Karaman merkeze bağlı köy.
Karaman’ın güneybatısında yer alan köy, Damlapınar (Manyan), Yılangömü (Hayrettinli), Burhan, Çukurbağ, Çatak, Dağkonak (Dağal) ve Yukarıkızılca köyleriyle komşudur.
37° 2′ 59,319” kuzey ve 32° 54′ 32,7558” doğu koordinatlarında yer alan köy, bağlı olduğu Karaman Merkez ilçe merkezine 45 km mesafededir.
Yamaçta kurulan köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği), 1.285 m’dir.
Köy merkezine 8 km’den mesafeden yakın 3 köy bulunmaktadır. Dağkonak (Dağal) 4,51 km, Damlapınar (Manyan) 6,5 km ve Çatak 6,65 km’dir.
Köyün, “Kayapınar”, “Pamukdere” ve “Sarnıç” adlarında 3 bağlısı bulunmaktadır.
Göcer, XVI. yüzyılda Lârende Nâhiyesi’ne bağlı bir karye (köy) idi.
924 (1518) yılında 2 hâne ve 3 Müslüman neferden oluşuyordu. Karyenin vergi hâsılı (geliri) 192 akçe idi.
Köy, 935 (1529) yılında 2 hâne ve 3 Müslüman neferden oluşan karyenin vergi hâsılı 253 akçe idi.
Köy; Başbakanlık Osmânlı Arşivi, 948 (1541) yılı Mufassal Tahrir Defteri (TD., nr. 415), sayfa 185’de “Göçer Karyesi” olarak geçmektedir.
Lârende şehrinin Odun (ve) Toprak defterinin beyanında; Karye-i Göcer’in yol yapımı için kullanılmak üzere 5 kantar toprak ve 5 kantar odun tahsis olunmuştur [KŞS., nr. 280, 1a, sene 1054 (1644)].
Köy, 29 Rebiyülahir 1177 (6 Kasım 1763) tarihli 281 numaralı Karaman Şer’iyye Sicili’nde Karaman Kazâsı’na bağlı 29 köyden biri olarak geçmektedir (s. 89/2).
15 Rebiulahir 1188 (25 Haziran 1774) tarihinde Devlet merkezinden çeşitli sebeplerle gelen görevlilere ve ayrıca kazânın bazı hizmetleri için Karaman’dan yapılan masraflara mukabil karye halkından tahsil edilmek üzere; Karye-i Göcer’in hissesine 190 kurûş vergi düşmüştür (KŞS., nr. 290, s. 28).
25 Receb 1188 (1 Ekim 1774) yılında İbrikli mahallesi sakinlerinden Tebek-oğlu Seyyid elhâc Ahmed bin elhâc Mehmed vefat etmiştir. Verâseti, zevceleri Şerîfe Fâtıma bint-i Zeynelâbidin, Şerîfe bint-i elhâc Hamza ve Şerîfe Kerime bint-i elhâc Yahya hâtûnlar ile oğlu Seyyid Hamza’ya, büyük kızları Fâtıma, Vasfiye ve Âlime’ye, küçük kızı Şerîfe’ye intikal etmiştir. Müteveffanın Göcer karyesinde bulunan 35 davarının kıymeti 45 kurûştur (KŞS., nr. 290, s. 60-6 1/1).
5 Safer 1189 (7 Nisan 1775) tarihinde 25 Rebiülahir 1188’den 5 Safer 1189’a kadar (5 Temmuz 1774- 7 Nisan 1775) Karaman’da biliktiza yapılmış olan masraf mukabili Karye-i Göcer’e 550 kurûş vergi taksim edilmiştir (KŞS., nr. 290, s. 88).
3 Recep 1189 (30 Ağustos 1775) tarihinde Saferü’l Hayr’ı 5. gününden, Receb-i Şerîfinin başına gelinceye dek (7 Nisan 1775-28 Ağustos 1775) Karaman’da biliktiza yapılmış olan masraf mukabili Karye-i Göcer’e 750 kurûş vergi taksim edilmiştir (KŞS., nr. 290, s. 114).
19 Zilhicce 1189 (11 Şubat 1776) tarihinde 1189 senesi Saferü’l-Hayr’ı 15. gününden, Zilhicce’nin 19. gününe gelinceye kadar (17 Nisan 1775-11 Şubat 1776) Devlet merkezinden çeşitli sebeplerle gelen görevlilere ve ayrıca kazânın bazı hizmetleri için Karaman’dan yapılan masraflara mukabil karye halkından tahsil edilmek üzere; Karye-i Göcer’e 575 kurûş vergi tahakkuk ettirilmiştir (KŞS., nr. 290, s. 126).
19 Receb 1190 (3 Eylül 1776) tarihinde 1189 senesi 19 Zilhiccesi’nden 19 Receb-i şerifi’ne kadar (10 Şubat 1776- 3 Eylül 1776) Karaman’da biliktiza yapılmış olan masraf mukabili Karye-i Göcer’den 390 kurûş vergi ödemesi istenmiştir (KŞS., nr. 290, s. 153/1).
