Kurtderesi (Kürtderesi)

Karaman merkeze bağlı köy.

37° 8′ 54,0918” kuzey ve 33° 9′ 53,6646” doğu koordinatlarında yer alan köy, Karaman’ın güneybatısında bulunmaktadır.

Vadi yamacına kurulan köy, Karaman’a 6,3 km. uzaklıktadır.

Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 1.083 m’dir.

Köy, Karaman Merkez, Seyithasan, Boyalı ve Çavuşpınarı (Fideriş) köyleri ile komşudur.

Köye 8 km mesafeden daha yakın 3 köy bulunmaktadır. Çavuşpınarı (Fideriş) 2,75 km, Çakırbağ (Dilbeyan) 5,31 km ve Yazılı (Göndere) 5,42’dir.

Köyün üst bölümündeki yamaçta Bizans Çağı’ndan kalma bir ören yeri bulunmaktadır. Binalar kesme taştan yapılmıştır. Köyün hemen yanında üzerleri 2 m2’lik düz taşlarla kaplı bir Hristiyan mezarlığı vardır. Mermer ocağının da bulunduğu bu mevkiiye “Eski Kürd” denilmekte olup, tapu kayıtlarında “Taşınbaşı” olarak geçmektedir. Buradan alınan devşirme malzeme yeni köy evlerinin inşasında kullanılmıştır.

“Kürtderesi taşı”, yumuşak ve işlemeye müsait gri renkli taştır. Köy sınırları içerisindeki ocaklardan çıkarılan taşlar, temel ve taşlık döşemelerde yapı malzemesi olarak kullanılmıştır. Karamanoğulları çağında Lârende’de (Karaman) yapılacak binalarda gerekli olan taşlar buradan karşılanırmış.

Ankara Kadim Kayıtlar Arşivi’nde 565 no.da kayıtlı bulunan Fâtih adına Karaman Eyâleti vakıflarını tespit eden defterde Alâeddin Bey Câmii’nin gelirleri arasında 6. sırada “Kürd Köyü’nde bağ” ifadesi bulunmaktadır (Bu câmii Karaman Kalesi’nin doğusundaki Alâeddin Bey Türbesi’nin bitişiğinde ve kuzeyinde idi. 992 (1584) yılında kaydına rastlanmakta beraber tarihi tayin edilemeyen bir zamanda yok olmuştur).

Karye-i Kürd; 888 (1483) yılı Karaman Vilâyeti’nde vâkıfların kaydedildiği Murâd Çelebi Defteri’nde (İstanbul Taksim Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Yazmaları, nr. O. 116/1); şu şekillerde geçmektedir:

“Evkâf-ı Nefs-i Lârende ma’a Nevâhi

177- Vâkf-ı Câmi-i Alâeddin Beğ der nefs-i Lârende câmii harab olmuş el’ân vâkf-ı der tasarruf-ı Mevlânâ Hüseyin hatîb-i İmâret-i İbrâhim Beğ be hükmi pâdişâh-ı âlem-penâh hullide mülkuhu “ bağ der karye-i Kürd fi sene 20”

“179- Vâkf-ı Câmi-i Sultan ki Kal’a mescidine ilhak olunmuş be hükm-i Sultân Mehmed tabe serahu imâmet-i mescid-i Kal’a der Mevlânâ Muhyiddîn ve hükm-i hakanî “ bağ der karye-i Kürd kıt’a”

“180- Vâkf-ı Medrese-i Emîr Mûsâ der nefs-i Lârende tedris der tasarruf-ı MevlânâBehlül be hükm-i şerîf tevliyed der tasarruf-u Mahmûd be hükm-i hümayun tevliyed nısf öşr hâsıl “ bağ der karye-i Kürd kargah kıt’a harab” ve “ zemin-i beğbağı der karye-i Kürd kargah kıt’a hâsıl an öşr 60”

“183- Vâkf-ı Medrese-i Eskice nam-ı diğer Zencirlü der nefs-i Lârende buk’a harab der tasarruf-ı Mevlânâ Muhyiddîn be mektub-u İbrâhim Beğ ve mezkûrun ellerinde olan yerleriyle ve bağlarıyla muaf ve müsellem etdim deyü mukayyed ve imâredde dahi müfesserdir “zemin-i bağ-ı kadı der karye-i Kürd k(ıt’a) galle an rub’ 30”

“218- Vâkf-ı Dârülhüffâz-ı Şeyh Çelebî veled-i Hâcı Alâeddîn el mezbûr hariç ez defter der tasarruf-ı müşarünileyh be şuhud-ı u’dul be ma’rifet-i kadı medrese-i mezbûrda cüz okumağçün tayin olunmuş ber muceb-i şart-ı vâkıf  “zemin-i bağ der karye-i Kürd kıt’a fi sene 15”.

