GÜNGÖR, İbrahim Hulûsi
(1928-2012)
Karamanlı, akademisyen (Prof. Dr.), yüksek mühendis ve mîmar.
1928 yılında Karaman’da doğdu. Babası Veysel Efendi’dir. Annesi Mezhepoğullarından Abdurrahman Efendi’nin büyük kızı Ayşe Hanım’dır.
İlk ve ortaokulu Karaman’da, liseyi Konya’da okudu.
1952 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Mîmarlık Bölümü’nü birincilikle bitirdi.
Bir süre serbest mîmar olarak çalıştı.
Akabinde İTÜ Maçka Teknik Okulu’na geçti. Burada 5 yıl müdür muavinliği yaptı.
1962 yılında Türkiye Mühendis ve Mîmarlar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı Mîmarlar Odası İstanbul Şubesi’nde sekreter üye ve 2. başkan olarak görev yaptı.
1963 yılında oda adına “Mimarlık” dergisini çıkardı. Derginin 7 sayısında sekreter üye ve yazı işleri müdürü olarak görev yaptı. 16. sayının sonuna kadar da yönetim kurulunun içinde değişik görevler üstlenerek 1965 yılının mart ayına kadar çalışmaya devam etti.
Beylerbeyi Sahili’ndeki Prof. Dr. Yalçın AKÖZ’e ait Aköz Apartmanı’nın (1965-1967) mimarisini çizdi.
Bu arada İTÜ tarafından meslekî incelemelerde bulunmak için Almanya’ya gönderildi.
1966 yılında İstanbul Devlet Mühendislik ve Mîmarlık Akademisi’ne (İDMMA) geçti. 1982’de İDMMA Yıldız Üniversitesi (YÜ) adını aldı. 1992’de Yıldız Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) adını aldı.
1966-1967 (12. Dönem) yılları arasında Ankara Merkez Yönetim Kurulunda görev yaptı.
1972 yılında profesör oldu.
1973 yılında Ankara Devlet Mühendislik ve Mîmarlık Akademisi’ni kurdu ve başkanlığını yaptı. Daha sonra bu akademi diğer akademilerle Gazi Üniversitesi’nin bünyesinde birleşti.
1982 yılında Edirne Trakya Üniversitesi Mühendislik ve Mîmarlık Fakültesi’nin kurucu dekanlığını yaptı. Burada 5 yıl görev yaptı.
Türkiye’de, ilk Halıcılık ve Desinatörlüğü Bölümü’nü Çanakkale Meslek Yüksekokulu’na kazandırdı. O yıllarda Çanakkale Meslek Yüksekokulu Trakya Üniversitesi’ne bağlı idi.
Böylelikle bir ev endüstrisi olan halıcılık, onun sayesinde ülkemizde akademik olarak ilk kez hayata geçirilmiş oldu.
Mimar Sinan, Erciyes ve Selçuk Üniversitelerinde derslere girdi.
2 Ekim 1987 tarihinde Yıldız Teknik Üniversitesi’nden emekliye ayrıldı.
Birçok ulusal ve uluslararası kongrede bildiri sundu. Bugüne kadar 15’ten fazla meslek ve araştırma kitabı yayımladı.
Emekliğinde Turgutreis Bodrum’a taşınarak, burada mîmarlık ve danışmanlık bürosu açtı.
Yurt içinde yurt dışında birçok mîmarî projeye imza attı.
1992’de İstanbul Karamanlılar Derneği ile 1993’de İstanbul Karamanlılar Eğitim Vakfı’nın (İKEV) kurucuları arasında yer aldı. İKEV’in ilk başkanlığını yaptı.
2011 yılında Türk dili ve tarihine ilişkin araştırmaları, Karaman’a ve Yunus Emre’ye ilişkin belgeleri, ansiklopedileri ve farklı dillerde hazırlanan güncel kitapları ihtiva eden bin adet kitabını Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’ne bağışladı. Yine aynı miktarda mîmarlıkla ilgili kitaplarını da Trakya Üniversitesi’ne verdi.
Mîmar Sinan ve Yunus Emre konularında araştırma yaptı. 1991 yılında “Devlet Arşivlerinde Yunus Emre İle İlgili Belgelerin Ortaya Koyduğu Gerçekler” isimli araştırması “Devlet Arşivlerindeki Belgelerle Yunus Emre” kitap olarak yayımlandı.