20 Zilhicce 1190 (30 Ocak 1777) tarihinde H. 19 Receb 1190’dan 20 Zilhicce 1190’a kadar (3 Eylül 1776-30 Ocak 1777) Karaman’ın biliktiza vaki olan masarifatı Karaman’da sakin ulemâ, sülehâ, âyân ve ahali meyanında hesap edilerek mahalle ve karyelere taksim edilmiştir. Buna göre Karye-i Göcer’e 575 kurûş vergi düşmüştür (KŞS., nr. 290, s. 163/2).
Karye-i Göcer, senede bir def’a olmak üzere 1245 (1830) yılı için hâkim efendilere 14 kurûş ve mutâd kâtiplere 9 kurûş olmak üzere toplam 23 kurûş aidat veriyordu (KŞS., nr. 296, s. 14.1).
5 Rebîü’l-evvel 1246 (24 Ağustos 1830) yılında Medîne-i Karamânda tertîb olunan iâne-i tazmin-i ticâret akçesi defterinde; Göcer karyesi muhtârı Deli Ahmed 300 kûruş sermaye ile kayıtlıdır (KŞS., nr. 296, s. 26.1).
12 Cemâziye’l-evvel 1246 (7 Kasım 1830) tarihli Medîne-i Lârende kazâsına bâ buyuruldı matlub olunub kazâ-i mezbûrun mahallât ve kurâsından cem’ ve tedârik birle Konya’ya irsâl olunan şairin (köy ve kazaların arpa) defterinde; Göcer karyesinden şaîr 16 kile beyân olunmuştur (KŞS., nr. 296, s. 155.1).
1246 (1830) yılında Lârende kazâsında askerlik yapanlar arasında Göcer karyesinden Kara Alî-oğlu İlyas’ın-oğlu Süleymân bulunmaktadır (KŞS., nr. 296, s. 50.2).
5 Zilhicce 1246 (17 Mayıs 1831) tarihinde rûz-i hızır i’tibâriyle yani Zi’l-hiccetü’ş-Şerîfenin beşinci gününe gelinceye kadar altı mâhda Karye-i Göcer’in Der-Saâdete bildirilen masrafı 1.546 kurûştur. Göcer karyesinden olub Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyyeden Abdullâh’ın üzerine vârid olan sâliyanesi 122 kurûştur (KŞS., nr. 296, s. 94.1).
9 Zi’l-hicce 1246 (21 Mayıs 1831) tarihinde Göcer karyesi sâkinlerinden Sipâhi Mehmed’in vefâtı üzerine miras taksimi defterinde; zevceleri Âişe ve Safiye ile çocukları; Mustafâ, Mehmed, Süleymân, İbrâhim, Hasan, Yusûf, Ahmed, Fâtıma, Şerîfe, Âişe ve ammi mezkûru Abdullah’ın isimleri geçmektedir (KŞS., nr. 296, s. 123.2).
15 Safer 1247 (26 Temmuz 1831) tarihinde Karye-i Göcer’den Yek Mehmed’in-oğlu Mehmed, Eskici Alî’nin-oğlu Mehmed ve Kır Hâcı-oğlu Mahmûd bin Mustafâ askere alınmıştır (KŞS., nr. 296, s. 86.2).
1 Rebîü’l-âhir 1247 (9 Eylül 1831) tarihinde asâkir-i hassa-i şâhâne ve Mansûre-i Muhammediyye alayları ikmâl-i noksanları için gönderilen ve Kütahya’ya varmadan firar eden 8 askerin yerine Göcer karyesinden Duman-oğlu Ahmed’in-oğlu Hasan, Der-Saâdete gönderilmiştir (KŞS., nr. 296, s. 96.2).
1256 (1840) yılı temettü’ât defterinde Göcer için; “ Hass-ı Hümâyûn Tîmârı dâhilinde olub Voyvodalar tarafından ta’şîr olunageldiği” ifadesi kullanılmıştır.
