İstiklâl Harbi’nden yeni çıkmış yorgun ve yoksul Karaman halkının, gönlü zengindir.

Çocuklar üzerinde “Türk Tayyare Cemiyeti”[1] yazan kumbaraları boyunlarında sokak sokak gezerek teberrük toplar. Mübarek Ramazan ayında fitre ve zekât zarfları dağıtılır. Karamanlılar Kurban bayramında kurban derisini teberrük eder. Yardım pulları satılır.

Karaman halkının teberruatı[2] ile bir tayyare satın alınır.

Tayyareyi Karamanlı yapan, Karamanlıların gönüllerinin göklerde olmasıdır.

Karaman’ın doğusundaki Atmeydanı bu tayyarenin ad koyma[3] merasimine ev sahipliği yapar. Takvimler 10 Teşrinisani [Kasım]1929 göstermektedir.

Heyecan doruktadır. Uçuş günü Kel Kaymakam[4] heyecanlı bir nutuk irad eder. Bunu tayyare zabiti Seyfi Bey’inki takip eder.

Kaymakam bey tarafından makasla kurdele kesilerek, tayyarenin altındaki “Karaman” yazısının görünmesiyle bir alkış tufanı kopar.

Ve uçuş başlamıştır…

Seyfi Bey’in idaresindeki “Dewoitine D21C-1”[5] tipi tek mürettebatlı tayyare göklerde süzülür.

Karaman halkı gururludur. Pek yakında ikinci tayyarelerinin görmeye ahdederler. Tayyarenin uçuşu esnasında teberruata başlamışlardı bile.[6]

Karaman’da bir daha tayyare, bu kadar yakından görülmez.

Halbuki Karaman düzdür.

Yeri gelir posta gerekçe gösterilir. Karaman’a posta tayyareleri hangarı yapılacağı haberi Akşam Gazetesi’nin, 29 Mart 1937 tarihli nüshasında yer alır: “Karaman’ın doğusundaki Atmeydanı civarında inşa edilmekte olan posta tayyareleri istasyon hangarının derhal keşfi yapılması nafia vekâletinden vilâyete bildirilmiştir. Hangar inşasına yakında başlanacaktır.”[7]

Yeri gelir millî savunma talep eder: “Karaman ilçesinde uçak alanı için lüzumlu olan ve sahipleriyle miktarı ilişik cetvelde bulunan gayrimenkullerin kamulaştırılması; Millî Savunma Bakanlığının 6/10/1948 tarihli ve 4099/10030 sayılı yazısı üzerine, 3787 sayılı kanunun birinci maddesine göre, Bakanlar Kurulunca 28/1081948 tarihinde kararlaştırılmıştır.”[8]

Ama bir türlü Karaman’ın hayali gerçekleşmez.

Bu arada Karaman’ın parlak bir evlâdı dikkat çeken bir renkle sokaklarda arzı endam etmeye başlar. Hakkındaki rivâyetler, efsâneye tahvil eder.[9]

Yıllar sonra Karaman’a hava alanı yapılacağı haberi Karamanlıları heyecanlandırmaya yeter.[10]

Karamanlıların gönlü göklerde denilmemiş boşuna. Karaman’dan uçmak farklı olsa gerek.

Uğur ERKÂN.

________________________________________________________________________________________________________________

[1]   Türkiye’de havacılık sanayisini kurmak; askerî, sivil, sportif ve turistik havacılığın gelişmesini sağlamak için R. 16 Şubat 1341/ M. 16 Şubat 1925’te Mustafa Kemal Paşa’nın emri ile kurulmuş bir cemiyettir. 1935 yılında Türk Hava Kurumu (THK) adını almıştır.

[2] Türk milletinin maddî ve manevî desteğiyle ilk 10 yıl içinde 351 tayyare satın alınarak Türk Silâhlı Kuvvetleri’ne bağışlamıştır. Bağışlayan kişi ya da vilâyetin, kazânın, köyün ismi tayyarenin üzerine yazılmıştır.

[3] Konya vilâyeti dâhilinde halkın teberruatıyla satın alınan tayyarelere; “Konya, Konya2, Konya3, Akşehir, Beyşehir, Bozkır, Cihanbeyli, Çumra ve Ereğli” adları verilmiştir.

[4]  Kaymakam Mehmet Ali Bey. 24 Ekim 1932 tarihinde Kandıra Kaymakamlığına tayini tensip edilmiştir. Onun yerine Ereğli Kaymakamı Abidin Bey atanmıştır.

[5]  Fransız yapımı tayyarenin motoru; 500 HP gücünde Loraine pistonlu V-motordur. Tayyarenin uzunluğu; 7.93 m, kanat açıklığı; 12.80 m, yüksekliği; 3.32 m, boş ağırlığı; 1.090 kg, azami kalkış ağırlığı; 1.590 kg, hızı; 267 km/saat, tavanı; 9.000 m, havada kalış süresi; 2 saat ve silâh donanımı; 2 x 7.90 mm MG’dir. http://www.tayyareci.com/digerucaklar/turkiye/1923ve50/dewoitine-d21.asp (Erişim tarihi: 27.07.2018);

[6] “Karaman tayyaresi”, Akşam Gazetesi, 11/11/1929, Sayı: 3980, s. 4.

[7] “Posta tayyareleri hangarı, Akşam Gazetesi, 29/3/1937, Sayı: 6624, s. 3.

[8] Başbakanlık Muamelât Umum Müdürlüğü, Kararlar Müdürlüğü, Karar sayısı 1/8168.

[9] Muammer BARAN (d. 1926, Karaman-ö. 30 Nisan 2004, Karaman). İlkokulu ve Ortaokulu Karaman’da, liseyi Konya’da okudu. Dışarıdan Karaman Orta Mekteb’in Fransızca derslerine girdi. İnönü Planör Kampı’nda talihsiz bir kaza geçirdi. Planörü çeken viks denilen kalın lastiğin çarpması neticesi yaralandı. Tedavisi mümkün olmayan bir hastalığa yakalandı. Renkli giyimi kadar kibar ve sevecendi. Karamanlılar ona sevgisini cenaze merâsimine katılarak gösterdi.

[10] Sudurağı belde sınırları içerisinde Karaman Havaalanının (1 adet pist, 1 adet apron, 1 adet taksirut) yapılması 160 milyon TL proje tutarlı olmak üzere 2016 yılı programına dâhil edilmiştir. Projede arıca iç ve dış hatlar terminali ve hava alanı için gerekli tüm üst yapı tesislerin yapımı gerçekleştirilecektir. 378 bin hektarlık alana sahip olacak hava alanından, Ereğli, Niğde, Aksaray, Ereğli, Mut, Mersin gibi yakın il ve ilçelerde faydalanacaktır. http://www.havacilikhaber.net/havalimani/karamanda-havalimani-aciliyor.html. (Erişim Tarihi: 27.07.2018).