SİNAN’IN ABDULLAH USTA

ABDULLAH GÖKÇEL

[1316 (1900)-1969]

Karaman’ın ilk mermer ustası.

1316’da (1900) Beydilli köyünde doğdu. Babası imamlık yapan aynı zamanda gazi olan İsmâ’îl Efendi’dir [1261 (1845)-1326 (1910)].

Annesinin adı Sinan’dır. Babasını 10 yaşında kaybetti. Bu sebeple “Sinan’ın Abdullah” diye anıldı.

Köyünde zirâatla iştigal etti. İstiklâl Harbi’nde tek gözüne şarapnel parçası isabet etti. Köyüne mâlûl bir gazi olarak geri döndü.

Aynı zamanda emmizâdesi, kapı komşusu ve cephede silâh arkadaşı olan Hacı Sofu GÜNEŞ ile biraya geldiklerinde hatıralarını ağlayarak anlattılar.

Köyünde bir süre zirâatla iştigal etti. Bir Konya ziyaretinde mermer ve mozaik mezarların imâlatı dikkatini çekti ve bu mesleği yapabileceğini aklına kestirdi.

1928 yılında köyünden bir miktar toprak satarak, Kırmahalle’den arsa satın aldı. Kendi ürettiği kerpiçler ile evini yaptı. Bu ev 1998 yılında 18 inci madde uygulaması ile yıkıldı. O evde sofrası hiç ortadan kalkmadı, gelen gideni eksik olmadı. Herkesçe sevilen ve ihtiyaç duyulan bir kimse idi.

Çok heveslendiği ve merak ettiği taş-mermer ve akabinde mozaik işlerine atıldı. Akabinde Adana’ya gidip 2 torba siyah çimentoyu tren ile Karaman’a getirdi. Evinin bahçesindeki alanda toprağı kalıp yaparak Deliçay Deresi’nden at arabası ile getirttiği kumlar ile betonu harç yaparak mezar taşı dökümü yaptı. Farklı tarzlardaki demir parçalarını keski-çekiç haline getirerek ilk siparişi olan mezar taşının yazılarını yazdı. O yıllarda boya olmadığı için boyamadan mezarlığa montajladı. Yine toprağı kalıp olarak kullanarak tuvalet taşı, lavabo taşlarını mozaikten imal edip, sattı. Günden güne kendisini geliştirdi. Evlerin bahçeleri için altıgen-sekizgen şeklinde süs amaçlı su fıskıyeli havuzları imal etti. Karaman’a göçün artmaya başlaması ile bu ürünlere talep de çoğaldı. Etrafındaki boş arsaları alıp ev yapmak isteyenlere evler inşa etti.

Gittiği köyün kayalarından kestiği taşlarla meydan çeşmeleri, sarnıçlar, kuyular, kemerler ve köprüler yaptı. Aynı zamanda mezar yapılarına da büyük önem verdi. Bu arada büyümeye başlayan çocuklarını da yanında çalıştırarak, onlara mesleki tecrübelerini aktardı.

Kırmahalle’de ikamet eden aslen Başkışlalı Döne Hanım’la evlendi. Mahallenin “Döne Aba’sı” aynı zamanda mahallenin ahlâk bekçilerinden birisi idi. Şalvarı üzerinde iken bacak bacak üzerine attı diye, biraz sesli güldü diye ve bunlara benzer birçok nedenle mahallede dayak attığı çok kadın vardı. Bu evliliğinden 2’si kız, 5’i oğlan olmak üzere 7 çocuğu oldu.

5 çocuğuna da sanatını öğretti fakat çocuklarından en küçük olan Enver (1946-2017) baba mesleğini devam ettirdi.  Diğer çocukları Avrupa’ya gittiler. Bugün ise torunları bu mesleği devam ettiriyorlar.

7 Ağustos 1969 tarihinde vefat etti.

Öncülüğünü yaptığı Karaman’da 1980 ve 1990 yıllarda 2., 3. ve 4. mermerci dükkânı da açıldı. Günümüzde ise 20-25 kadar mermer dükkânı bulunuyor.

Uğur ERKÂN

BİBLİYOGRAFYA:

Mustafa Turan GÖKÇEL’in sosyal medya paylaşımları https://www.facebook.com/profile/100014669734057/search/?q=dedem; Ersin GÖKÇEL ile yapılan mülakat; Abdullah GÖKÇEL http://web.karaman.bel.tr:571/Mebis/YolTarifi.aspx?Id=4325 Erişim Tarihi: 19.03.2023; Enver GÖKÇEL http://web.karaman.bel.tr:571/Mebis/YolTarifi.aspx?Id=18449 Erişim Tarihi: 19.03.2023;