125 hâneye malik Göcer Karyesi’nde; isimleri geçen hâne reisleri ve meslekleri; Abdülkerîm-oğlu Mehmed (imâm), Kara Alî-oğlu Beğ Mehmed (çiftçi), Muslu Kethüda-oğlu Süleymân (çiftçi), Hâcı Hüseyin-oğlu Hasan (çiftçi), Osmân Kethüda-oğlu Mustafâ (çiftçi), Deli Ahmed-oğlu Osmân (çiftçi), Mustafâ-oğlu Ahmed (Rum ili ordusunda asker), Kır Hâcı Mustafâ-oğlu Mehmed (çiftçi), Molla Ebûbekir-oğlu Ahmed (çiftçi), Semerci Hasan-oğlu Yusuf (çiftçi), Kır Hâcı Mustafâ-oğlu Mahmud (semerci), Muslu-oğlu Mehmed (çiftçi), Muslu-oğlu Mustafâ (çiftçi), Demirci Süleymân-oğlu İbrâhim (çiftçi), Abdullâh-oğlu Hüseyin (çiftçi), Duman Ahmed-oğlu Hasan (ırgat), Eskici Alî-oğlu Hasan (eskici), Top Ahmed-oğlu İbrâhim (ırgat), Ahmed-oğlu Abdülazîm (çiftçi), Hâcı Mehmed-oğlu Mehmed (çiftçi), Alî Dede-oğlu Mehmed (ırgat), Kara Mehmed’in Mustafâ-oğlu Ahmed (çiftçi), Melek Mustafâ-oğlu Hasan (ırgat), Süleymân-oğlu Kulaksız Memiş (çiftçi), Köse Mehmed-oğlu Hüseyin (ırgat), Abdî Hasan-oğlu Mehmed (ırgat), Hamza-oğlu Alî (çiftçi), Kara Mehmed-oğlu Mehmed (ırgat), Sarı Mehmed-oğlu Bal Alî (ırgat), Hasan-oğlu Hüseyin (çiftçi), Ahmed-oğlu Mehmed (ırgat), Hâcı Halîl-oğlu Ahmed (çiftçi), Mustafâ-oğlu Şişman Mehmed (çiftçi), Mustafâ-oğlu Aza Mûsâ (çiftçi) Mustafâ-oğlu Hayta Süleymân (çiftçi), Mehmed-oğlu Karakaşlı Ömer (çiftçi), Bakırcı Abdullâh-oğlu Mustafâ (ırgat), Eğri Hüseyin-oğlu İbrâhim (ırgat), Güdük İbiş-oğlu İbrâhim (ırgat), Hasan-oğlu Mumcu Hasan (ırgat), Tuşu Mehmed-oğlu Mehmed (ırgat), Hâcı Mustafâ-oğlu Ahmed (çiftçi), Hâcı Mustafâ-oğlu Mehmed (çiftçi), Uzun Deli Hüseyin-oğlu Hüseyin (çoban), Deli Mustafâ-oğlu Alî (ırgat), Abdülkerîm’in Süllü-oğlu Mehmed (ırgat), Hamza-oğlu Abdullâh (çiftçi), Memiş-oğlu Mehmed (fukara), Emir Osmân-oğlu Mehmed (ırgat), Aza Osmân-oğlu Mustafâ (ırgat), Sağır Mehmed-oğlu Mustafâ (çiftçi), Kanbur Hüseyin-oğlu Ahmed (ırgat), Süleymân-oğlu Cömcöm Ahmed, (ırgat), Sarı Mehmed’in Mustafâ-oğlu Mehmed (çiftçi), Kadı Mustafâ-oğlu İbiş (çiftçi), Göcen Mustafâ-oğlu Abdülkerîm (ırgat), Memiş-oğlu Tanbur Süleymân (çiftçi), Kulak Memiş-oğlu İbrâhim (ırgat), Kuğu Mehmed-oğlu Ahmed (çiftçi), Göcen Mustafâ-oğlu Mustafâ (ırgat), Kara Mustafâ-oğlu Mehmed (çiftçi), Samat Memiş-oğlu Hasan (ırgat), Halîl-oğlu Recep (çiftçi), Alemdâr Mustafâ-oğlu Mehmed (eytâm), Kerimler’in Mehmed-oğlu İbiş (ırgat), Abdülfettah-oğlu Alî (çiftçi), Sarı Süleymân-oğlu Alî (eytâm), İmâm Mustafâ-oğlu Süleymân (asker), Mustafâ-oğlu Melek Mustafâ (çiftçi), Süleymân-oğlu Kel Ahmed (çiftçi), Hüseyin-oğlu Mustafâ (çiftçi), Nurullah-oğlu Mustafâ (ırgat), İlyas-oğlu Mehmed (çiftçi), Arık Mehmed-oğlu İbrâhim (ırgat), Kara Hüseyin-oğlu Mehmed (ırgat), Osmân-oğlu Nurullah (ırgat), Mehmed-oğlu Kara Hüseyin (ırgat), Kumcu Mehmed-oğlu Mehmed (ırgat), Ahmed-oğlu Kumcu Hasan (çiftçi), Kara Halîl-oğlu Halîl (ırgat), Kulaksız Hasan-oğlu Mûsâ (ırgat), Kadı İbrâhim-oğlu Mehmed (ırgat), Hüseyin-oğlu Mumcu Mehmed (ırgat), Tonbul Hüseyin-oğlu Mehmed (çiftçi), Teke Mehmed-oğlu Osmân (çiftçi), Teke Mehmed-oğlu Osmân (çiftçi), Yarımağa’nın Mustafâ-oğlu Süleymân (ırgat), Ahmed Kethüda-oğlu Mustafâ (ırgat), Kuru Alî’nin Mehmed’in-oğlu Alî (eytâm), Kuru Alî-oğlu Ahmed (ırgat), Sarac Velî-oğlu Hasan (ırgat), Osmân Efendi-oğlu Mehmed (müsin ve ihtiyar), İbrâhim-oğlu Ağa Mehmed (alil), Kuyucu Mehmed (çiftçi), Hâcı Mehmed-oğlu Hasan (çiftçi), Kürt Alî’nin-oğlu Osmân (ırgat), Eğinli Ahmed-oğlu Mehmed (ırgat), Hasan-oğlu Deli Mehmed (ırgat), Hasan-oğlu Mustafâ (ırgat), Şavklı-oğlu Hasan (asker), Hüseyin-oğlu Mustafâ (ırgat), Mehmed-oğlu Mehmed (süvari sipâhi), Alîce-oğlu Alî (ırgat), İbrâhim-oğlu Alî bey (talebe), Eğri Mehmed-oğlu Mustafâ (ırgat) ve Mehmed-oğlu Osmân’dır (eytâm) (BOA., ML., VRD., TMT., nu: 10464).