XVI. asırda Lârende (Karaman) Kazası’nda yerleşme ve nüfusu araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Osman GÜMÜŞÇÜ, köyün adının boy, konar-göçer aşiret ve cemâat isminden aldığını kaydetmektedir.

Karye-i Kürd; XVI. asırda Lârende Nâhiyesi’ne tabi idi. Ankara Tapu Kadastro Kuyud-ı Kadime Arşivi’nde yer alan Evkâf Defteri’nde vâkıf gelirleri arasında zemin ve bağları tarif ederken “Sınur-ı Kürd” ve “..Şeyh Hâlil’in olub karye-i Kürd sınurında..” ifadeleri kullanılmıştır [TKA., nr. 565, vr. 75b., sene 906 (1500)].

Karye-i Kürd; 924 (1518) yılında 27 hânede 45 Müslüman neferden ibaretti. Vergi hâsılı (geliri) 11.766 akçe idi.

Bu yıla ait tahrîrde Kürd Cemaati‘nden (ekrâd), 13 adedi mücerred olmak üzere toplam 45 neferin Karaman vilâyeti, Konya sancağı, Karaman (Lârende) kazâsı, Lârende nâhiyesinin Kürd karyesini yurt tuttukları kaydı bulunmaktadır [BOA., TD., nr. 455, s. 201-202, sene 924 (1518)].

935 (1529) yılında 31 hânede 48 Müslüman neferden müteşekkildi. Vergi hâsılı 7.392 akçe idi.

Köy; 948 (1541) yılı Mufassal Tahrir Defteri’nin (TD, nr. 415) 166. sayfasında “Karye-i Kürd” olarak geçmektedir.

Köy, 992 (1584) yılında Kâş nâhiyesine bağlanmıştır. 43 Müslüman neferden ibaretti. Vergi hâsılı 11.500 akçe idi.

Bu yıla ait tahrîrde Kürd Cemaati‘ne (ekrâd) ait, 43 neferin Karaman vilâyeti, Konya sancağı, Karaman (Lârende) kazâsı, Kâş nâhiyesinin Kürd karyesini yurt tuttukları kaydı bulunmaktadır [TKA., TD., nr. 113, vr. 172b, sene 992 (1584)].

Ayrıca Kâş nâhiyesine tabi Ağras/ Karaılgazi karyesi nezdinde “Kürdözü” adında bir mezraa bulunuyordu. Bu mezranın hâsılları 924 (1518) ve 935 (1529) yıllarında 200’er akçe ve 992 (1584) yılında 130 akçe idi (TKA., TK., nr. 113, vr. 180b).

GÜMÜŞÇÜ, “Kürdgömü” adında bir köyden bahsetmektedir. XVI. yüzyıl belgelerinde adı geçmeyen bu köyün adının niye kaydedilmediğini, bu yerleşim terk edildiyse nasıl ve ne zaman olduğu konusunda yeterli belgenin bulunmadığını kaydetmektedir.

Konya eşrafından ve ulemasından Seyyid Hâcı İbrâhîm Efendi, Karaman’a yakın Kürtgömü köyü yakınındaki ekinlerinin suyu geciktiği için kurumaya başlayınca Karaman Valisi Mustafâ Paşa, 21 Recep 1165 (4 Haziran 1752) tarihinde Karaman’a yazdığı emrinde bir görevli nezaretinde söz konusu tarlanın sulanmasını istemiştir (KKS., nr. 286, s. 32/1).

29 Rabiulahir 1177 (6 Kasım 1763) tarihli 288 numaralı Karaman Kadı Sicili’nin 89/2 sayfasında Lârende Kâzası’nın 29 köyü arasında “Kürd” ve “Kürdağını” isimli köylere rastlanmaktadır.

1256 (1840) yılı temettü’ât defterinde “Kürd karyesi” için “Hoca Hâssı mülhakâtından” ifadesi kullanılmıştır.