5 Nisan 2012 Perşembe günü İstanbul’da vefat etti.
Cenazesi 6 Nisan 2012 günü Cuma namazını müteakiben Ataköy 5. Kısım Ömer Doruk Camii’nden kaldırıldı.
5-6 Nisan 2012 tarihinde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ayvacık Meslek Yüksekokulu bünyesinde gerçekleştirilen “Halıcılık ve Kilimcilik Programının Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştay”ının gerçekleştirildiği gün vefatının öğrenilmesiyle bu çalıştay aynı zamanda kendisini anma etkinliği olarak da kabul edildi. Kendisine, emeklerine saygıyla beraber; rahmet, minnet ve sevenlerine sabır ve başsağlığı dilendi.
2013 yılında yayımlanan Çalıştay kitabı da ona ithaf edildi.
Karaman’a derin ve köklü bir gönül bağı ile bağlıydı. Türk Dil Bayramı ve Yunus Emre’yi Anma etkinliklerine katıldı.
Oldukça yapılı, uzunca boylu, saçları hafif seyrelmiş, yuvarlak ve Orta Anadolu insanlara özgü yanaklı, küçük yuvarlak gözlü ve gözlüklü, şık ve temiz giyimli idi. İnsanları samimî ve saygılı bir şekilde karşılardı. Resim yapmak, kitap yazmak gibi hiç vazgeçmediği hobileri vardı. Ömrünü büyük ölçüde bu tür etkinliklere adadı. Çalışkan, kararlı, gayretli birisi idi.
Emekliliğinde hüsn-ü hat çalıştı. Bu çalışmaları dayısının kızı Mualla MEZHEPOĞLU tarafından Karaman Tanıtım Derneği’ne (KARTAP) bağışlandı. Karaman’a getirilen ve derneğin demirbaşına kaydedilen levhalar; İl Millî Eğitim Müdürlüğü ile yapılan protokol gereği Gazi Kültür Merkezi’nde (Gazi Mustafa Kemâl İlkokulu) sergileniyor.
Kendi ifadesiyle mîmar olmak çok zordu: “Mimar olunmaz mimar ölünür. Eğer öldüğünüzde falanca mimar öldü derlerse o zaman mimar olmuşsunuz demektir. İyi bir mimar olmak için mimarlığın dayandığı felsefeleri çok iyi bilmek ve kurgulamak gerekir. Hatta mümkün olduğu kadar tavizsiz şekilde… Tam tavizsiz çalışmak çok zor çünkü ortada bir mal sahibi olgusu, müteahhit olgusu, belediye olgusu var. Bunları ne kadar ikna edip onların etkisinden kurtulabilirseniz o nispette konunuza eğilmiş olursunuz.”
Hem mîmar oldu, hem de mîmar olarak öldü.
Yetiştirdiği talebelerin her birinde bir İbrahim Hulûsi GÜNGÖR olarak yaşamaya devam ediyor.
Uğur ERKÂN.
BİBLİYOGRAFYA:
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ayvacık Meslek Yüksekokulu, Halıcılık ve Kilimcilik Programının Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı (5-6 Nisan 2012), Çanakkale-2014, s. 12; İ. Hulusi Güngör, Modern Mimarlığın 100 Yıllık Gelişimi, İstanbul: Bilgisayar Destekli Baskı ve Reklam Hizmetleri, 2010, s. 159; Yıldız Teknik Üniversitesi Tarihçesi (https://mmr.yildiz.edu.tr/tarihce); İbrahim Hulusi Güngör, Devlet Arşivlerindeki Belgelerle Yunus Emre, Karaman’ın Sesi Matbaası, Karaman, 1991 ; “Prof. Dr. İbrahim Hulusi GÜNGÖR Hocamızı Kaybettik”, İKEV Postası, Nisan 2012, Sayı: 41, s. 5; “Mimarlık Dergisinin Kurucusu Olarak Hulusi Güngör”, Mimarlık Dergisi, Mayıs-Haziran 2012, Sayı: 365, s. 2; İ. Hulusi Güngör, “Dergimizin Kuruluşu”, Mimarlık Dergisi, Mayıs-Haziran 2001, Sayı: 301, s. 11; KMÜ Rektörü Prof. Dr. Sabri GÖKMEN’in Taziye Mesajı (https://basin.kmu.edu.tr/duyuru.aspx?ayrinti=397);