Karyede; 10 adet bargir (beygir), 35 adet inek, 17 adet katır, 1.024 adet keçi, 80 adet oğlak, 107 adet merkeb, 1.756 adet öküz, 20 adet tana, 1 adet tay, 2 adet tosun, 11 adet zenbûr (arı) kovanı, 3,5 hisse asiyâb (değirmen), 292,5 dönüm bağ, 1 adet demirci dükkânı, 15 dönüm alâ tarla, 265 dönüm ednâ tarla, 51 dönüm hâlî tarla ve 229 dönüm mezrû tarla kaydı bulunmaktadır.
Karyenin emlâk kıymeti 25.685 kuruş, hayvân kıymeti 44.783 kuruş, temettü’âtı 24.823 kuruş, yekûnu 95.291 kuruş, hâne başı ortalama geliri 762 kuruş ve tekâlifi 12.560 kuruştur (BOA, ML. VRD. TMT. Defter nu: 10442, s. 188-203).
1312-1317 (1897-1901) yılları 323 Numaralı Karaman Şer’iyye Sicili’nde Göcer Karyesi’nden ismi geçenler şunlardır: “Fâtıma bint-i Alî, Mehmed bin Ahmed, Alî bin Hasan, Şerîfe bint-i Ahmed, Âyşe bint-i Mehmed, Mehmed bin Osmân, Fâtıma bint-i Ahmed, Şerîfe bint-i Mustafâ Çavuş, Âyşe bint-i Memiş, Durmuş Alî bin Hasan, Ümmügülsüm bint-i Osmân, Hüseyin bin Süleymân, Fâtıma bint-i Alî, Mustafâ bin Alî, Emîne bint-i Ahmed, Mehmed bin Yûsuf, Hurîye bint-i Mehmed, Mehmed bin Alî, Fâtıma bint-i Mehmed, Memiş bin Mehmed, Âyşe bint-i Velî, Mehmed bin Hasan, Âyşe bin Recep, Mehmed bin Mustafa, Fâtıma bint-i Hasan, Mehmed bin Süleymân, Şerîfe bint-i Süleymân, Hüseyin bin İbiş, Fâtıma bint-i İbrâhim, Ya’kûb bin Hâcı Hüseyin, Cennet bint-i Mehmed, Alî bin Mehmed, Fâtıma bint-i Alî ve Hüseyin bin Alî.”
29 Rebiyülahir 1323 (3 Temmuz 1905) tarihli imâmet ve hitâbet tevcihi konulu i’lâmda; Göcer Köyü câmiinin vefat eden imâm-hatibi Abdülkâdir Halîfe ibn Mehmed’in yerine boşalan imâmet ve hitâbeti Halîl İbrâhim Efe ibn İbrâhim Ağa’nın uhdesine verilmiştir (Nu: 32, s. 20/3
9 Cemazeyilevvel 1323 (12 Temmuz 1905) tarihli i’lâmda Göcer Köyü câmiinin İmâm-hatibi Halîl İbrâhim Efe ibn İbrâhim Ağa’ya vazifesi tevcih edilmiştir (Nu: 38, s. 24/3).
15 Rabiyülevvel 1324 (9 Mayıs 1906) tarihli vefat eden askerin (Alî-oğlu Durmuş) veraseti konulu davada eşi Âyşe kızı Hüseyin, oğlu Alî ve kızı Sâkine, Hüseyin-oğlu Halîl ve Mehmed-oğlu Süleymân’ın isimleri geçmektedir.
Köy, Konya Vilâyeti Sıhhiye Müdürü Dr. Nazmi Azmi Bey [SELCEN, 1303 (1887), Arapgir, Malatya-1945, İstanbul]; tarafından 1338 (1922) yılında kaleme alınan “Türkiye’nin Sıhhi-i İçtimai Coğrafyası-Konya Vilâyeti” kitabında, Konya Vilâyeti, Karaman Kazası, Afgan Nâhiyesi’ne bağlı “Göçe” olarak geçmektedir.
Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey [SAVAŞÇIN, 1309 (1893), Sapancalı, Sakarya-1958, ?]; 1338 (1922) yılında kaleme aldığı “Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi” isimli kitabında, Afgan Nâhiyesi’ne tabi Göcer Köyü’nün, Merkez Kazâ’ya 5 saat mesâfede olduğu kaydetmiştir.
1928 yılında eski Türkçe alfabe ile yayınlanan “Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları” isimli kitapta Göcer Köyü; Konya Vilâyeti, Karaman Kazâsı, Başkal’a (Başkışla) Nâhiyesi köyleri arasında zikredilmiş ve eski Türkçe harfler ile “كوجر”, Lâtin harfleriyle “Gueudjére” şeklinde ifade edilmiştir.
Köy, halk arasında “Gücer” olarak telaffuz edilmektedir. Köye ismini veren Göcer Bey, Şikârî’nin Karamannâme (Zamanın Kahramanı Karamanîlerin Tarihi) isimli eserinde, 12 yerde geçmektedir. Göceroğlu ise 3 kez geçmektedir.
