Ocak 2017 – Uğur ERKAN

0

Ada

Karaman Ansiklopedisi / 29 Ocak 2017

Karaman merkeze bağlı köy. Köy Bayır-Ada-Kalaba köyleri üçgeninin ortasında yer almaktadır. Karaman’ın güneybatısında yer alan köy, Karaman’a 41,3 km uzaklıktadır. Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 1.031 m’dir. 36° 54′ 57,24” kuzey, 32° 53′ 50,0064” doğu koordinatlarında yer alan köyün komşuları, Akçaalan, Bayır, İhsaniye ve Kalaba köyleridir. Köye, 8 km daha yakın 4 köy bulunmaktadır. Bayır 1,41 km, Kalaba 1,65 km, Akçaalan 3,45 km ve İhsaniye 7,58 km’dir. 1980-2007 yılları arasında köyün adı resmî yazışmalarda “Adaköy” olarak yazılmıştır. 1990 sayımından sonra Bayır Köyü ile birleşerek Ada-Bayır adında yeni bir kasaba olmak üzere yürütülen çalışmalar sonuçsuz kalmıştır. Karaman’ın mahalle, kasaba ve köylerinin tarihçesini araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN (R. 1319/ M. 1904, Karaman-1996 Karaman), Kalaba (Kayrapa) deresi ile Ada deresinin kavşak noktası arasında oluşan ve bir yarımada biçimi alan arazi üzerinde kurulduğunu kaydetmektedir. H. 1256/ M. 1844 yılı Temettü’ât defterinde Ada Karyesi için; “Ada karyesi Bayır karyesine tâbi bulunduğu” ve Bayır Karyesi için ise “Onüç eshâm olub sâhib-i tımârât olub ekser eshâmı Konya Müftüsü Efendi iltizâm idüb birkaç eshâmını Tahir Efendi rü’yet idüb Tahir Efendi tarafından ta’şîr olunduğu” ifadeleri kullanılmıştır. Karyedeki hâne reisleri ve meslekleri; Hatîb Hüseyin-oğlu Molla Mehmed (imâm), Sarı Hasan-oğlu Hüseyin (çiftçi), Sarı Hasan-oğlu İbrâhîm…

0

Güçler

Karaman Ansiklopedisi / 27 Ocak 2017

Karaman merkeze bağlı köy. Karaman’ın güneydoğusunda yer alan köy, Karaman’a 33 km uzaklıktadır. Köyün, bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 1.580 m’dir. 37° 3′ 58,1142” kuzey, 33° 32′ 50,1786” doğu koordinatlarında yer alan köyün komşuları; Yeşildere (İbrala), Taşkale (Kızıllar), Güldere (Gödet) ve Çimenkuyu köyleridir. Köye, 8 km daha yakın 1 köy bulunmaktadır. Çimenkuyu 3 km’dir. Köy, daha önceleri İbrala (Yeşildere) Nâhiyesi’nin bir mahallesi iken 1952 yılında kurulan Çimenkuyu Köyü’ne dahil olmuştur. 1962 yılında buradan ayrılarak bağımsız bir muhtarlık olmuştur. Köy adını kurulduğu mevkii olan “Güçler”den almıştır. Yörükleri araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Mehmet ERÖZ (1930-20.06.1986), Boynuinceli yörüklerinden 9 oba ve 400 çadırdan ibaret aşiretin 70 hânesinin Çimenkuyu Köyü’ne kendi gayret ve imkânlarıyla iskân olduğunu kaydetmektedir. Bunların 86 hânesi de Barutkavuran Köyü’ne yerleşmişlerdir. ERÖZ, Boynuincelilere göre; sabanın Hz. Âdem (as) tarafından icat edildiğini, besmeleden sonra “Yâ Allah (cc), Yâ Âdem (as)” deyip çift sürmeye başladıklarını ve tohum serpilmeden evvel iki rekât namaz kıldıklarını ifade etmektedir. Çiftçinin pîri Hz. Âdem (as), koyun çobanının pîri Hz. Mûsâ (as) ve deveciliğin pîri Veysel Karanî (ra) kabul edilmektedir. Ayrıca, kadınların süt sağımından evvel öğle namazını kıldıklarını, sonra besmele çekip süt sağımına başladıklarını kaydetmektedir. Osmânlı Dönemi’nde Boynuinceli Aşireti, tahsil terbiye görmüşlerinin çok olması, iskânı kabul etmesi,…

1

Eğilmez

Karaman Ansiklopedisi / 26 Ocak 2017

Karaman merkez ilçeye bağlı köy. Karaman’ın 38,8 km kuzeyindeki ova üzerine kurulmuş olup, Karadağ’ın arkasında yer almaktadır. Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 1.021 m’dir. Kılbasan üzerinden Karaman-Karapınar yolundan sola sapılarak ulaşılmaktadır. 37° 31′ 42, 2106” kuzey ve 33° 10′ 24,8118” doğu koordinatlarında yer alan köy, Karaman’ın kuzey tarafındaki en uç ve son köyüdür. Karaman-Merkez-Karacaören (Karacaviran) ve Madenşehri, Konya-Çumra-Uzunkuyu, Konya-Karapınar-Kayacık ve Karakışla köyleri ile çevrelenmiştir. Köye 8 km mesafeden daha yakın 3 köy bulunmaktadır. Uzunkuyu 3,51 km, Kayacık 7,68 ve Karacaören 7,92 km’dir. Eğilmez Köyü çevresindeki yerleşim konusunca sıkça bilgileri rastladığımız seyyâhlarda, maalesef Eğilmez’e dair herhangi bir kayda rastlanmamaktadır. Yamaç Yerleşmesi; köyün 1 km güneyinde, dağın kuzey yamacında, M.Ö. II. Bine ait yamaç yerleşmesi vardır. Ayrıca köyün hemen girişinde, yolun kuzeyinde mezarların olduğu köylüler tarafından belirlenmiş ve bu alandaki çanak çömlek parçalarından Roma mezarlığı olabileceği anlaşılmıştır. Söz konusu mezarlıkta, mezar taşı olarak kullanılan değirmene ait sabit bir elemana rastlanmıştır. Eser, değirmen taşının yere çakılan ve sabit kalan parçasıdır. Yöresel siyah bazalt taşından yapılmış olan değirmen taşının üst kısmı halkının iç kalıbına uygun formdadır. Eğilmez köyü içerisinde muhtelif yerlerde lahit kapaklarıyla başka mimari parçalar görülmektedir. Bunlardan bir tanesi Ali YİGEN’in evinin karşısındaki boş arazide yer alan lahit kapağıdır. 2.08X1.10X0.55 metre…