8 hâneye sahip karyedeki hâne reisleri ve meslekleri; Hâcı Hüseyin-oğlu Ömer (çiftçi), Balcı Mehmed-oğlu Abdullâh (çiftçi), Görmüş Mustafâ-oğlu Mehmed (çiftçi), İmâm-oğlu Mehmed (çiftçi), Balcı Mehmed-oğlu Hasan (ırgat), Boşnak-oğlu Mehmed (ırgat) , Koca Mehmed-oğlu Mehmed Alî (ırgat) ve Balyemez-oğlu Hasan’dır (merkûmun sâkin olduğu hânesinden başka bir nesnesi ve bir işe iktidârı olmayınca, şunun bunun i’ânesi ile idâre oluna geldiği).

Karyede; 1 adet bargir (beygir), 2 adet ganem (koyun), 15 adet inek, 3 adet keçi, 2 adet kısrak, 10 adet merkeb, 14 adet öküz, 0,5 dönüm boyalık arsa, 17 dönüm ednâ tarla, 6 dönüm hâlî tarla ve 11 dönüm mezrû tarla kayıtlıdır.

Kıymet-i emlâk 270 kuruş, kıymet-i hayvân 3.176 kuruş, temettü’âtı 1.075 kuruş, genel yekûnu 4.521 kuruş, hâne başı ortalama gelir 565 kuruş ve tekâlifi 455 kuruştur (BOA, ML., VRD., TMT., nr. 10043, s. 302-304).

1312-1317 (1897-1901) yılları 323 Numaralı Karaman Şer’iyye Sicili’nde Kürd karyesinden ismi geçenler şunlardır: “Fâtıma bint-i Mehmed, Hûriye bint-i Mehmed, Âyşe bint-i Durmuş, Emine bint-i Durmuş, Durmuş Alî bin Hüseyin, Ümmügülsüm bint-i Mustafâ, Mustafâ bin Ömer, Sâfiye bint-i Ahmed, Hasan bin Hâcı Durmuş, Âyşe bint-i Yahyâ, Mustafâ bin Hasan, Zöhre bint-i Hâcı Mehmed, Hasan bin Îsâ, Hadîce bint-i Durmuş, İsmâ’îl bin Hâcı Mustafâ, Fâtıma bint-i Mehmed, Alî bin Abdullâh, Emine bint-i Îsâ, Hasan bin Velî, Emine bint-i Yahyâ, Alî bin Hasan, Fâtıma bint-i Mustafâ, Mehmmed bin İbrâhim, Ârife bint-i Durmuş Âli ve Yûsuf bin Mehmed.”

24 Safer 1323 (30 Nisan 1905) tarihli Kürd karyesinden vefat eden askerin (Gök-oğlu Mehmed ibn-i Alî) veraseti ile ilgili kararda, annesi Fâtıma ibnet-i Durmuş ile kardeşleri Abdurrahmân ve Hüseyin ile şahitler Durmuş-oğlu Velî ve Hüseyin-oğlu Alî’nin isimleri geçmektedir (KŞS., nr. 319, s. 6/3).

Köyün adı, 1314 (1896) yılı Konya Vilâyeti Salnâmesi’nde (İl Yıllığı), “Kürd” olarak geçmekte ve Gaferyâd’a (Kâzımkarabekir) bağlı olarak gözükmektedir.

Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey [1309 (1893), Sapanca, Sakarya-1958, ?]; 1338 (1922) yılında kaleme aldığı “Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi” isimli kitabında, Merkez kazâya tabi’ köyün, Karaman’a mesafesinin 1,5 saat olduğu kaydetmiştir.

Kitabı yayına hazırlayan İbrahim GÜLER, köyün adını (كورت دره) “Güretdere” olarak, Lâtinize (transkript) etmiştir.

Eski Türkçe alfabe ile 1928 yılında yayınlanan “Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları” isimli kitapta Kurtderesi; Konya Vilayeti, Karaman Kazası, Merkez Nahiyesi köyleri arasında zikredilmiş ve eski Türkçe harfler ile “كو رد”, Lâtin harfleriyle “Qurt” şeklinde ifade edilmiştir.

Köyün ismi; İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından 1968 yılında yayınlanan  “Köylerimiz (1 Mart 1968 gününe kadar)” isimli kitapta “Kurtderesi” olarak geçmektedir.