2005 yılında söz konusu eser üzerinde çalışmalar yapan Metin SÖZEN ve Necdet SAKAOĞLU, Göcer Bey’i o dönemdeki seslendirilişine göre “Gücer Bey” olarak Lâtinize (transkript) etmişlerdir.
Köy, Konya İli, Karaman İlçesi, Kızılyaka Bucağı’na bağlı iken, 15.06.1989 tarihli ve 3578 sayılı “4 İl ve 5 İlçe Kurulması Hakkındaki Kanun” ile Karaman İli, Kâzımkarabekir İlçesi, Merkez Bucağı’na bağlı 17 köyden birisi olmuştur (21.06.1989 tarihli ve 20202 sayılı Resmî Gazete).
Daha sonra 22.02.1993 tarihli ve 21504 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan kararla Kâzımkarabekir İlçesi’nden ayrılarak Karaman İli, Merkez İlçe, Merkez Bucağı’na bağlanmıştır.
Köyün ismi resmîyette “Göçer” olarak kayıtlıdır. Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçe merkezinde bir mahalle ile Şırnak ili Silopi ilçesi Karacaköy köyüne bağlının ismi “Göçer”dir.
Ayrıca Göçer ile başlayan yerleşim birimleri de mevcuttur. Göçeri (Adıyaman-Kahta’da köy, Kütahya merkezde köy, Amasya-Hamamözü’nde köy, Konya-Hüyük-ilçe merkezinde mahalle, Sinop-Erfelek-Balıfakı’nda bağlı) Göçerli (Afyonkarahisar-Dinar’da köy, Yozgat-Yerköy’de köy, Sinop -Durağan-Çorakyüzü’nde bağlı), Göçerler (Tekirdağ-Saray-İlçe Merkezi’nde mahalle, Antalya-Korkuteli-İlçe Merkezi’nde mahalle, Antalya-Kepez-İlçe Merkezi’nde mahalle, Kastamonu-Daday-Akpınar’da bağlı ve Kastamonu-Devrekani-Yazıhisar’da bağlı), Göçeruşağı (Malatya-Arguvan-İlçe Merkezi’nde mahalle).
Köyün ismi Karamanoğulları ile birlikte Anadolu’ya yerleşen Türkmen boylarından birinin beyi olan Göcer Bey’in isminin andacıdır. Karamanoğulları ordusunun başında bulunan Göcer Bey, Ermenek civarında Kazancı denilen Ermeni beyinin ayaklanması ile Kayseri ve Sivas dolayları Türkmenleri’nin isyânının bastırılmasında serdâr olarak görevlendirilmiştir.
Beyşehir dolayı aşiretlerine pek çok eziyet eden eşkiya Mukbil Bey üzerine yürüyen Alâeddin Bey’in yanında Göcer Bey’de vardı. Beyşehir kazasının Hüyük nahiyesine bağlı Göçeri Köyü bulunmaktadır. Araştırmacı D. Ali Gülcan köye bu ismin Göcer Bey’in eşkıyalardan kurtarılmasına teşekkür babından verilmiş olabileceği üzerinde durur.
Göcer Bey’in vefatından sonra da oğulları Karamanoğulları’na hizmet etmeye devam etmişlerdir.
Şikârî Karamannâme’deki (Zamanın Kahramanı Karamanîlerin Tarihi) bir kayıtta I. Şemseddin Mehmet Bey’in Zülkadiroğulları üzerine yürüyüp, Maraş dolaylarındaki muzafferiyetinden dolayı Lârende’ye avdet ettiğinde Göcer ve Gögez beyler ile Firuz Ağa’ya nahiye bağışladığı ifadesi yer almaktadır. Göcer Köyü civarlarının uç (kuytu, tenha) bir semt olması Göcer Bey’in toprağı olduğunu teyit etmektedir.
Göcer Köyü’nün Karaman yolu üzerinde ve tahminen 5 km uzaklıkta kuytu bir boğazda Şâhne (Şahane değil) denilen bir çeşme ve pınar bulunuyordu. Şahne; zabıta kuvveti, karakol anlamına gelmektedir. Şâhne pınarının karşısındaki ormanlıkta pazaryeri denilen bir yerleşim yeri harabesi bulunuyordu. Her Cuma günü obalar ve küçük köylerin orta yerinde pazar yeri kurulur, etrafı taşla çevrili 1 metre kadar yükseltilmiş açık hava câmiinde namaz kılınırdı.
Karamanoğulları devrinde Göcer’in mühim bir topluluk olduğu kendini göstermektedir.
Karaman’ın mahalle, kasaba ve köylerinin tarihçesini araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN [1319 (1904), Karaman-1996, Karaman], Göcer köyü yaşlılarından dinlediğine göre Göcer, Bayır ve Özdemir beylerinin bölgenin amiri ve hâkimi olduğunu kaydetmektedir.
Ayrıca Yeşildere (İbrala), Taşkale (Kızıllar) ve Sudurağı köyleri ile Ayrancı’nın Dokuzyol (Orzala) köyü hudutlarının kavşak yerine Göcer mevkii denilmektedir. Buranın Göcer Bey’in obalarının yaylağı idi.
