984), Arif  BÜYÜKBASMACI (1969-1973), Mustafa PEKER (1968), Mehmet KÖSEOĞLU (1965), Ali TOPÇU (1963-1965), Ali KISACIKOĞLU (1954-1959), Osman SARIALTIN (1951-1954), Mehmet KISACIK’tır (1951), Hasan ŞİŞMAN (1950-1951), Arif BASMACI (1950), M. BASMACI (1949-1950), H. KÖSE (1948) ve Hasan TOPÇU’dur (1947).

Köyün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Köyün sulu tarıma elverişli alanlarıyla tarım ve hayvancılık gelişmektedir.

Köyde dane mısır başta olmak üzere elma, buğday, nohut, arpa, fasulye, yağlık ayçiçeği, silajlık mısır, badem, yonca ve çerezlik mısır gibi ürünler yetiştirilmektedir. 68,622 dekar alan nadasa bırakılmaktadır.

Köyde 36 adet büyükbaş hayvan varlığı ile 658 adet koyun ve 130 adet keçi olmak üzere toplam 788 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır.

Köyde; 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu kapsamında 1988 yılında 873 hektar alan mülga Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü’nce başarı ile toplulaştırılmıştır.

Köyün orman varlığı bulunmamaktadır.

Köyün mevkileri; Büyükdüz, Büyükyazı, Çayırlık, Köyiçi, Küçükkır, Mezarbaşı, Suyeri ve Yoğunlar’dır.

Köyde; tarımsal kalkınma kooperatifi bulunmaktadır. 2005  yılında  mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yatırım programı kapsamında Bölükyazı Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ne 2 bin tonluk soğukhava deposu yapımı için düşük faizli ve 12 yıl geri ödemeli yatırım kredisi (1.371.050 TL) kullandırılmıştır.

Köy, Karaman Ovası Sulama Birliği sulama sahası içerisinde yer almaktadır.

Daha önceleri Karaköprü’den gelen taşkın (sel) sularıyla köyün tarlaları 1 yıl ekilir, 1 yıl boş bırakılırdı.

Karaman Ovası Sulaması 1. Merhalesi olan Gödet Barajı’nın (158 milyon m3), 1988 yılında hizmete girmesinden sonra köy, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün (DSİ) sulama sahasına dâhil edilmiştir. 1-16 ve 56 numaralı kuyular DSİ tarafından açılmıştır.

Sulama faaliyetlerinin Karaman Ovası Sulama Birliği’ne devrinden sonra 57 numaralı kuyu açılmıştır.

Köyün çocukları Karaman Merkez’de bulunan Dr. Faruk SÜKAN İlk ve Ortaokulu’na taşınmaktadır.

Köyün medar-ı iftiharı şehididir. Sarı Ahmed-oğulları’ndan İsmâ’îl-oğlu Ahmed (R. 1315/ M.1899- R. 30 Temmuz 1341/ M. 30 Temmuz 1925) Şeyh Sait Harekatı’nda şehit düşmüştür.

Köyde tarımköy konutlarının inşası, altyapı ve çevre düzenlemesi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

Köyde sağlık ocağı/evi bulunmamaktadır. Köy yolu asfalt olup, köy içi yollarına parke taşı döşenmiştir.

BİBLİYOGRAFYA:

Alâaddin Aköz, “XVI. Asırda Lârende Kazâsı Hakkında”, Osmânlı Araştırmaları XIII, İstanbul 1993, s. 113, 117, 120, 123, 124, 127, 133; Osman Gümüşçü, XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazası’nda Yerleşme ve Nüfus, Ankara 2001, s. 63, 113; Mehmet Kurt, Antik Çağda Karaman (Laranda) ve Yakın Çevresi (Tarihî Coğrafya-Yerleşimler-Kalıntılar-Buluntular), Konya 2011, s. 18; Durmuş Ali Gülcan, Karaman Mahalle, Kasaba ve Köyleri Tarihçesi, Karaman 1989, s. 121-123; İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Konya İli (Bülten 65), Ankara: 1965, s. 37; Harun Tunçel, Türkiye’de İsmi Değiştirilen Köyler, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ 2000, c. X, sy. 2, s. 23-34; Abdullah Uysal, Necati Alodalı, Musa Demirci, Dünü, Bugünüyle Karaman Kültür-Tarih-Coğrafya, Konya 1992, s. 124; Doğan Koçer, Karaman Temettü’ât Defterleri, Karaman 2007, c. I, s. 66; 2015 Faaliyet Raporu, Karaman İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, s. 10; https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr erişim tarihi: 05.02.2016; http://karaman.gov.tr/il-mahalli-idareler-mudurlugu erişim tarihi: 21.11.2016; http://www.resmigazete.gov.tr erişim tarihi: 19.02.2016; https://sonuc.ysk.gov.tr erişim tarihi: 21.11.2016; https://tr.wikipedia.org/wiki/Yollarba%C5%9F%C4%B1,_Karaman erişim tarihi: 01.09.2016; www.msb.gov.tr erişim tarihi: 21.11.2016; http://bucivar.com/karaman/merkez/b%C3%B6l%C3%BCkyaz%C4%B1 erişim tarihi: 21.11.2016,

Uğur ERKÂN.