Karaman ve köylerini araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN [1319 (1904), Karaman-1996 Karaman], köyün XX. yüzyılın başlarına kadar bir çiftlik olduğunu kaydetmektedir.

Çiftliğin ekseriyetinin “Topakyan” isimli bir Ermeni’ye ait olduğunu belirten GÜLCAN, çiftlik yapılarının şimdiki köyün 4 km güneyinde bulunan dar boğazın içinde bulunduğu bilgisini vermektedir. 1322 (1904) yılında Bozkırlılar Topakyan’a ait 228 dönümlük araziyi 90 altın liraya satın almışlardır.

Çiftliği satın alan Bozkırlı 8 ortak, eski çiftlik evlerinin bulunduğu yeri beğenemeyerek, şimdiki köyün bulunduğu sırtlara ev ve ağıllar yaparak yerleşmişler ve satın aldıkları toprakları kendi aralarında paylaşmışlardır.

Ayrıca, Hâcı Hurşit Ağa (Fenari Mahallesi’nden Kâzım UĞURLU’nun babası) ve Filip adında bir Ermeni’nin de arazilerinin bulunuyordu.

Daha sonra Bozkır’dan gelenler Hâcı Hurşit Ağa ve Filip’e ait tarlaları satın alarak yerleşmişlerdir. Bu yerleşmelerden sonra kalabalıklaşan çiftlik, muhtarlık hüviyeti kazanmıştır.

GÜLCAN, köyü teşkil eden Bozkırlıların, Konya ili Bozkır İlçesi’nin Kovanlık ve Soğucak köylerinden olduğunu kaydetmektedir.

1945-1950 yılları arasında Bozkır’ın Soğucak köyü başta olmak üzere Kovanlık ve Yonuzlu köylerinden köye gelip, yerleşenler olmuştur.

Köyün adı halk arasında “Kürtderesi” olarak telaffuz edilmektedir. Bu konuda GÜLCAN, “Köyün adına her ne kadar ‘Kürtderesi’ deniliyorsa da Selçuk ve Karamanoğulları çağlarında İç Anadolu’ya Moğol Tatarları yerleşmişlerse de Kürt yerleşimi olduğunu gösteren belgelere rastlamadım.” demektedir.

GÜLCAN, derenin yukarı kesimlerinin topografik yapısı gereği kurtların (Canis lupus), barınmasına çok elverişli olduğundan buraya “Kurtderesi” denilmiş olması gerektiği kanaatindedir.

Söylentilere göre, eski çiftlik merkezi olan yörede 7 kez yerleşme ve dağılma olmuştur.

XVIII. yüzyılda Hotamış’a yerleşen Türkmenlerden “Deli İmâm” adıyla ün yapmış gözünü budaktan sakınmayan Hâcı Alî Ağa (torunları UYAR soyadını almıştır) isminde bir kişi belirsiz bir nedenle Hotamış’tan ayrılarak obasıyla buraya gelmiştir. Burada yaz ayları çadırda kışın ise köyün yamaçlarındaki mağaralarında yaşamaya başlamışlardır.

Deli İmâm burada fazla kalmayarak, eniştesi Torucu Mustafa ve Paşa Süleymân obalarıyla birlikte Buyuntu (Ağaçyurdu) Köyü’nün ilk nüvelerini teşkil etmiştir.

1944 yılına kadar köyün yamaç arazilerinde üzüm bağları bulunmuyordu. Köyden “Deli Kerim” lakaplı önder bir çiftçi, burada bağ tesis etmek isteyince “buralar hayvanlarımızın yatak yeridir” şeklinde köylülerin muhalefeti ile karşılaşmıştır. Konu kaymakamlığa taşınmıştır. Köye gelen memurun müspet raporuna uyan kaymakam burada bağ kurulmasına ve karşı çıkanların el atmalarının önlenmesine karar vermiştir. Böylelikle köyün yamaç arazilerinde bağlar tesis edilmiştir.

“Kürtderesi” ismini taşıyan Aydın, Çine, Merkez’e bağlı olan köyün adı “Subaşı” olarak değiştirilmiştir.