Göcer Köyü halkının fizyonomisi ve kıyafet bakımından etrafındaki köy halkına benzememektedir.
Göcer Köyü’nün doğu tarafından 5-6 km uzaklıkta Hocalar denilen bir yerleşim ve mezarlık kalıntısı bulunmaktadır. Bu kalıntılardan Karadut ağacı ve dibek taşı zamanımıza kadar ulaşmıştır.
Köyün batısındaki dik kaya üzerinde eski çağ kalıntısı bir kale ve kilise harabesi bulunmaktadır. Kilise kalıntısından sökülüp getirilen üzerinde aslan ve kuş resmi ve motifler bulunan taş, köyün kuzeydoğunda yer alan Koca çeşmenin alınlığına yerleştirilmiştir. Ayrıca köy bahçelerinin sulanması için yapılan havuz bedeninde üzeri yazılı küçük taşa rastlanmıştır.
Köy, 924 (1518) yılında 2 hâne ve 3 Müslüman neferden oluşuyordu.
935 (1529) yılında 2 hâne ve 3 Müslüman neferden oluşuyordu.
1256 (1840) temetü’ât defterine göre 125 hâne ve 314 erkek kayıtlıdır. Buna göre nüfusunun 618-750 kişi olduğu tahmin edilmektedir.
1314 (1896) yılı Konya Vilâyeti Sâlnâmesi’nde (İl Yıllığı) 150 hâne ve 572 kişi kayıtlıdır.
Köyün nüfusu 1320 (1905) yılı nüfus sayımına göre 560 iken savaş silsilesini teşkil eden 20 sene zarfında hiçbir artış göstermemiştir.
Sapancalı Muallim H. Hüsnü Bey, 1338 (1922) yılında köyün nüfusunu 94 hâne ve 322 kişi olarak kaydetmiştir.
1341 (1925) yılında yapılan mebus (milletvekili) seçimi için hazırlanan genel nüfus kütüğüne göre 545 kişi olarak tespit edilmiştir.
Köy; 1935’te 518, 140’da 462, 1945’te 515, 1950’de 665, 1955’de 594, 1960’da 721, 1965’de 762, 1970’de 761, 1975’de 629, 1980′ de 488, 1985’de 444, 1990’da 366 ve 2000’de 211 kişi olarak sayılmıştır.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2007 yılında geçilen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ne (ADNKS) göre köyün nüfusu 172 kişidir.
2008’de 149, 2009’da 134, 2010’da 120, 2011’de 108, 2012’de 115, 2013’de 111, 2014’de 98, 2015’de 98, 2016’da 97, 2017’de 94, 2018’de 107, 2019’da 102, 2020’de 92 ve 2021’de 89 kişi olarak tespit edilmiştir.
Köydeki sülâleler ve aldıkları soyadları; Abdülazimler (Aladağ), Abitler (Uğur), Adayusuflar (Adalı), Aksekililer (Akseki), Alicanlar (Can), Çolakaligil (Kumcu), Batmanlar (Çoban), Berberaligil (Özer), CemreninHaliller (Ada), Cömcömler (Tüzen), Çavuşlar (Gür), Eğriler (Çimemeneler de denilmektedir, Aydoğdu), Çobanlar (Say), Dağallıgil (Akdemir), Dedeosmangil (Uysal), Doşular (Güney), Dursunhasangiller (Ervar), Eskicihasangiller (Karataş), Etkafalar (Etkafa), Gökhasangil (Soylu), Gökmemetgil (Köse), Hacıbekirler (Karlık), Hacıibişler (Gök, Pınarbaşı), Hacılar ( Çiviler>Karakaş, Ömeraligil> Mert), Hasanlar (Aşağıdere, Semerci), Haytalar (Öztürk), Hüsnügiller (Kıraç), İbramçavuşgil (Karaman), Kabulozlar (Şen), Kamarlar (Kömür), Karaibişler (Karademir), Karalar (Kara), Kelmahmutgil (Karaköse), Kemençeler (Kemençe), Keremler (Koçak), Kocamemetler (Koca), Kulaksızlar (Akçura), Kürthasangil (Öksüz), Mayalılar (Akgül), Mustafaemmigil (Hacıemmigil de denilmektedir, Kayadibi), Öksüzgil (Türedi), Sarıgiller (Toptaş), Sarılar (Sarı), Satımemetgil (Zor), Sofular (Gülşen), Şişmanlar (Şişman), Tekememetgil (Güngör, Tekin), Terzigiller (Yılmaz) ve Yörükler’dir (Benyarar).
70 seçmeni olan Göcer Köyü’nde 1 Kasım 2015 günü yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde 68 seçmen 1360 numaralı sandıkta oy kullanmıştır. 67 oy geçerli sayılırken, 1 oy geçersiz sayılmıştır.
Göcerliler, 53 oyla en fazla AK Parti’yi tercih ettiler. MHP ve CHP 5’er oy alırken, HDP’ye ise hiç oy çıkmamıştır.
16 Nisan 2017 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemine geçişi öngören halkoylaması (referandum) sonuçlarına göre; Göcer Köyü’nde %84,62 “evet” çıkarken, %15,38 oranında “hayır” çıkmıştır.