1

Çiğdemli (Davgandos)

Karaman Ansiklopedisi / 22 Ocak 2017

Karaman merkeze bağlı köy. Karaman’ın kuzeybatısında yer alan köy, Karaman’a 10,3 km uzaklıktadır. Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 1.018 m’dir. 37° 14′ 7,2852” kuzey, 33° 7′ 40,9938” doğu koordinatlarında yer alan köyün komşuları, Karaman Merkez ile Yuvatepe (Mercik), Kılbasan, Çakırbağ (Dilbeyan), Bölükyazı (Masara) ve Mesudiye köyleridir. Köye, 8 km daha yakın 4 köy bulunmaktadır. Bölükyazı (Masara) 2,85 km, Çakırbağ (Dilbeyan) 4,96 km ve Mesudiye 5,48 km’dir. Köyün eski adı “Davgandos”dur. Köyün kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Karaman’ın mahalle, kasaba ve köylerinin tarihçesini araştıran ve bunu kitabında yayınlayan Durmuş Ali GÜLCAN (R. 1319/ M. 1904, Karaman-1996 Karaman), köyün ismini Lykaonia (Konya) birliğine dâhil, Listra (İlisıra) dolaylarındaki şehirlerden birisi olan “Delisandos”un azda olsa tahrifata uğramış şekli olduğunu kaydetmektedir. GÜLCAN, “Davgandos Köyü’nün Mesudiye Köyü taraflarında büyükçe harabe temeli ve temel taşlarına rastlandığına göre Delisandos bu ören yeri olmalıdır.” tespitinde bulunmaktadır. Davgandos Höyüğü (Tescil ve Karar No: 04.02.1981-A-3287); köyün doğusunda ve Konya-Karaman demiryolunun kuzeyinde yer alır. Yaklaşık 200 x 300 m ölçülerinde, 8 m yüksekliğinde fazla yüksek olmayan geniş bir tepe görünümündedir. Höyük yüzeyinde yapılan incelemelerde; Bronz Çağı, Roma ve Bizans dönemlerine ait çanak çömlek parçaları tespit edilmiştir. Höyüğün tepe kısmında 60×60 m ölçülerinde bir alan boş kalmış, diğer bölümlerine bir şirket…

0

Üçkuyu (Değle)

Karaman Ansiklopedisi / 21 Ocak 2017

Karaman merkeze bağlı köy. 37° 25′ 53,349” kuzey ve 33° 7′ 0,915” doğu koordinatlarında yer alan köy, Süleymanhacı, Karacaören, Madenşehri, Kılbasan, Ortaoba ve Kisecik köyleriyle komşudur. Karaman’ın kuzeybatısında yer alan köy 29,3 km uzaklıktadır. Köyün bulunduğu yerin rakımı (deniz seviyesinden yüksekliği) 1.386 m’dir. Köyün “Yassıtepe” adında bağlısı bulunmaktadır. Köye 8 km’den daha yakın 3 köy bulunmaktadır. Madenşehri 4,28 km, Süleymanhacı 5,87 km ve Ortaoba 7,64 km’dir. Köyün etrafında Güdüksivri, Çamdağı, Uluçeşme, Hoduldede Dağı, çeşmesi, Mihalicik Kalesi, Mihaliç, Çandar’ın kal’ası vardır. Değle Örenyeri (Tescil ve Karar No: 13.11.1976-A-193); köyün sınırları içerisinde bulunan, Değle Örenyeri Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsisli olan örenyeri içerisinde 5 adet Bazilikal Plânlı Kilise, 1 adet Piskoposluk Sarayı, 1 adet manastır, 6 adet şapel (küçük kilise), din görevlileri ve hizmetkârların yaşadığı çok sayıda konut kalıntısı bulunmaktadır. Yerleşke içerisinde Bizans (Doğu Roma) dönemine ait ana kayaya açılmış mezarlar (chamosorion) ve mezar kapakları ile tepenin doğu yamaçlarında kesme tasla inşa edilmiş kırma çatılı oda mezarlar yer almaktadır. Değle Ören Yeri’ndeki yapı kalıntıları M.S. IV-IX. yüzyıllara tarihlendirilmektedir. Binbir Kilise olarak adlandırılan bölgenin Doğu Roma İmparatorluğu Dönemi’nde “piskoposluk merkezi” olduğu düşünülmektedir. 2014-2015 yılında Değle Örenyeri’nde Karaman Müze Müdürlüğü tarafından temizlik çalışmaları yapılarak, yapılar gün yüzüne çıkarılmıştır. 31 no.lu Bazilika; Değle Örenyerinde, Üçkuyu…