Yine “Kürt” başlayan 46 köyün (Kürtaktaş-Kars, Kürtali-Trabzon, Kürtarage-Sivas, Kürtbakırı-Yozgat, Kürtbaloğlu-Erzincan, Kürtbeyaz-Sivas, Kürtteymir-Sivas, Kürthartos-Muş, Kürti-Diyarbakır, Kürtiyan-Adıyaman, Kürtkalmaz-Erzincan, Kürtkendi-Erzincan, Kürtkılavuz-Sivas, Kürtkozlu-Erzurum, Kürtköy (Ankara 2 adet, Bursa, Kars, Kastamonu 2 adet, Kocaeli, Sivas ve Uşak’ta toplam 9 adet), Kürtköyü, Kürtlarlı, Kürtler (6 adet), Kürtleravşarı-Kahramanmaraş, Kürtlerkayı-Amasya, Kürtlü (Sakarya, Samsun ve Yozgat’ta toplam 3 adet), Kürtmusa-Mersin, Kürtosman (Gaziantep ve Sivas’ta toplam 2 adet), Kürtpınar-Tokat, Kürtşeyh-Ankara, Kürtşeyhli-Sivas, Kürtüçadam-Muş, Kürtüdev-Bingöl, Kürtürünü-Tokat ve Kürtyenice-Sivas) ismi değiştirilmiştir.

Bu isim değişikliklerine o yıllardaki hükümetin “Kürt” ismine karşı yürüttüğü bir politikanın tezahürü olarak bakmak gerekmektedir.

Köy, Konya ili, Karaman İlçesi, Merkez Bucağı’na bağlı iken, 15 Haziran 1989 tarihinde kabul edilen “3578 sayılı 4 il ve 5 ilçe Kurulması Hakkında Kanun” ile Karaman İli, Merkez İlçesi, Merkez Bucağı’na bağlanmıştır (21 Haziran 1989 tarihli ve 20202 sayılı Resmî Gazete).

“Kürtderesi”,“Kurtderesi” karışıklığı 2008 yılında son bulmuş, köy için Karaman Valiliği tarafından köyün isminin “Kurtderesi” olarak kullanılması kararlaştırılmıştır.

Türkiye’de “Kurtderesi” adında; Hatay, Samandağı ilçe merkezinde bir mahalle ve Kastamonu, Ağlı, Tunuslar’ın bağlısı bulunmaktadır.

“Kurtdere” adında ise 2 köy (Kütahya, Hisarcık ve Elazığ, Merkez), 4 mahalle (Balıkesir, Karesi ilçe merkezi; Kocaeli, İzmit ilçe merkezi; Tekirdağ; Hayrabolu ve Saray ilçe merkezleri) ve 1 bağlı (Erzincan, Tercan, Bulmuş) bulunmaktadır.

Şu an Türkiye’de “Kürtderesi” ve “Kürtdere” isimlerinde bir yerleşim yeri bulunmamaktadır.

1246 (1831) tarihli Lârende Nüfus Defteri’nde (COA, Nfs. d 3451); Kürt Köyü, 49 hanede 110 kişi olarak kayıtlıdır.

Köy, 1314 (1896) yılı Konya Vilâyeti Sâlnâmesi’nde (İl Yıllığı) 12 hâne ve 47 kişi olarak kayıtlıdır.

1320 (1904) genel nüfus yazımı defterinde 47 kişi olarak sayılmıştır.

Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey, 1338 (1922) yılında köyün nüfusunu 13 hâne ve 75 kişi olarak kaydetmiştir.

1341 (1925) yılında yapılacak mebus (milletvekili) seçimi için hazırlanan esas defterinde 31 kişidir.

Köy; 1935’de 111, 1940’da 148, 1945’de 201, 1950’de 260, 1955’de 284, 1960’da 335, 1965’de 364, 1970’de 331, 1975’de 330, 1980’de 289, 1985’de 227 ve 1990’da 253 kişi olarak sayılmıştır.

2000 yılı nüfus sayımında köyün nüfusu, 242’ye düşmüştür.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 yılında geçilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne (ADNKS) göre köyün nüfusu 280 kişidir.

2008’de 275, 2009’da 287, 2010’da 259, 2011’de 267, 2012’de 254, 2013’de 262, 2014’te 273, 2015’te 273, 2016’da 284, 2017’de 296, 2018’de 309, 2019’da 316, 2020’de 310 ve 2021’de 298 kişi olarak tespit edilmiştir.