Köyün muhtarı, Abdullah ÇUKUR’dur [irtibat numarası: 0 (536) 878 07 17].
Köyün azaları; Ramazan SEMERCİ, Ahmet AKDEMİR, Hayati GÜR ve Ramazan YILMAZ’dır.
Köyün eski muhtarları; Mehmet AYDOĞDU (2019-2019), Ahmet KARA (2004-2009), Ramazan YILMAZ (1998-2004), Alibeke SEMERCİ (1994-1997), Mehmet ALADAĞ (1989-1994), İbrahim ÇUKUR (1979-1989), Durmuş AKGÜL (1977-1979), Hüseyin KARAKAŞ (1973-1977), Mehmet Ali YILMAZ (1972), Ahmet AYDOĞDU (1968-1971), Mustafa YILMAZ (1963-1967), İbrahim GÜR (1954-1959), Hasan ÖKSÜZ (1953), İbrahim GÜR (1949-1953), İbrahim AKGÜL (1947-1949), Mustafa AKBULUT (1943), Hüseyin AKGÜL (1942) ve Mahmut KARAGÖZ’dür (1941-1942).
Köy dağlık olduğundan ekonomik yönden geri kalmıştır. Yurt dışında çalışan işçiler çoktur, onlar da Karaman’a yerleşmektedirler.
Köyün geçim kaynağı, tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Köyde badem başta olmak üzere üzüm, buğday, nohut, ceviz, elma, arpa, zeytin, kuru fasulye, şeftali, nar, erik ve kiraz yetiştirilmektedir. 144,149 dekar alan nadasa bırakılmaktadır.
Köyün Göksu’ya inen 450 rakımlı Pamukdere Vadisi mikroklima özelliği göstermektedir.
Köyün 14 adet büyükbaş ve 1.453 adet küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır. Köyün 33,674 hektar harman yeri ve 41,329 hektar kışlağı bulunmaktadır.
Köyün arazi kadastrosu 25.12.1992 tarihinde kesinleşmiştir. 3402 sayılı Kanuna esas orman sınır tespiti 17.06.1993 tarihinde yapılmıştır. 2747,1227 hektar orman varlığı bulunmaktadır. 2/B alanı bulunmamaktadır.
Köyün mevkiileri; Ahırlıpınar, Akpınar, Aktaşkuzu, Almacı, Armutarası, Arpaoğlu, Çakıl, Belmece, Bozbarı, Bozyer, Burnaz, Çamlıca, Çukur, Dedebeleni, Dürnük, Eskibağ, Hatboğazı, Kayabaşı, Kayadibi, Kayapınar, Kepet, Kızılalan, Kızılcık, Kokarağaç, Koru, Köycivarı, Köyiçi, Köyönü, Kurbandağı, Kuyuboğazı, Nohutgediği, Pamukdere, Pınaralanı, Saracık, Sararbaşı, Sarınç, Sumaklı, Süpürgelik, Taşkesti, Yatırma, Yenişar, Yukarıdere ve Yukarıyatırma’dır.
Köyde ilköğretime 1928 yılında başlanmış, 1946 yılına kadar aralıklarla devam etmiştir.1946 yılından sonra sürekli eğitim öğretim yapılmıştır. Daha sonra yeni okul yapılmıştır. Köyün öğrencileri Morcalı Köyü’nde bulunan ilk ve ortaokula taşınmaktadır.
Köyün medar-ı iftiharı Çanakkale şehididir. Hüseyin oğlu Halil [1300 (1884)- 9 Nisan 1331 (22 Nisan 1915)]; Seddülbahir Muharebesi’nde şehadet şerbetini içmiştir.
Köyün yetiştirdiği şahsiyetlerden birisi Molla Halîl Hoca’dır. XIX. yüzyılın ilk yarısı içinde köyünden gelerek müftülük imtihanını başarıyla vermiştir. Sadaretin muvafakatıyla Karaman müftülüğü vazifesine başlamıştır. Ancak fıtratına uymadığı, münzevi ve mütenahi köy hayatına alıştığı için müftülük vazifesinden istifa ederek, Göcer Köyü’ne geri dönmüştür. Göcer Köyü’nün o günün şartlarında bir araba geçecek şekilde yol güzergâhı Molla Halîl Hoca’nın gayretleriyle imece usulü ile yapılmıştır.
Göcerli Mehmet Efendi [1305 (1889)-1977) Göcer’de dünyaya gelmiştir. Karaman, Konya ve İstanbul (Sinaniye) medreselerinde tahsil görmüştür. Delibaş isyanı vakasına sehven karıştırılmış, hapis ve sürgün edilmiştir. Arzuhalcilik yaptıktan sonra Demokrat Parti zamanında Karaman Merkez vaizi olarak vazifelendirilmiştir.
1947 Göcer Köyü doğumlu olan Mahmut TOPTAŞ, Akçaalan Köyü’nde Mehmet ÇAKIRLAR ve Necati ÖĞÜT hocalardan Arapça gramer eğitimi aldı. İmam-Hatip Okulunu dışarıdan bitirdi. 1967 yılında Diyanet’te vazife aldı. Askerlik dönüşü arkadaşlarıyla birlikte “Karaman’da Uyanış” gazetesini çıkarmaya başladı. Şifa tefsiri sohbetleri ile tanınmaktadır.
Hüseyin KAYAPINAR, 1950 yılında Göcer Köyü’nde doğmuştur. 1971 yılında Yüksek İslâm Enstitüsü’nden mezun olmuştur. Doktorasını tamamlayan KAYAPINAR, Sünen-i Ebu Davud ve İbn-i Abidin (16. ve 17. ciltler) adlı eserleri Türkçemize kazandıran heyetin içerisinde yer aldı.
Köyün tarihî çeşmeleri: Gaç Pınar, Almacı, Mederesi ve Mummari’dir.
Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup, köy içi yolları 2011 yılı Ağustos ayı itibariyle parke taşı ile kaplanmıştır.
BİBLİYOGRAFYA:
Metin Sözen, Necdet Sakaoğlu, Şikârî Karamannâme (Zamanın Kahramanı Karamanîlerin Tarihi), İstanbul 2005, s. 87, 123, 127, 130, 137, 142, 143, 144, 150, 161, 164, 168, 183, 203, 238, 241; Mehmet Çoraman, 280 No’lu Karaman Şeriye Sicili, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (basılmamış yüksek lisans tezi), Afyonkarahisar 2011, s. 23, 36; Osman Gümüşçü, XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazası’nda Yerleşme ve Nüfus, Ankara 2001, s. 60; Doğan Koçer, Karaman Temettü’ât Defterleri (H. 1256-1261/ M. 1840-1844), Karaman 2007, c. I, s. 68, 69, 231, 237, 242; c. II, s. 36-61; Sevda Gürbüz, 296 Numaralı Karaman Şer’iye Sicili Çerçevesinde 1829-1832 Yılları Arasında Karaman’da Sosyal, İdarî ve Hukukî Hayat, (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2009, s. 75, 104, 159, 245, 246, 269, 272,273,344, 345, 440, 441; Alaattin Aköz, 319 Numaralı Karaman Şer’iyye Sicili 1905-1906 (R. 1320-1322), Konya 2012, s. 74, 82, 101;Mehmet Ali Kırboğa, Karaman ve Konya Civarı Hocaları Silinmeyen Simalar, İstanbul 2012, s. 182, 234, 247, 248, 251; Durmuş Ali Gülcan, Geçmiş Yılların Karaman Müftüleri ve Belediye Başkanları, Konya 1996, s.38; Alaattin Aköz, 323 Numaralı Karaman Şer’iyye Sicili 1897-1901 (R. 1312-1317), Konya 2012, s. 40, 43, 46, 47, 53, 55, 59, 68, 71, 75, 79, 83, 85, 88, 102, 116, 118, 12; Ahmet Cengiz, Karaman Tarihi (XVIII. Yüzyıl), Konya 2014, s. 128, 170: Hatem Aka, H. 1186-1190 (M. 1772-1776) Tarihli 290 Numaralı Karaman Şer’iye Sicil Defterinin İncelenmesi (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 1994, s. 78, 81, 85, 89, 92, 94, 182, 183; Son Teşkilat-ı Mülkiye’de Köylerimizin Adları, Dahiliye Vekaleti, İstanbul 1928, s. 854; Alâaddin Aköz, XVI. Asırda Lârende Kazâsı Hakkında, Osmânlı Araştırmaları, İstanbul 1993, s. 111, 122; Durmuş Ali Gülcan, Karaman Mahalle, Kasaba ve Köyleri Tarihçesi, Karaman 1989, s. 193-196; Abdullah Uysal, Necati Alodalı, Musa Demirci, Dünü, Bugünüyle Karaman Kültür-Tarih-Coğrafya, Konya 1992, s. 272; Musa Şaşmaz, Türkiye’nin İdari Taksimatı (1920-2013), Ankara 2014, c. VIII, s. 315-323 ve c. X, s. 229; Sapancalı Muallim H. Hüseyin Bey, Karaman Ahval-i İçtimâiyye Coğrafiyye ve Tarihiyyesi (1338 R./ 1341 H.), Yayınlayan: İbrahim Güler, Ankara 1993, s. 36; Nazmi Selcen, Türkiye’nin Sıhhi-i İctimâi Coğrafyası Konya Vilayeti, Yayına hazırlayan ve sadeleştiren: Mehmet Karayaman, Konya 2009, s. 80; İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Köylerimiz (1 Mart 1968 gününe kadar), Ankara 1968, s. 229, 315; www.gocer-koyu.nl/koyumuzun-hakkinda erişim tarihi: 06.03.2016; www.e-icisleri.gov.tr/Anasayfa/MulkiIdariBolumleri.aspx erişim tarihi: 06.03.2016; www.karaman.gov.tr/il-mahalli-idareler-mudurlugu erişim tarihi: 06.03.2016; biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr erişim tarihi: 05.02.2016; sonuc.ysk.gov.tr/module/ssps.jsf erişim tarihi: 07.02.2016; www.kazimkarabekir.gov.tr/tarihi erişim tarihi: 06.03.2016;
Uğur ERKÂN.