Köydeki sülâleler ve aldıkları soyadları; Halilibrahımoğulları (Bozkır Yonuzlu’dan gelmişler, Akgül), Yörükler (Aygün), Sarılar (Candan), Onbeşliler (Bozkır’dan gelmişler, Çağlar), Dikparmaklar (Çavaş, Savaş), Mustafaçavuşlar (Çelikyön), Semerciler (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Çetin), Balahmetler (Fideriş’ten gelmişler, Çınar), Pehlivanlar (Demirci), Gökhaliller (Bozkır Yonuzlu’dan gelmişler, Duran), ? (Bozkır Üçpınar’dan Babupçu’dan gelmişler, Erdemir), Zevgeçler (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Esen), Gülvetliler (Hadim Gülvetli’den gelmişler, İlçeli), Hacıhaliller (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Keskin), Kocaaliler (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Koca), Sağırkızınoğlanları (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Koçak), Kargalar (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Koçer), Kömbeciler (Kömbeci), Dedeoğlanlar (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Küçüker), Fakıkocalar (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Oğraş), Fakılarlı (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Silov), Hafızhocalar (Bozkır Kovanlık’tan gelmişler, Şengül), Osmanınoğlanları (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Taşkıran), Telliler (Bozkır’dan gelmişler, Telli), Delikerimler (Bozkır Ermence’den gelmişler, Tok), Alibıdıklar (Bozkır Kovanlık’tan gelmişler, Uysal), Uzunkocalar (Bozkır Soğucak’tan gelmişler, Uzun), Gövdenkocalar (Hadim Alata’dan gelmişler, Ünal) ve Tekavütler’dir (Yaşar).

186 seçmeni olan Kurtderesi Köyü’nde 1 Kasım 2015 günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde 182 seçmen 1384 numaralı sandıkta oy kullanmıştır. Kullanılan oyların 1 tanesi geçersiz sayılmıştır.

Kurtdereliler, 155 oyla en fazla AK Parti’yi tercih etmişlerdir. MHP 17 oy ve CHP 2 oy alırken, HDP’ye ise hiç oy çıkmamıştır.

16 Nisan 2017 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişi öngören halk oylaması (referandum) sonuçlarına göre; Kurtderesi Köyü’nde %89,33 oranında “evet” ve %10,67 oranında “hayır” çıkmıştır.

Köy muhtarı, Mevlüt AYGÜN’dür [irtibat numarası: 0 (530) 322 22 69].

Köyün azaları; Aziz KOÇAK, Mustafa AKGÜL, Ali İLÇELİ ve Mehmet Ali UZUN’dur.

Köyün eski muhtarları; Mehmet OĞRAŞ (2001-2009), Hidayet TAŞKIRAN (1999-2001), Halil KESKİN (1984-1999), Hüseyin TOK (1979-1984), H. Hüseyin ÜNAL (1977-1978), Mehmet DURAN (1973-1977), İbrahim ÇELİKYÖN (1971-1973), Mustafa KÜÇÜKER (1970-1971), Bayram TOK (1968-1970), Mustafa ÇELİKYÖN (1967) Hasan SAVAŞ (1963-1966), Hasan KÖMBECİ (1960), Mustafa ÇELİKYÖN (1949-1960), Mevlüt ERYAMAN (1954-1959), Mehmet KÖMBECİ (1952), Hüseyin COM (1950), Halil UZUN (1947-1950), Hüseyin CAN (1942) ve Mehmet KÖMBECİ’dir (1940).

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Buğday başta olmak üzere arpa, elma, ayçiçeği, nohut, yulaf, üzüm, dane mısır, aspir, korunga ve silajlık mısır yetiştirilmektedir.

Köyde 32 dekar alan nadasa bırakılmaktadır.

Köyde 676 adet büyükbaş hayvan varlığı ile 1.182 adet koyun ve 168 adet keçi olmak üzere toplam 1.350 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır. 41 adet arı kovanı mevcuttur.

Köyün kadastrosu 31 Temmuz 1968 tarihinde kesinleşmiştir. Köyün 65,6100 hektar orman varlığı tespit edilmiştir.

Köyün mevkiileri; Akkaya, Akyar, Akyas, Baldanyeri, Bozyer, Buldanyeri, Hamamtepe, Kazyatağı,  Körin, Köyiçi, Köyönü, Mezarönü, Öziçi, Salınbaşı, Taşınbaşı, Taşkesti ve Taşlıkepir’dir.

Köyde bulunan okul 1960 yılında inşa edilmiştir. Köyün çocukları ilk ve orta öğrenim için Karaman merkezde bulunan Fatih Eğitim Çalışanları ilk ve ortaokuluna taşınmaktadır.

Köyün medar-ı iftihârı Çanakkale şehididir. Piyade Er Hâcı Mestan-oğlu Ahmed [1300 (1884)- 22 Haziran 1331 (5 Temmuz 1915)]; Birinci Cihân Harbi, Çanakkale Cephesi, Sığındere’de şehadet şerbetini içmiştir.

Köy yolu asfalt olup, köyiçi yolu parke taşı ile kaplanmıştır.

Maden Tetkik Arama Enstitüsü’ne (MTA) göre köyde tenörü iyi kalitede kum-çakıl (Kcm) bulunmaktadır.

Deliçay Barajı, köye 1.4 km uzaklıktadır. Sel rejimli Deliçay üzerinde, sulama amacıyla 1991-2002 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır.

Kil çekirdekli toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 2.774.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 45,00 m, normal su kotunda göl hacmi 27,00 hm³, normal su kotunda göl alanı 1,80 km²‘dir. Baraj 13.000 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermektedir.

BİBLİYOGRAFYA:

Mehmet Akif Erdoğru, “Murâd Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilâyetinde Vakıflar-II”, Tarih İncelemeleri Dergisi, c. XVIII, S. 2, Aralık 2003,  s. 118, 119, 120, 126; Yusuf Halaçoğlu, Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar (1453-1650), Ankara 2009, c. IV, s. 1575, 1577; İbrahim Hakkı Konyalı, Âbideleri ve Kitâbeleri İle Karaman Tarihi, Ermenek ve Mut Âbideleri, İstanbul 1967, s. 255; Osman Gümüşçü, XVI. Yüzyıl Lârende (Karaman) Kazası’nda Yerleşme ve Nüfus, Ankara 2001, s. 51, 64, 141, 180; Alâaddin Aköz, XVI. Asırda Lârende Kazâsı Hakkında, Osmanlı Araştırmaları XIII, İstanbul 1993, s. 113, 123, 130; Durmuş Ali Gülcan, Karaman Mahalle, Kasaba ve Köyleri Tarihçesi, Karaman 1989, s. 56, 57, 251-253; Ahmet Cengiz, Karaman Tarihi (XVIII. Yüzyıl), Konya 2014, s. 128, 281; Alaattin Aköz, 319 Numaralı Karaman Şer’iyye Sicili 1905-1906 (R. 1320-1322), Konya 2012, s. 51; Alaattin Aköz, 323 Numaralı Karaman Şer’iyye Sicili 1897-1901 (R. 1312-1317), Konya 2012, s. 43, 50, 54, 57, 71, 80, 88, 90, 100, 105, 109, 149, 156, 158, 167; Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları, Dahiliye Vekaleti, İstanbul 1928, s. 854; Şeyda Taşdemir, 1831 Tarihli Lârende (Karaman) Nüfus Defteri’nin Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2019, s. 14; Abdullah Uysal, Necati Alodalı, Musa Demirci, Dünü, Bugünüyle Karaman Kültür-Tarih-Coğrafya, Konya 1992, s. 167; İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Köylerimiz (1 Mart 1968 gününe kadar), Ankara 1968, s. 386, 484, 712, 713; Doğan Koçer, Karaman Temettü’ât Defterleri, Karaman 2007, c. I, s. 87, 232, 238, 241; c. III, s. 450-452; Karaman İli Maden ve Enerji Kaynakları, MTA Türkiye Jeotermal Kaynakları Envanteri 2005, s. 1; https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr erişim tarihi: 05.02.2016; http://karaman.gov.tr/il-mahalli-idareler-mudurlugu erişim tarihi: 19.02.2016; www.msb.gov.tr erişim tarihi: 22.12.2016; www.karamankadastro.gov.tr erişim tarihi: 22.12.2016; https://sonuc.ysk.gov.tr/module/ssps.jsf erişim tarihi: 07.02.2016; http://www2.dsi.gov.tr/baraj/detay.cfm?BarajID=259 erişim tarihi: 22.12.2016;  bucivar.com/karaman/merkez/kurtderesi erişim tarihi: 22.12.2016;

Uğur ERKÂN.